0000054

Wteh

Ryc 16. Wzrost dzieci polskich w r. 1880 i 1943

szewskiego (1910), wg Śliwińskiej (1935) i wg Bogdanowicza (1936) mamy:

		Wiek do lat 13	13—15 lat	później
wg Tyrchowskiego	(1898)	5,0®/#	4I,7«/o	53,3%
wg Miklaszewskiego	(1910)	9,2°/#	50,7®/#	40,1°/.
wg Śliwińskiej	(1935)	33,0%>	57,0^3/#	10,0®/#
wg Bogdanoioicza	(1936)	30.0°/#	65,0°/#	5,0%

Brak dotąd obliczeń z pomiarów powojennych w Polsce, co utrudnia na razie ocenę faktu, czy proces przyspieszenia rozwoju trwa nadal, czy też się zakończył. Stwierdzenie jednak samego procesu prowadzi już do pewnych praktycznych wniosków, choćby do następujących:

1.    Ustalanie „norm” dziecięcych musi być wykonywane co pewną ilość lat, ponieważ stare „normy” mogą być nierealne.

2.    Programy ćwiczeń cielesnych muszą być dostosowane do nowego tempa rozwojowego.

Samo zagadnienie jest bardzo interesujące i na razie niezupełnie wyjaśnione. Możliwe, że wzrastająca nasza znajomość fizjologicznego rozwoju dziecka i jego potrzeb oraz racjonalne ich zaspokajanie (odżywianie, sport, profilaktyka krzywicy i chorób zakaźnych itd.) doprowadziły do bardziej „normalnego rozwoju”, przedtem hamowanego błędami lub brakiem opieki nad dzieckiem. Ze zjawiska „przyspieszenia ’ nie należy wyciągać wniosków, że prowadzi ono do równie wysokich różnic wzrostu i wagi u ludzi dorosłych. Przeciętny wzrost jest wprawdzie wyższy, lecz

Ryc. 17. Waga dzieci polskich w r. 1894 i 1913.

zaledwie o 1—3 cm. Również nie należy sądzić, że szybszy wzrost dojrzewania sprzyja wcześniejszej starości. Wydaje się wręcz przeciwnie — starczy niedorozwój fizyczny i psychiczny odsunięty został na dalszą metę.