IMAG0862

22 Rozdział 2. Planowanie

2.    Określenie właściwej kolejności tematów i zadań.

3.    Przedstawienie metod nauczania, które powinny być użyte, by skłoni uczniów do realizacji celów nauki.

4.    Ustalenie, w jaki sposób uczniowie mają pokazywać to, czego się iw uczyli, i określenie kryteriów umożliwiających ocenę skuteczności jub nieskuteczności poszczególnych procedur - a więc decyzja o tym, Jfffl będą zbierane informacje zwrotne i jak będzie się nadzorować postępy uczniów.

Pamiętaj, że bez planu zawierającego sformułowanie celów obserwator może ocenić niewłaściwie twą pracę w klasie. Na przykład jest prawdopodjDb* ne, że dyskusja klasowa, w której występuje za dużo nauczycielskich pytał! o zapamiętane wiadomości, będzie krytykowana, jeśli nie zostaną podane motywy takiego postępowania. Jeśli pytania sprawdzające zapamiętane wiachM mości są użyte po to, by utrwalić u uczniów te informacje, które klasa uznaje¹ za trudne, i jeśli potem jest dyskusja, w trakcie której zachęca się ich do wyrażania własnych sądów wraz z zastosowaniem zdobytych informacji to wszystko może być strategią skuteczną. Ale jeśli twoje cele i strategie nie są opisane, to twoje postępowanie w klasie może być niewłaściwie ocenione. Znajomość twoich planów i zamiarów ułatwi osobie nadzorującej udzielenie ci pomocy w ocenie, czy zachowanie uczniów w klasie jest wyrazem realizacji tego, co było wcześniej zaplanowane.

Niżej podane są wskazówki niezbędne do sporządzenia właściwego planu lekcji.

Wskazówki do planowania lekcji

1.    Informacje wstępne: data, klasa, wiek uczniów, liczba uczniów, czas trwania lekcji, nauczany przedmiot.

2.    Ogólny cel: dlaczego nauczam właśnie tego?

3.    Cd szczegółowy lub zadania nauczania: czego dokładnie uczniowie mają alf nauczyć w wyniku tej lekcji?

4.    Temat: czego nauczam?

5.    Zamierzona struktura lekcji, czyli jak czas będzie spożytkowany. Może być to opisane na różne sposoby, w zależności od tego, jakie prace będą podejmowane. Powinny się tu znaleźć:

(a)    Praca nauczyciela: na przykład pokazywanie czegoś, pytanie, prezenia* cja filmu lub zdjęć, indywidualna praca z uczniami — tłumaczenia; jeśli to możliwe — ukazanie, jakiego rodzaju pomoc będzie na pewno konieczna.

(b)    Praca uczniów: na przykład ich udział w planowaniu i realizacji pracy; dyskusja, wykonywanie ćwiczeń, wypełnianie kwestionariuszy, praca indywidualna lub grupowa.

(c)    O ile to możliwe, kolejność, w jakiej prace mają być wykonywane — dołączony diagram mógłby ukazać, co planuje się przedstawić na tablicy, jaki ma być rodzaj i charakter innych pomocy wizualnych, próbki ćwiczeń, zadania itp.

6.    Materiały i wyposażenie: (a) wymagane przez nauczyciela, (b) wymagane

przez uczniów.

7.    Komentarze i oceny (do wypełnienia jak najszybciej po zakończeniu lekcji):

(a)    W jakim stopniu praca przebiegła zgodnie z planem.

(b)    Szczególnie dobre aspekty pracy: sprawy, wobec których dzieci wykazywały niezwykłe zainteresowanie, wyjątkowo dobra współpraca, szczególnie pożyteczne materiały nauczania lub pomoce naukowe, wyjątkowo dobra praca.

(c)    Szczególnie złe aspekty pracy: sprawy, wobec których dzieci wykazywały bardzo małe zainteresowanie, niewłaściwe zachowanie, nie nadające się materiały lub pomoce naukowe, nieprzewidziane trudności, wyjątkowo zła praca.

(d)    Ocena całej sytuacji, sugestie dla przyszłej pracy, zalety, które należy kontynuować, braki, które należy usunąć, pożądane modyfikacje w pierwotnym programie.

Sposoby postępowania i metody stosowane przez nauczyciela

Trzeba pamiętać, że nauczanie i uczenie się to dwie odrębne czynności — nauczanie realizuje kto inny, a uczenie się kto inny. Jeśli proces nauczania-uczenia się ma przebiegać skutecznie, to musi być pewien związek czy porozumienie między nauczycielem a uczącym się. Znaczna część tej książki dotyczy więc sprawności porozumiewania się niezbędnej dla nauczyciela po to. by był w stanie wytworzyć ten związek. Wśród sprawności tych na pierwszym miejscu należy wymienić mówienie.

Badania wykazały, że przeciętny nauczyciel sam realizuje 70% mówienia, jakie ma miejsce w klasie szkoły podstawowej i średniej (Flanders, 1970; Perrott, 1977). Ten procent jest prawdopodobnie wyższy w pewnych sytuacjach (na przykład na studiach) i niższy w innych. Większość tego czasu jest przeznaczona nu prezentację uczniom nowych pojęć i wiadomości poprzez opowiadanie, opisywanie i tłumaczenie. Takie postępowanie, które można nazwać metodą wykładowe-wyjaśniającą (w Polsce używa się nazwy „nauczanie frontalne" przyp. tłum ), jest skoncentrowane na nauczycielu, a interakcja między nauczycielem i uczniami jest tu minimalna.

Techniki wykładania i tłumaczenia

Niemal na każdej lekcji nauczyciel musi przedstawiać wiadomości i poglądy. Musi jakoś wprowadzić temat, podsumować główne miejsca w procesie uczenia się uczniów i stymulować dalsze uczenie się. Wszystkie te czynności