Faktoring - polega na krótkoterminowym finansowaniu usług i towarów przez podmiot pośredniczący miedzy dostawca a odbiorca. Podstawa jest umowa miedzy dostawca a odbiorca i faktorem.
Podział faktoringu:
Kryterium z punktu widzenia umiejscowienia ryzyka wypłacalności dłużnika:
Faktoring właściwy (pełny) - strony dokonując przelewu wierzytelności jednocześnie postanawiają ze ryzyko wypłacalności dłużnika obciążać będzie od tej chwili faktora, od tego momentu faktor będzie względem wierzyciela za wykonanie zobowiązań przez dłużnika. Jest to faktoring bez prawa regresu. Pomimo nie uzyskania pieniędzy przez faktora nie może on rościć sobie na drodze regresu nabytej kwoty od przedsiębiorcy faktoranta, dla wierzyciela jest ona wtedy stratą.
Faktoring niewłaściwy (niepełny) - cechy charakterystyczne: (Ryzyko niewypłacalności dłużnika nie przechodzi na faktora, Zawarta umowa nie rodzi skutków ostatecznych, czyli faktor nie nabywa nieodwołalnie danej wierzytelności, W razie wystąpienia niewypłacalności dłużnika wierzytelność powraca do przedsiębiorcy faktoranta, w umowie tego faktoringu faktor zobowiązuje się do wypłacenia kwoty pieniężnej faktorantowi, ten zaś przelewa na niego swoje wierzytelności, co ma zabezpieczyć prawa faktora związane z udzielona pożyczką)
Faktoring mieszany - łączy w sobie cechy dwóch poprzednich, faktor przejmuje na siebie ryzyko do określonej wysokości, natomiast ryzyko powyżej tej wysokości bierze na siebie faktorant
Kryterium wg momentu otrzymania zapłaty za sprzedaną wierzytelność:
Przyspieszony faktoring - polega na tym, że faktor dokonuje płatności na rzecz faktoranta natychmiast po otrzymaniu faktur do wykupu. Wypłacana kwota jest wierzytelności pomniejszona o zarobek faktora.
Colection faktoring - faktor dokonuje płatności na rzecz faktoranta w terminie płatności wierzytelności przez dłużnika. Natomiast wcześniej dokonuje wypłat zaliczek na poczet przyszłej płatności
Faktoring wymagalnościowy - płatność następuje dopiero w terminie płatności przez dłużnika, w ramach umowy faktoringowej może zostać wykupionych kilka wierzytelności i wtedy ustala się średni termin wykupu. Za tę usługę faktor pobiera tylko prowizję i marżę.
Kryterium z punktu widzenia zawiadomienia dłużnika o zawarciu umowy faktoringowej:
Faktoring otwarty (notyfikowany) - dłużnik zostaje zawiadomiony natychmiast po zawarciu umowy faktoringowej przez faktora lub faktoranta w praktyce stosuje się specjalne nadruki na fakturach idących od dostawcy do odbiorcy
Faktoring półotwarty - momentem uzyskania informacji o zawarciu umowy faktoringowej jest moment otrzymania przez dłużnika wezwania do zapłaty należności faktorowi, na rachunku powinna znaleźć się adnotacja „wszelkie wpłaty należności należy dokonywać na konto...w banku...”
Faktoring tajny (nienotyfikowany) - dłużnik nie zostaje poinformowany o zawarciu umowy faktoringowej
Kredyt Forfighting - długoterminowa forma finansowania dostawców, polega ona na zakupie terminowych wierzytelności przez wyspecjalizowana instytucje, zakup ten wiąże się z całkowitym przejęciem ryzyka wypłacalności dłużnika (bez prawa regresu, umowa nienazwana)
Podmioty forfightingu
(Zbywca wierzytelności (forfightysta) -może nim być dostawca towarów, produktów i usług, posiadacz weksli, leasingodawca lub dostawca lub dostawca dóbr inwestycyjnych, Instytucja forfightingowa (forfighter) - podmiot nabywający wierzytelności, Dłużnik)
Rodzaje forfightingu:
Właściwy (prawidłowy) - pomiędzy przedsiębiorstwem a instytucja forfightingu zostaje zawarta umowa sprzedaży wierzytelności średnio lub długoterminowych. Umowa charakteryzuje się, że zbywca tej wierzytelności zostaje zwolniony z wszelkiej odpowiedzialności za dalsze losy prawne sprzedanej wierzytelności, natomiast instytucja forfightingu przejmuje na siebie wszystkie ryzyka, które wiążą się ze ściąganiem danej wierzytelności.
