image188 (7)

B. Mlrnuetko. KiZlalsrttxjefatar. ttartuwj 2lX>". ISBN 97S-S»«K0Ml-8.< Ir, WAiP JOft?

Podsumowane 375

pokładane w pełnym przyswajaniu określonej treści kształcenia przez wszystkich uczniów nie spełniają się.

Trzy poziomy zaangażowania nauczyciela w podnoszenie jakości kształcenia. jako zbiorową działalność pedagogów ukierunkowaną na wyższą skuteczność kształcenia, porządkuje taksonomia przedstawiona w tab. 52.

Tabela 52. Taksonomia zaangażowania nauczyciela w zmiany systemowe

POZIOM	ZAKRES ZMIANY	NIEZBĘDNE CECHY NAUCZYCIELA
Innowacja	Skuteczniejsze osiąganie określonego celu	Odwaga, konsekwencja, opanowanie
HowatoistM	Systematyczne wprowadzanie wielu innowa<|i	Elastyczność, otwartość na zmiany
Twórczok	Znajdowanie nowych celów i metod kształcenia	Oryginalność, intuicja. sugestywność

Innowatorami są często młodzi nauczyciele, ale zawsze wymagają oni wsparcia ze strony lokalnych autorytetów. Pomocne są też warsztaty pedagogiczne, będące pracą nauczycieli nad własnymi projektami dokonywaną z udziałem odpowiednich konsultantów.

Ważnej informacji o osiągnięciach poznawczych uczniów dostarczają egzaminy zewnętrzne, organizowane przez instytucje pozaszkolne. Jednak tę informację nauczyciele przyjmują z oporem, gdyż jej znaczenie treściowe nie wybiega poza podstawowe umiejętności ucznia i jest uzależnione od rodzaju zastosowanych zadań, bo zadania zamknięte dają zwykle więcej punktów, a zadania otwarte lepiej różnicują osiągnięcia uczniów. Natomiast opinia publiczna przecenia wyniki egzaminów, popełnia przy tym podstawowy błąd atrybucji osiągnięć i braku osiągnięć uczniów, przypisując ich autorstwo wyłącznie szkole.

Bardziej poprawne teoretycznie jest posługiwanie się nie wynikiem egzaminu końcowego, lecz wartością dodaną osiągnięć uczniów, czyli przyrostem osiągnięć uczniów w określonym czasie uczenia się w szkole. Jej szacowanie jest dość skomplikowane, ale po pokonaniu trudności pojęciowych i statystycznych ma szansę stać się podstawą dydaktyki postępu uczniów, promującej uczenie się, a nie wynik egzaminu.

Diagnostyka edukacyjna jest teorią diagnozy edukacyjnej, będącej rozpoznawaniem warunków, przebiegu i wyników uczenia się. Natomiast ewaluaty-ka edukacyjna teorią ewaiuacji edukacyjnej (ewaluacji w edukacji), będącej wartościowaniem systemu kształcenia dokonywanym w celu jego ulepszenia. Te dwie dyscypliny pedagogiczne są silnie powiązane, mają też wspólny model

wvAv.waip.com.pl

B. Nlrmsctko. faatwlt micitir. Warsrjw, 2007. ISBN11-8.4 b> WAIF3007

376 Rozdział 12. Podnoszerif jakości prKysioły diagnostyczno-ewaluacyjny, który obejmuje (1) wejścia, (2) kontekst, (3) działania i (4) wyjścia systemu kształcenia.

Ucząca się szkoła - placówka edukacyjna, która systematycznie dokonuje ulepszeń własnej pracy na podstawie jej diagnozy i ewaluacji - musi stale kontrolować te cztery składniki systemu. Jednym z głównych źródeł informacji, z jakich powinna korzystać w tych pracach, jest dokonywana przez uczniów ocena warunków, w jakich przebiega ich uczenie się.

Główne pojęcia

kultura

kultura normatywna wartość kulturowa zmiana systemowa analiza systemowa harmonizacja zmiany efekt wachlarzowy jakość kształcenia podnoszenie jakości kształcenia innowacja pedagogiczna nowatorstwo pedagogiczne twórczość pedagogiczna innowacyjność filtrowanie innowacji trauma zmiany warsztaty pedagogiczne znaczenie treściowe założone znaczenie treściowe uzyskane znaczenie treściowe sprawdzające znaczenie treściowe różnicujące podstawowy błąd atrybucji wartość dodana osiągnięć uczniów pomiar zmiany dydaktyka postępu ucznia diagnostyka edukacyjna diagnoza edukacyjna ewaluatyka edukacyjna cwaluacja edukacyjna działalność innowacyjna nauczyciela model diagnostyczno-ewaluacyjny ucząca się szkoła autoewaluacja pseudoewaluacja „krytyczny przyjaciel" szkoły

Ćwiczenia

1.    Wymień trzy powody tego, że młodzi nauczyciele wykazują się na ogół większą innowacyjnością. Zapisz je na kartce jako a, b i c. Dodaj do każdego z tych punktów ostrzeżenie przed porażką, na jaką mogą się narazić z tej samej przyczyny.

2.    Przedstawiając wyniki egzaminu zewnętrznego, dziennikarz („Wprost") napisał: „Kto odpowiada za to, że szkoła uczy nie tak, jak powinna; za co płacimy nauczycielom, skoro tego nie robią?” Jakie założenie przyjął autor tych pytań? Czym kierował się w rozumowaniu? Jak psychologowie interpretują tego typu atrybucję (przypisywanie sprawstwa)?