MASAŻ MEDYCZNY - wykład 5 20.12.2007r.
MASAŻ W ZESPOLE NAPIĘCIA PRZEDMIESIĄCZKOWEGO (ZNP)
ocena tkanek - wilgotność, temperatura skóry,
palpacyjna ocena występowania zmian tkankowych - napięcie mięśniowe, zmiany łącznotkankowe, tkliwość bólowa,
masaż mięśni przykręgosłupowych okolicy L-S i mięśni pośladkowych:
głaskanie powierzchowne 6x,
głaskanie głębokie 4x,
rozcieranie 6x,
głaskanie głębokie 4x,
zwijanie poprzeczne 6x,
głaskanie głębokie 4x.
FAZA WŁAŚCIWA
zwijanie podłużne okolicy brzegów zewnętrznych kości krzyżowej 8x,
zwijanie podłużne w okolicy pomiędzy krętarzem większym kości udowej a kością krzyżową 8x,
głaskanie głębokie 4x,
rozcieranie (okolicy brzegów zewnętrznych kości krzyżowej oraz okolicy pomiędzy krętarzem większym kości udowej a kością krzyżową) 6x,
głaskanie głębokie 4x,
rozcieranie tkanki łącznej (okolica brzegów zewnętrznych kości krzyżowej, podstawy kości krzyżowej, okolicy wzdłuż grzebienia kości biodrowej ) 6x,
głaskanie głębokie 4x,
zwijanie tkanki łącznej (okolicy brzegów zewnętrznych kości krzyżowej, podstawy kości krzyżowej, okolicy wzdłuż grzebienia kości biodrowej) 8x,
głaskanie głębokie 4x.
FAZA UTRWALAJĄCA
głaskanie powierzchowne grzbietu 6x,
głaskanie powierzchowne L-S 4x,
głaskanie eksteroreceptywne brzucha 6x,
ćwiczenia oddechowe.
LAKTACJA
Aby pokarm powstawał, musi być najpierw skutecznie odprowadzane z piersi.
Każde nieprawidłowe ogniwo tego łańcucha zależności prowadzi do większych bądź mniejszych zaburzeń laktacji i trudności w karmieniu.
Z klinicznego punktu widzenia największe znaczenie mają:
czynniki umożliwiające sprawny przepływ pokarmu wewnątrz piersi (odruch oksytocynowy),
skuteczne wyprowadzanie pokarmu z piersi (funkcja ssania u dzieci).
METODYKA MASAŻU
część wstępna
poinformowanie o celu masażu i przygotowanie niezbędnych pomocy
jałowe gaziki, przegotowana ciepła woda, odciągacz pokarmowy
czynności higieniczno-dezynfekujące masażysty i położnicy: mycie i dezynfekcja rąk, zmycie brodawki sutkowej.
B. część główna
faza przygotowawcza
masaż mięśni obręczy barkowej i okolicy przykręgosłupowej (głaskanie, rozcieranie, ugniatanie, zwijanie - ok. 5 minut),
ocena palpacyjna tkliwości bólowej gruczołu piersiowego,
głaskanie powierzchowne gruczołu od podstawy do centrum 4-6x,
faza właściwa.
głaskanie głębokie (do granicy bólu) gruczołu piersiowego 2-4 x,
zruszanie okrężne gruczołu w stosunku do podłoża 4-8x,
głaskanie głębokie gruczołu 4-8 x,
opukiwanie gruczołu ok. 30 sekund,
głaskanie udrażniające 6-10x,
faza utrwalająca
głaskanie głębokie gruczołu 2-4x*
zruszanie okrężne gruczołu 2-4x,
głaskanie powierzchowne gruczołu 4-6x,
*ilość powtórzeń uzależniona od stanu klinicznego pacjentki.
C. część końcowa.
zmycie sutka, usunięcie wydzielonego pokarmu,
odessanie pokarmu przy pomocy odciągacza pokarmowego,
instruktaż pacjentki w zakresie higieny gruczołu piersiowego.