Hermes forfighting (Quasi forfighting, tak zwany forfighting) - specyficzna forma forfightingu, która zachodzi w przypadku wierzytelności zabezpieczonych gwarancjami państwa (gwarancjami Hermesa) do jego zaistnienia należy spełnić kilka warunków:
-Dłużnicy winni pochodzić z krajów rozwijających się./-Umowa podstawowa powinna obejmować export średnio i długotrwałych dóbr inwestycyjnych/
- Eksporter powinien wypełnić wszystkie obowiązki zawarte w umowie podstawowej/ -Importer powinien spłacić cześć swych długów/ -Czas dostawy powinien trwać 3-5 lat
Sposoby funkcjonowania forfightingu:
-Jawna sprzedaż wierzytelności - eksporter działając za zgoda swojego rządu sprzedaje swoją wierzytelność określonemu forfighterowi przenosząc na niego prawa z gwarancji Hermesa. Rząd godzi się na utrzymanie tych gwarancji wobec forfightera
-Jawna sprzedaż wierzytelności połączona ze swoistym odnowieniem długu - wierzytelność zostaje oderwana od pierwotnej umowy i oparta o nowa umowę, czyli gwarancje państwa
-Forfighter udziela kredytu wierzycielowi w wysokości danej wierzytelności
Klasyfikacja forfightingu:
Z punktu widzenia ilości podmiotów występujących po drodze dojścia do umowy forfightingu:
Forfighting bezpośredni - instytucja forfightingu zawiera bezpośrednio umowę ze zbywca wierzytelności (ma miejsce wtedy, gdy wszystkie podmioty pochodzą z jednego kraju)
Forfighting pośredni - oprócz forfightera i zbywcy wierzytelności występują inne podmioty np. pośrednicząca instytucja forfightingu lub pierwsza instytucja forfightingu zwana krajową instytucją forfightingu (ma to miejsce najczęściej w przypadku umów eksportowych)
Z punktu widzenia miejsca siedziby podmiotów forfightingu: krajowy/ międzynarodowy
Z punktu widzenia zawiadomienia dłużnika o zawarciu umowy forfaghtingu:
Forfighting otwarty (jawny)/ Forfighting ukryty ( tajny)
Z punktu widzenia wierzytelności podlegających forfightingowi:
Forfighting wierzytelności wekslowych (najstarsza z form forfaghtingu; stanowił on większość obrotów forfaghtingowych)
Z punktu widzenia wierzytelności podlegających forfighterowi
Forfighting wierzytelności wekslowych - najstarsza z form forfightingu; stanowi on większość obrotów forfightingowych
Weksel jest papierem wartościowym o charakterze abstrakcyjnym, czyli że jest oderwany od leżącej u jego źródeł transakcji obligacyjnej bądź handlowej;
Zbywalność wierzytelności wekslowych jest prostsza niż innych praw majątkowych;
Forma weksla jest ujednolicona;
Dochodzenie wierzytelności wekslowych przebiega szybciej niż w przypadku innych roszczeń majątkowych;
Międzynarodowe unormowania prawne dotyczące weksli oparte są na zasadach jednolitych.
W ramach forfightingu zbywalne są weksle własne oraz weksle trasowane z reguły po zaakceptowaniu. Waluta, w której ustanawia się weksel ustalana jest tak, aby był on jak najlepiej zbywalny. Wystawia się je na niezbyt wysokie kwoty, ponieważ sprzyja to rozszerzeniu ich obrotu. Mogą być to weksle poręczone przez inne osoby lub przez określony bank. Każdy z weksli powinien być bezbłędnie wypełniony, ponieważ łączy się to z odpowiedzialnością (z tytułu rękojmi za wady prawne weksla i wierzytelności, której weksel dotyczy, ok. 90% obrotu forfightingowego stanowią weksle własne).
Forfighting wierzytelności z tytułu dostawy, sprzedaży i usług;
Jest drugą formą forfightingu najczęściej stosowaną i obejmuje on wierzytelności dokumentowane w odpowiednich księgach prowadzonych przez odbiorców i dostawców. Dlatego tez nazywa się go forfightingiem wierzytelności księgowych. Wierzytelności te nie są inkorporowane w wekslach ani innych papierach wartościowych, często są niezabezpieczone. Dlatego też forfighting występuje wśród podmiotów, które często ze sobą współpracują, darzą się zaufaniem. W tym przypadku szczegółową rolę odgrywa udokumentowanie wierzytelności. W umowie dokładnie opisuje się umowy podstawowe, umieszcza dane dotyczące wykonania tych umów. Za pomocą dokumentacji finansowo-księgowej wskazuje się na istnienie wierzytelności i ustala się jej wysokość. Oprócz tego wymaga się dostarczenia przez dostawcę oświadczenia o wykonaniu wszystkich ciążących na nim zobowiązań. Natomiast od odbiorcy wymagane jest oświadczenie o jakości otrzymanego towaru i ewentualnym braku zarzutów w stosunku do wierzytelności dostawcy.
Forfighting wierzytelności objętych akredytywami (formami rozliczeń bezgotówkowych tez z zagranicą)
Forfighting ten dotyczy akredytyw, które są nieodwołalne i przenaszalne, ponieważ związane z akredytywami prawa przechodzą na forfightera. Innym koniecznym warunkiem, aby umowa ta doszła do skutku jest spełnienie warunków akredytowych, czyli zgromadzenie wszystkich dokumentów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania akredytywy oraz ujawnienie okresu jej trwania (rozliczenie terminowe). W przypadku, gdy forfighter ma do czynienia z podmiotami mało sobie znanymi ważne jest dostarczenie potwierdzenie istnienia nieodwołalnej, przenaszalnej akredytywy wystawione przez bank, w którym akredytywa została ustalona.
Forfighting wierzytelności leasingowych
Polega on na wykupie wierzytelności wynikających z umów leasingowych. Podmiotami są:- leasingobiorca (dłużnik),- leasingodawca (zbywca wierzytelności - forfightysta) , -forfighter
Cechą szczególną jest to, że pomimo zawarcia umowy forfightingowej zachowany zostaje stosunek leasingowy między leasingobiorcą a leasingodawcą. Leasingowadca dalej pozostaje właścicielem przedmiotu leasingu, chyba że został on przewłaszczony na zabezpieczenie, nadal też jest obciążony obowiązkiem usługowym wobec leasingobiorcy. Zbywalne mogą być:
Wszystkie raty leasingowe, 1 rata leasing.
Zabezpieczeniem tego forfightingu może być przedmiot leasingu => (zastaw, przewłaszczenie) gwarancja bankowa lub ubezpieczenie rat leasingowych.