img031

284 Aneksy; Międzynarodowe organizacje i ugrupowania gosp. arcze...

wych (credit tranches), z których każda odpowiadała 25% kwoty udziałowej. Wyznaczało to skumulowany limit ciągnień w wysokości 100% kwoty udziałowej (nie wliczając w to ciągnięń w ramach transzy rezerwowej). W późniejszym okresie Fundusz stworzył możliwości szerszego dostępu do swoich zasobów. Obecnie skumulowany limit ciągnień w ramach transz kredytowych wynosi 300% kwoty, z zastrzeżeniem jednak, że zakupy dewiz dokonane w ciągu jednego roku nie mogą przekroczyć 100% kwoty.

Dokonywaniem e ciągnień w ramach transz kredytowych nie odbywa się bezwarunkowo. Fundusz stwarza dość łatwy dostęp do pierwszej transzy kredytowej. Środki z tej transzy są udostępniane, gdy kraj wykaże, że podjął działania ukierunkowane na przezwyciężenie problemów płatniczych. Dużo trudniejsze jest natomiast uzyskanie kredytów w ramach kolejnych transz kredytowych, nazywanych zbiorczo wyższynn (upper credit tranches).

Formalną podstawą dostępu do środków w ramach tych transz są porozumienia stand-by (promesy kredytowe), które dają krajowi pewność, że będzie mógł dokonać ciągnień do określonej wysokości i w określonym okresie, jeżeli tylko będzie spełniał warunki sprecyzowane w porozumieniu. Zawarcie porozumienia stand-by jest możliwe wyłącznie ,po uzgodnieniu z Funduszem odpowiedniego programu dostosowawczego, którego realizacja ma doprowadzić do poprawy sytuacji gospodarczo-finansowej kraju. Środki w ramach poszczególnych transz wyższych są udostępniane w ustalonych przedziałach czasowych (phasing). Zwolnienie poszczególnych kwot następuje dopiero wówczas, gdy Fundusz uzna, że są spełnione kryteria wykonawcze {performance criteria) zawarte w programie dostosowawczym, co oznacza, że program jest prawidłowo realizowany. Kraj, który nie spełnia ustalonych wymogów, traci możliwości pozyskiwania środków z Funduszu aż do momentu uzgodnienia kolejnego programu dostosowawczego.

Promesy kiedy to we są zatwierdzane zwykle na okres 1-1V₂ roku, chociaż mogą obejmować okres dłuższy, wynoszący maksymalnie 3 lata. Oprocentowanie kredytów jest oparte na rynkowej stopie procentowej. Fundusz oczekuje spłaty zaciągniętych kredytów w ciągu 2‘/₄-4 łat. Termin ten może być jednak wydłużony do 3 '/₄—5 łat.

Oprócz promes kredytowych w odniesieniu do wyższych transz kredytowych, które są przeznaczone dla krajów przeżywających krótkotrwale trudności płatnicze wynikające z wszelkich możliwych przyczyn, Fundusz udostępnia środki krajom członkowskim przez udogodnienia kredytowe o specjalnym przeznaczeniu. Korzystanie ze środków w ramach tych udogodnień podlega — podobnie jak dostęp do kredytów stand-by — uwarunkowaniu i wiąże się zwykle z koniecznością realizacji uzgodnionego programu dostosowawczego. Są to również odpłatne formy pomocy.

Najszerzej są wykorzystywane rozszerzone udogodnienia kredytowe (Extended Fund Facility — BFF). Zostały one zaprojektowane z myślą o krajach borykających się z deficytami płatniczymi, które wynikają z problemów strukturalnych gospodarek. Porozumienia EFF są podpisywane na 3 lata, a spłata kredytu

• £■ u ' '■&

-

■ §■'

£

i5’

I

■

i-

I

i

Si

!

