img081 (32)

Produkty pochodzenia zwierzęcego - mięso i ieeo przetwory

W zjadanym na surowo lub nie dogotowanym względnie nie dopieczonym mięsie różnych zwierząt mogą występować formy inwazyjne np.: wągry tasiemca T. saginata (w befsztyku tatarskim z wołowiny), wągry T. solium czy otorbione larwy mięśniowe włośnia krętego Trichinella spiralis (w wieprzowinie, mięsie dzika), wewnątrzkomórkowe stadia troficzne pierwotniaka Toxoplasma gondii (w mięsie drobiowym i różnych ssaków ), robakowate plerocerkoidy tasiemca bruzdogłowca szerokiego D. latum (w surowych lub wędzonych rybach).

Warzywa i owoce, zjadane przez człowieka bez przetworzenia

Warzywa i owoce mogą być zanieczyszczone stadiami inwazyjnymi pasożytów:

sałata zanieczyszczona oocystami T. gondii, cystami G. intestinalis czy E. histolytica; leśne czarne jagody, na których mogą znajdować się, pochodzące z odchodów zarażonych lisów, inwazyjne jaja E. multilocularis; sałata, truskawki, zanieczyszczone jajami tasiemców, względnie nicieni (Ascaris lumbricoides, Trichiuris trichiura), pochodzącymi z odchodów ludzkich użytych do nawożenia ogródków.

Woda pitna, używana do celów sanitamo-higienicznych; gleba

Woda i gleba stanowią środowisko bytowania form inwazyjnych wielu pasożytów. Mogą w nich występować cysty pierwotniaków G.lamblia czy E. histolytica, oocysty T.gondii, larwy przywry krwi Schistosoma haematobium czy jaja nicieni.

Przedmioty codziennego użytku

Naczynia, przybory toaletowe, odzież czy bielizna mogą być zanieczyszczone wydzielinami, odchodami czy glebą zawierającymi różne stadia dyspersyjne/ inwazyjne takich pierwotniaków jak rzęsistek policzkowy Trichomonas tenax, rzęsistek pochwowy T.vaginalis, Entamoeba gingivalis czy Giardia lamblia. Jaja helmintów (E.vermicularis, Toxocara sp.) oraz pasożytnicze stawonogi, powodujące łatwo szerzące się inwazje takie jak wszawica czy świerzb, mogą znajdować się na ubraniu zarażonych osób.

Nowym miejscem bytowania - i źródłem inwazji - stały się ostatnio soczewki kontaktowe, pod którymi mogą umiejscawiać się pierwotniaki z rodzaju Acanthamoeba, powodujące przewlekle, trudno poddające się leczeniu, stany zapalne rogówki oka, a także groźne dla ludzkiego życia zapalenie mózgu.

l i /• nosiciele biologiczni i mechaniczni pasożytów (wektory)

Należą tu głównie owady i inne stawonogi - biologiczni i mechaniczni Iu/■•nosiciele, na lub w ciele których mogą występować stadia inwazyjne .lyi|KTsyjne różnych gatunków pasożytów.

11" mly z rodzajów: Phlebotomus, Triatoma, Chrysops stanowią źródła zarażania ■tę człowieka pasożytami z rodzaju Leishmania, Trypanosoma czy nicieniem Loa h>,i (odpowiednio). Czarna muszka (meszka) z rodzaju Simulium może być hódłcm zarażenia Onchocerca volvulus, nicieniem, powodującym w rejonach iiilcmicznychtzw. ślepotę rzeczną.

Móźne gatunki Diptera oraz owadzie koprofagi mogą stanowić rezerwuary cyst (■umżytniczych pierwotniaków oraz jaj helmintów.

Imcw, tkanki i narządy zarażonego dawcy

Si| lo stosunkowo nowe źródła zarażania się człowieka pasożytami, związane z postępem w technikach transplantacji tkanek i narządów. Szczególnie narażone im /uniżenia z tych źródeł są osoby, wymagające transfuzji, z różnymi defektami Immunologicznymi lub poddawane immunosupresji. Toksoplazmoza, babesioza ■ /v malaria mogą zostać przeniesione podczas transfuzji krwi czy transplantacji mu ządów.

Nieuwzględnianie tych potencjalnych źródeł zarażenia może być przyczyną poważnych problemów medycznych, jak to już miało miejsce w dramatycznych przypadkach pacjentów, którzy ulegli zakażeniu wirusem HIV podczas transfuzji kiwi.

Drogi wnikania pasożytów do organizmu człowieka

Najczęstsze drogi wnikania pasożytów

•    pokarmowa

•    doddechowa (wziewna),

•    zarażenie przez skórę i śluzówki,

•    zarażenie przez łożysko,

•    zarażenie z udziałem wektorów.

I >roga pokarmowa

Drogą pokarmową, najczęściej fekalno-oralną, trafiają, zwykle z rąk do wnętrza ciała człowieka, stadia inwazyjne wielu pasożytów:

niewidoczne gołym okiem oocysty i cysty pierwotniaków (T. gondii, ('ryptosporidium parvum, G. intestinalis, E. histolytica), jaja inwazyjne tasiemców (Taenia solium, Echinococcus granulosus, i multicocularis, H. nana)

81