img058 (44)

Epidemiologia, rozwój i patogeneza. Ten kosmopolityczny tasiemiec rozwija się u różnych ssaków roślinożernych; człowiek może być przypadkowym żywicielem pośrednim (zoonoza).

Ssaki drapieżne, szczególnie psy, są żywicielami ostatecznymi.

Głównym źródłem zarażenia człowieka są zarażone psy oraz żywność i woda zanieczyszczone jajami E. granulo sus.

Transmisja inwazji odbywa się drogą oralną. Onkosfery uwolnione w jelicie z otoczek jajowych wędrują drogą krwi do wątroby, a także płuc, gdzie rozwijają się w jednopęcherzową cystę, która rośnie powoli tak, że objawy bólowe mogą pojawiać się stosunkowo późno. Parazytoza ta może być bardzo niebezpieczna dla ludzkiego zdrowia i życia, szczególnie w przypadku lokalizacji mózgowej.

Wykrywanie. Cienkoigłowa biopsja jest stosowana bardzo ostrożnie ze względu na groźbę rozsiania infekcji i spowodowania szoku anafilaktycznego. Stosowanie metod serologicznych jest konieczne, szczególnie, gdy wyniki badań obrazowych są niepewne. W przypadkach płucnej lokalizacji protoskoleksy E. granulosus oraz izolowane haki mogą być znajdywane w ślinie.

Zapobieganie. Bardzo ważna jest wiedza na temat źródeł i skutków zarażenia. Pomocne jest utrzymywanie wysokiego poziomu higieny, unikanie jedzenia niedogotowanych warzyw, które mogą być zanieczyszczone jajami tego tasiemca. Psy powinny być regularnie odrobaczane, szczególnie w rejonach endemicznych.

Echinococcus multilocukhs —

bąblowica wielojamowa (alveolar (multilocular) echinococcosis)

Morfologia. Strobilarna postać tego tasiemca jest mniejsza, 1,2 - 3,7 mm, niż E. granulosus. Zawiera zwykle cztery proglotydy; jaja inwazyjne obu gatunków są podobne. Larwa E. multilocularis, inaczej niż E. granulosus nie tworzy dużej cysty, lecz rozrasta się palczasto, naciekając wzdłuż naczyń krwionośnych, podobnie jak nowotwór; tkanka łączną organizmu człowieka nie tworzy ciągłej warstwy jak w zarażeniu E. granulosus, wobec czego warstwa blaszkowata larwy nie jest odizolowana od tkanek żywiciela.

Epidemiologia, rozwój i patogeneza. Ten heterokseniczny tasiemiec znany jest z Europy Centralnej, Rosji, Chin, Turcji, Kanady i Alaski. Postać strobilarna rozwija się u lisów i kotów, które pełnią rolę żywicieli ostatecznych.

I ypowi żywiciele pośredni E. multilocularis - gryzonie- zarażają się drogą pokarmową onkosferami, rozsiewanymi z kałem zarażonych lisów, co powoduje w krótkim czasie od 2 do 4 miesięcy, rozwój w ich organizmie wielokomorowych,    rozgałęzionych form larwalnych, zawierających

protoskoleksy z hakami. Zarażenie człowieka jest przypadkowe. Następuje ono drogą pokarmową, najczęściej poprzez spożycie niemytych owoców leśnych, grzybów, jagód, zanieczyszczonych odchodami np. zarażonych lisów, zawierającymi onkosfery E.multilocularis, z których rozwija się rozgałęziająca się postać larwalna.

Wg danych WHO z 2002 r. w 90% zarażeń E. multilocularis u człowieka występuje lokalizacja wątrobowa; poprzez krew obwodową oraz układ limfatyczny powstają również odległe ogniska np. w płucach, rzadziej w mózgu. Chociaż w ogromnej większości przypadków larwy sąjałowe, zarażenie E. multilocularis zwykle wykrywane jest późno, ponieważ u człowieka asymptomatyczny okres inkubacji może trwać od 5 do 15 lat. Powoduje to poważne problemy medyczne i pogarsza rokowanie.

Wykrywanie. Diagnostyka jest trudna i wymaga kompleksowych działań.

Testy immunoenzymatyczne, immunologiczne są b.ważne. Histopatologiczne oraz elektronowo-mikroskopowe badania oraz technika PCR są b. przydatne w diagnostyce różnicowej.

Zapobieganie. Propagowanie wiedzy o zagrożeniach, jakie niesie inwazja E. multilocularis dla zdrowia, a nawet życia człowieka, jest b.ważnym elementem profilaktyki. Unikanie jedzenia niemytych owoców runa leśnego jest konieczne.

Hymenolepis (Vąmpiriolepis) njm -Tasiemiec karłowaty    "

hymenoiepioza (hymenolepiosis)

Morfologia. Ten najmniejszy (10-70mm) tasiemiec człowieka ma skoleks wyposażony w 4 przyssawki, ryjek z pojedynczym wieńcem haków (20-30) i ok. 800 proglotydów. Jajo inwazyjne o wymiarach 30 x 50pm zawiera onkosferę z otoczkami oraz charakterystycznymi dla tego gatunku 4-8 polarnymi lilamentami.

Epidemiologia, rozwój i patogeneza. Ten kosmopolityczny tasiemiec jest częstszy w rejonach o klimacie gorącym. Zwykle ma monokseniczny cykl rozwojowy, w którym człowiek jest jedynym żywicielem, chociaż może również rozwijać się heteroksenicznie, z udziałem żywiciela pośredniego np. pchły. Główne źródła inwazji u ludzi stanowią osoby zarażone, bezobjawowi nosiciele oraz przedmioty zanieczyszczone jajami inwazyjnymi H. nana. Transmisja inwazji człowiek - człowiek dokonuje się drogą pokarmową oraz fekalno -oralną. Z połkniętych onkosfer rozwijają się w mikrokosmkach jelita człowieka mikroskopowej wielkości cysticerkoidy, a następnie formy strobilame. Okres prepatentny wynosi ok. 4 tygodni. I lymenolepioza może objawiać się biegunką, wymiotami, względnie anoreksją.

35