ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA SZKODĘ
WYRZĄDZONĄ W ZWIĄZKU Z UŻYCIEM SIŁ PRZYRODY
Ta odpowiedzialność jest to odpowiedzialność dosyć szeroka. Szersza odpowiedzialność jest spowodowana tym, że szkoda powstała wskutek działania przedsiębiorstwa i zakładu wprowadzonego w ruch za pomocą sił przyrody. Kiedy mamy do czynienia z przedsiębiorstwem lub zakładem wprowadzanym w ruch za pomocą sił przyrody - kiedy ten zakład lub przedsiębiorstwo jest wprowadzone w ruch energią powstałą np. na skutek przetwarzania gazu, elektryczności, paliw płynnych, pary.
Kwestie związane z odpowiedzialnością za szkodę wyrządzoną w związku z użyciem sił przyrody przez przedsiębiorstwo lub zakład reguluje art. 435 kc. Przepis ten dotyczy wszystkich fabryk, hut, także przedsiębiorstw komunikacji tramwajowej, przedsiębiorstw komunikacji kolejowej. Ważne jest to, aby to przedsiębiorstwo, zakład były wprowadzane w ruch poprzez wytwarzanie energii przy użyciu sił przyrody.
Podmiotem odpowiedzialnym na podstawie art. 435 jest osoba, która prowadzi (prowadząca) przedsiębiorstwo na własny rachunek. Może to być osoba fizyczna, może to być osoba prawna, byleby prowadziła przedsiębiorstwo na własny rachunek. Istotne jest to, że szkoda musi być wyrządzona przez ruch przedsiębiorstwa, tzn. że musi istnieć związek pomiędzy ruchem przedsiębiorstwa a szkodą. Odpowiedzialność z art. 435 dotyczy szkody wyrządzonej komukolwiek. Jest to odpowiedzialność na zasadzie ryzyka, stąd też uwolnienie się od tej odpowiedzialności jest możliwe poprzez wykazanie przesłanek egzoneracyjnych. Można się uwolnić od odpowiedzialności na podstawie art. 435 poprzez wykazanie przesłanek egzoneracyjnych. Tymi przesłankami są: siła wyższa, wyłączna wina poszkodowanego, wyłączna wina osoby trzeciej za którą prowadzący przedsiębiorstwo nie ponosi odpowiedzialności. Siła wyższa jest to zdarzenie nadzwyczajne, zdarzenie zewnętrzne (i) niemożliwe do zapobieżenia. Dopiero, jeżeli spełnione są te trzy przesłanki łącznie, to dopiero mamy do czynienia z siłą wyższą, czyli jednocześnie musi to być zdarzenie nadzwyczajne, po drugie zdarzenie zewnętrzne i po trzecie niemożliwe do zapobieżenia.
Ważne jest także to, że art. 435 dotyczy także przedsiębiorstw wytwarzających środki wybuchowe albo posługujących się takimi środkami wybuchowymi.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA SZKODĘ
WYRZĄDZONĄ PRZEZ POJAZD MECHANICZNY
Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez pojazd mechaniczny reguluje art. 436 kc. Odpowiedzialność na podstawie art. 436 ponosi posiadacz pojazdu, posiadacz samoistny bądź też posiadacz zależny. Jest to odpowiedzialność na zasadzie ryzyka. Odpowiedzialność posiadacza pojazdu, posiadacza samoistnego lub zależnego jest to odpowiedzialność na zasadzie ryzyka. Ważne jest, że art. 436 dotyczy wszelkich pojazdów mechanicznych lądowych, statków powietrznych i wodnych. Szkoda musi być wyrządzona przez środek komunikacji, czyli odpowiedzialność z art. 436 powstaje, jeżeli szkoda została wyrządzona przez mechaniczny środek komunikacji, przy czym ten mechaniczny środek komunikacji powinien pozostawać w ruchu, przy czym chodzi tutaj nie tylko o fizyczne przemieszczanie się środka komunikacji, to chodzi o uczestniczenie w ruchu w rozumieniu np. prawa o ruchu drogowym, czyli np. jeżeli osoba nieprawidłowo zaparkuje auto, to i tak mimo tego, że auto jest zaparkowane, osoba nadal jest uczestnikiem ruchu i jeżeli ktoś uderzyłby w auto ze względu na to, że zostało nieprawidłowo zaparkowane, to w grę wchodzi odpowiedzialność na podstawie art. 436.
Odpowiedzialność z art. 436 dotyczy szkody wyrządzonej komukolwiek, a zatem nie tylko kierowcy innego pojazdu, ale także np. szkody wyrządzonej przechodniowi, przechodzień może być poszkodowanym, czyli odpowiedzialność z art. 436 dotyczy odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną komukolwiek. Jest to odpowiedzialność na zasadzie ryzyka, stąd też uwolnienie się od tej odpowiedzialności może nastąpić poprzez wykazanie przesłanek egzoneracyjnych. Przesłanki egzoneracyjne w przypadku art. 436 są takie same jak w przypadku art. 435.
Art. 436 (oprócz tej odpowiedzialności na zasadzie ryzyka) przewiduje dwie sytuacje, kiedy dochodzi do odpowiedzialności na zasadach ogólnych. Odpowiedzialność na zasadach ogólnych ma miejsce co do szkód wyrządzonych wzajemnie przez posiadaczy pojazdów na skutek zderzenia się pojazdów mechanicznych, czyli jeżeli dojdzie do zderzenia się pojazdów mechanicznych, to za szkody wyrządzone wzajemnie przez posiadaczy pojazdów ponoszą oni odpowiedzialność na zasadach ogólnych. Odpowiedzialność na zasadach ogólnych dotyczy także szkód wyrządzonych osobom przewożonym z grzeczności, np. autostopowiczowi. Jeżeli autostopowicz poniesie jakieś szkody w wyniku wypadku, to kierowca będzie odpowiadał tylko na zasadach ogólnych, a nie powinien na podstawie art. 436, czyli jego odpowiedzialność nie jest rozszerzona.
Art. 436 ma charakter bezwzględny, tzn. że nie można odpowiedzialności wynikającej z art. 436 z góry wyłączyć ani też z góry ograniczyć. Podobna zasada obowiązuje co do odpowiedzialności wynikającej z art. 435. Także odpowiedzialności z art. 435 nie można z góry wyłączyć ani też ograniczyć.