image185 (6)

B. Nlrmwtko. Kuiat-en.* .airinc. Wanrawj 2lX>7. ISBN !I78-R3^0«C.| | -R,« ly, WAiP 1007

Uaert ocenia pracę nauczyciela 369

przypadkowe, ale i niepowiązane, po czym powtarzała je pracowicie na głos, prawdopodobnie w ogólne nie rozumiejąc znaczenia. (...) Po kwadransie nie umiała ani dwóch linijek na pamięć. Uczenie się przebiegało mniej więcej tak:

Niechaj mnie Zosia o wiersze... niechaj mnie Zosia o wiersze... niechaj mnie Zosia o wiersze... nie prosi, bo kiedy Zosia... nie prosi, bo kiedy Zosia... nie prosi, bo kiedy Zosia... do ojczyzny wróci, to każdy kwiatek... do ojczyzny wróci, to każdy kwiatek... do ojczyzny wróci, to każdy kwiatek...

Wygląda to groteskowo, ale to nie żart. To tylko przykład, że niepowodzenia uczniowskie mają często źródło w zupełnej nieumiejętności uczenia się. Przykład jest jaskrawy, najczęściej mamy do czynienia z łagodniejszymi form ami takiej nieumiejętności. (...)

Nie, dla tego przykładu nie będzie happy endu. Nie nauczyłem jej w dwie godziny, jak ma się uczyć. Zresztą to nie było możliwe. Dodatkowo stwierdziłem jeszcze, ze kiedy czyta głośno, to prawie wcale nie rozumie tekstu, nawet nie ma świadomości, ze powinna go rozumieć. Dotąd na stopień wystarczało głosowe odtworzenie tekstu. Teraz to (...) nazywają hiperleksja. Jedyne, co jej potrafiłem przekazać, to przekonanie, że nie zapamięta tekstu, dopóki go nie zrozumie. Ale to dłuższa sprawa i niełatwa dla piętnastolatki. Zwłaszcza że wiedziała, iż szkołę skończy, bo nauczyciele mają juz jej dość. Tak się tez stało.

Uczeń ocenia pracę nauczyciela

Jak Ania oceniłaby szkołę i pracę nauczycieli? Wyniki badań sugerują, że oceniłaby jedno i drugie wysoko, znacznie wyżej niż uczniowie z sukcesami w nauce (Kwieciński, 1990). Można to potraktować jako niedojrzałość słabszych uczniów do krytycznego oceniania nauczycieli, ale też można uznać za porażkę szkoły, która nie wyposażyła ich w świadomość niezbędnych warunków do skutecznego uczenia się (tamże, s. 312).

Propozycje, by uczniowie oceniali swoich nauczycieli, pojawiły się w dydaktyce wraz z systemami humanistycznymi. W Polsce dotarły najpierw do wyższych uczelni, gdzie - przy niemałym oporze ze strony kadry profesorskiej - zaczęto, wzorem amerykańskim, stosować kwestionariusze oceny zajęć dydaktycznych na koniec wykładów i ćwiczeń. Ankietowanie uczniów szkół niższego szczebla spopularyzowano pod hasłem „mierzenia jakości pracy szkoły", które - wbrew nazwie sugerującej podejście technologiczne - stanowiło /humanizowaną formę ewaluacji systemów kształcenia (Wlazło, 1999, s. 24).

Przedmiotem użytecznej oceny uczniowskiej jest przebieg kształcenia, a więc praca nauczyciela, nie zaś jego osobowość lub cechy zewnętrzne, podobnie jak przedmiotem oceny nauczycielskiej są uczenie się i osiągnięcia ucznia. Przykład

wv/w.waip.com.pl

B. Nlrmtttko. KueaiccMr aiobit. Wouawi 200".

ISBN J78^SJ<CW7-l 1-8.« I* WAM* 3007

370 Rozdział 12. Po<łno«en*)ako<<i pracy szkoły

kwestionariusza, będącego skróconą formą inwentarza „Opis przedmiotu szkolnego" (Niemiecko, 1999, s. 107-111), odtwarza strukturę sytuacji dydaktycznej w kolejności: treść kształcenia, organizacja, wyposażenie, nauczyciel, uczeń:

Kwestionariusz

NASZE LEKCJE (przedmiotu szkolnego)

A. Treść lekcji

Ta część kwestionariusza odpowiada na pytania, jak ważny jest dany przedmiot i co zawiera.

1.    Ten przedmiot jest ważną częścią naszego wykształcenia.

2.    Jest mocno związany z tym, co dzieje się poza szkołą, w życiu.

3.    Uczniowie mają poczucie, że uczą się potrzebnych rzeczy.

4.    Ilość materiału jest utrzymana w rozsądnych granicach.

5.    To jest przedmiot„na myślenie" a nie„na pamiętanie".

B. Przebieg lekcji

Ta część kwestionariusza odpowiada na pytania, jak sprawnie przebiegają lekcje i na ile swobodnie.

6.    Czas lekcji jest dobrze wykorzystany.

7.    Uczniowie sami kierują niektórymi ćwiczeniami.

8.    Uczniowie mówią na lekcji co najmniej tyle, ile mówi nauczyciel.

9.    Niektóre tematy zajęć są zaproponowane przez uczniów.

10.    Zajęcia przebiegają w tempie zależnym od pracy uczniów.

C. Wyposażenie lekcji

Ta część kwestionariusza dotyczy takich środków, jak komputer, film, rzutnik pisma, plansze, druki itp.

11.    środki dydaktyczne są stosowane bardzo często.

12.    Są to środki nowoczesne.

13.    Służą do praktycznego działania, nie tylko jako ilustracja.

14.    Uczniom wolno wykonywać własne doświadczenia.

15.    Niektóre środki są wytworzone przez uczniów.

D. Uczniowie

Ta część kwestionariusza odpowiada na pytania o świadomość celów i swobodę uczenia się.

16.    Uczniowie dobrze wiedzą, czego i jak mają się uczyć.

17.    Wiadomo, co trzeba umieć na każdy stopień.