DRENAŻ LIMFATYCZNY PO MASTEKTOMII
grawitacyjne drenażowe ułożenie kończyny w optymalnym dla chorego zakresie ruchu,
ćwiczenia oddechowe
torem piersiowym z chwilowym zatrzymaniem oddechu na szczycie wydechu w celu stworzenia podciśnienia w klatce piersiowej 2-4x,
torem przeponowym z chwilowym zatrzymaniem oddechu na szczycie wdechu 2-4x,
masaż, wykonując:
ugniatanie wyciskające całej kończyny 2-4x,
opukiwanie opuszkami palców głównie przyśrodkowej części kończyny 2-4x.
FAZA WŁAŚCIWA
masaż drenujący kolejno układ chłonny barku i ramienia, przedramienia i ręki, należy omijać okolicę blizny pooperacyjnej i miejsca napromienione:
głaskanie powierzchowne naczyń chłonnych okolicy ramienia, barku, łopatki 4-6x,
rozcieranie powierzchowne opuszkami palców zgodnie z topografią naczyń ramienia 2-4x,
technika pompowania w okolicy powierzchownych węzłów chłonnych barku 3-5x,
głaskanie obejmujące całej kończyny 2-4x,
rozcieranie powierzchowne opuszkami palców okolicy przedramienia i ręki 2-4x,
technika „pompowania” w okolicy powierzchownych węzłów chłonnych okolicy stawu łokciowego i nadgarstka 3-5x,
ugniatanie pulsujące skoordynowane z tętnem pacjenta wzdłuż całej kończyny 4-6x.
FAZA UTRWALAJĄCA
izometryczne skurcze mięśni ręki, przedramienia i ramienia 2-4x dla każdej grupy - żeby przepchnąć chłonkę,
ćwiczenia oddechowe podobnie jak w fazie przygotowawczej torem piersiowym i przeponowym 2-4x,
ruchy czynne w stawach kończyny górnej stosownie do możliwości pacjenta 6-10x,
wstrząsanie kończyny górnej - do 30 sekund,
po zakończonych zabiegach każdej pacjentce zakładano rękawek uciskowy na całą kończynę górną według ustalonego przez lekarza stopniu kompresji.
Kobietom udzielano instruktażu o możliwości i częstotliwości stosowania w domu wybranych i wyuczonych ćwiczeń.
LEKI STOSOWANE W MASAŻU:
Definicja leku:
Lekiem nazywamy substancję chemiczną, która reagując z organizmem tak zmienia jego czynności, że powoduje skutki profilaktyczne lub lecznicze.
MECHANIZM DZIAŁANIA LEKU:
Działanie leku polega na intyerakcji między lekiem a składnikiem żywego organizmu we wyniku czego dochodzi do określonej czynnościowej zmiany komórek, tkanek i narządów.
Działanie leku zależy od dawki stężenia substancji czynnej oraz drogi wprowadzania leku do organizmu.
Postacie leków do stosowania w masażu:
roztwory wodne, oleiste,
maści: półpłynne, np. żele,
kremy - utrzymanie stanu skóry,
mazidła półpłynne - wcierania,
aerozole lecznicze - rozproszenie substancji leczniczej,
emulsje składające się z nierozpuszczalnych się wzajemnie cieczy,m
plastry - uwalnianie substancji czynnej po nałożeniu na skórę.
Działanie biologiczne leku jest procesem polegającym na:
uwalnianiu leku z danej postaci (maść, żel, tabletka, plaster),
wchłanianiu - przeniesieniu substancji leczniczej z miejsca podania do układu krążenia,
rozmieszczeniu wchłoniętej substancji w organizmie,
metabolizmie - przemiany biochemiczne na poziomie molekularnym,
wydalaniu leku z organizmu.
Drogi wchłaniania się substancji leczniczych:
transepidermalna - wnikanie do przestrzeni międzykomórkowych lub przechodzenie z komórki do komórki przez błony komórkowe,
transfolikularna - wnikanie przez ujścia gruczołów potowych, łojowych oraz mieszków włosowych.
Przenikanie leku przez skórę:
adsorpcja - lek pozostaje w powierzchownych warstwach skóry,
penetracja - przenikanie przez naskórek bez udziału systemu naczyniowego,
resorpcja - wchłonięcie do krwi.