*

I

f-

I

I

|

£

‘

Aneks B. Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) 285

Kevi»xmn»tmMma)Bsa*itmHii*tmmaiBtBe#*maiaastum!istteastasmMst—* imrf^ruriHf-^-mnn——- - - , uo^ujomum*umf*isa

następuje "zwykle w ciągu 4,5-7 lat. Limity ciągnień są identyczne jak w przypadku porozumień stand-by.

Kolejnym rodzajem udogodnień są udogodnienia kompensacyjne (Compen-satory Financing Facility — CFF). Ich celem jest rekompensowanie członkom gwałtownych spadków dochodów z eksportu lub też znacznych wzrostów wydatków na import zboża, spowodowanych fluktuacjami światowych cen towarów. Limit dostępu do środków w ramach udogodnień kompensacyjnych wynosi 45% kwoty dla każdej z dwóch wymienionych przyczyn trudności płatniczych (strona .eksportowa lub importowa), z tym że w przypadku wystąpienia dwóch przyczyn równocześnie ogólny dostęp do kredytów nie może być wyższy niż 55% kwoty. Kredyty w ramach udogodnień kompensacyjnych podlegają spłacie na warunkach zbliżonych do kredytów w porozumieniach stand-by.

Innym udogodnieniem MFW jest udogodnienie w zakresie pomocy awaryjnej (Emergency Assistance). Udogodnienie to jest przeznaczone dla krajów dotkniętych przez klęski żywiołowe (trzęsienia ziemi, powodzie, huragany itp.) lub wychodzących z różnego rodzaju konfliktów (niepokoje społeczne, zawirowania polityczne, międzynarodowe konflikty zbrojne). Kraje przeżywające problemy płatnicze wynikające z tych zdarzeń mogą liczyć na pomoc z Funduszu w wysokości do 25% kwoty udziałowej. W wyjątkowych przypadkach limit ten może zostać podwyższony. Odkupienie własnej waluty za dewizy powinno nastąpić w okresie nie dłuższym niż 3*/₄-5 lat.

Kolejne dwa udogodnienia MFW zostały wprowadzone po wybuchu kryzysu azjatyckiego i są odpowiedzią Funduszu na coraz gwałtowniejsze kryzysy walutowe. Pierwsze z udogodnień •— uzupełniające udogodnienie rezerwowe (Sup-plemental Reserve Facility — SRF) — jest przeznaczone dla krajów dotkniętych przez kryzysy walutowe, które mogą wyjść z kryzysu w stosunkowo krótkim czasie, jeśli tylko otrzymają pomoc finansową i wprowadzą w życie odpowiedni program dostosowawczy.

Natomiast środki w ramach drugiego udogodnienia, określanego jako kontyngentowe linie kredytowe (Contingent Credit Linę — CCL), są przeznaczone dla krajów, które mogą się stać potencjalnymi ofiarami efektu „zakażenia” kryzysem (pomoc jest udostępniana, zanim dany kraj zostanie dotknięty kryzysem). Pomoc w postaci CCL jest przeznaczona wyłącznie dla krajów spełniających rygorystyczne wymagania w zakresie realizacji prawidłowej polityki makroekonomicznej, przestrzegania międzynarodowych standardów itp. Rozmiary pomocy możliwej do uzyskania w ramach udogodnień SRF oraz CCL nie podlegają limitom. Fundusz oczekuje zwrotu środków pożyczonych w ramach udogodnienia SRF w ciągu 2-2*4 lat, chociaż istnieje możliwość wydłużenia tego terminu o pół roku. Z kolei kredyty uzyskane w ramach kontyngentowych linii kredytowych są spłacane w ciągu 1-1*4 roku,,w niektórych sytuacjach —^; 2-2*4 lat.

Ostatnim z funkcjonujących udogodnień MFW jest udogodnienie na rzecz wzrostu gospodarczego oraz redukcji ubóstwa (Poverty Reduction and Growth Facility — PRGF). Celem tego udogodnienia jest wspieranie w najbiedniejszych

5