Podział środków mających zastosowanie w masażu.
preparaty przeciwzapalne niesterydowe,
preparaty z kapsaicyną i podobne,
preparaty z pochodnymi kwasu salicylowego,
preparaty stosowane w chorobach żył i naczyń włosowatych,
preparaty stosowane w bólach mięśni i stawów pochodzenia roślinnego,
środki gojące i zabliźniające.
Ad. 1) hamują proces tworzenia się prostaglandyn (mediatorów zapalenia), zmniejsza ich stężenie w tkance objętej procesem chorobowym, działają więc łagodząco na przebieg procesu zapalnego i bezpośrednio łagodzą ból.
Przeciwwskazania:
nadwrażliwość na lek,
nie należy stosować na uszkodzą skórę, błony śluzowe,
nie stosować w ciąży, okresie karmienia i u dzieci poniżej 14 roku życia.
Przykłady:
iputop żel 5%,
benalgin krem 3%,
metindol maść 5%,
elmetacis aerosol 1%,
fastum żel 2,5%
profenid żel 2,5%,
piroxicam maść żel 5%,
feldene żel 0,5%,
traumon żel 10%,
naproxen żel 1:3:10%,
voltaren żel 1%,
diclac żel 5%,
olfen żel 1%,
butapirazol maść 5%.
Ad.2) działają drażniąco na zakończenia nerwów czuciowych skóry oraz rozszerzają naczynia włosowate i drobne naczynia wywołując przekrwienie skóry.
Przeciwwskazania:
nadwrażliwość na kapsaicynę,
zapalenia skóry,
oparzenia,
uszkodzenia powłok skóry.
Nie stosować na błony śluzowe.
Przykłady:
copsiderm maść, emulsja.
Kapsiplast plaster.
Ad. 3) działają przeciwzapalnie przez hamowanie aktywności cyklooksygenazy i uwalnianie prostaglandyn z komórek. Hamują procesy zapalne i zmniejszają obrzęk zapalny.
Przeciwwskazania:
reakcje uczuleniowe,
ostre choroby nerek,
uszkodzenia skóry
Przykłady:
ABC Salbe - maść, plaster,
Algesam krem,
Ben-gay maść,
Lumbolin maść,
Mobilat maść, żel,
Soldiam krem,
Viprosal maść
Ad. 4) działają miejscowo przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo, przeciwzakrzepowo, łagodząco w bólach i ochronnie na naczynia żylne. Hamują reakcje prowadzące do krzepnięcia krwi i tworzenia się fibrynowego skrzepu.
Przeciwwskazania:
ciąża i okres karmienia,
nie stosować na otwarte rany, błony śluzowe, obszary skóry po napromieniowaniyu oraz u chorych z przewlekłyi chorobami nerek.
Przykłady:
helason maść
hirudoid maść,
reapril żel,
lioton 1000 żel,
rutinoren żel 2%,
venoruton żel 2%,
aesculan maść,
maść arnikowa,
reparil żel,
maść rumiankowa,
veno żel,
veniton żel, krem,
sapoven maść 5%,
opinon żel,
solcoseryl maść, żel,
żel z kasztanowca i miłorzębu,
maść kasztanowa.
Ad.5)
menthol - pobudza zakończenia czuciowe zimna i wywołuje uczucie chłodu, działa słabo przeciwbólowo i miejscowo znieczulająco.
Camphora - działa silnie drażnią na zakończenia czuciowe, powoduje przekrwienia skóry i lokalne znieczulenie.
Olejki eteryczne - powodują przekrwienie, poprawiają trofikę i ułatwiają usuwanie produktów przemiany materii.
Przykłady:
herbolen balsam,
mentoBalm płyn,
traumentol żel,
maść borowinowa,
analgol maść,
aromagel żel,
alpa krem,
maść z koziego masła,
maść z sadła świstaka,
arcalen krem,
alpa leśna płyn,
apa pokrzywa płyn.
Ad.6) regenerują skórę, chronią skórę przeciwdziałając nadmiernemu wysuszaniu, zapobiegają przerostom blizn, ograniczają nadmierne bujanie ziarniny, pobudzają regenerację skóry.
Przykłady:
siloderm maść,
contratubex,
cepan,
lipobase,
dermilan,
linomag,
dermowit,
alantan,
bepanthen,
solcoseryl,
maść nagietkowa.