NIEOSOBOWE FORMY CZASOWNIKA - IMIESŁOWY

Zadanie 1.

Spośród wyrazów podanych w ramce wybierz i podkreśl imiesłowy; podaj ich pełne nazwy.

zrozpaczony, zapomniany, gorący, chodząc, czytający, zielony, pomyślawszy, znamienny, rzucając się, żółty, poległszy, wypity, kochający, wdzięczny, sumienny

Zadanie 2.

Do słowa film dopisz odpowiednie określenia, przekształcając czasowniki z nawiasów.

film (obejrzeć) …………………........................................ przez tysiące widzów

film (nagrodzić) ………………………………………….. Złotą Palmą w Cannes

film (wywoływać) ………………………………………… kontrowersyjne opinie

film (uznać) ……………………………………………..… za wybitne dzieło

film (zrealizować) ………………………………………… z dbałością o szczegóły

film (nakręcić) …………………………………………….. na Saharze

film (wzruszać) …………………………………………… do łez

film (zachwycać) …………………………………………. młodzież i dorosłych

film (wzbogacać) …………………………………………. wiedzę na temat twórczości Mozarta

film (wyreżyserować) …………………………………….. przez Andrzeja Wajdę

Zadanie 3.

Przeredaguj podane zdania, zmieniając formę osobową czasownika (wyróżnioną pochyłym drukiem) na formę nieosobową. Podkreśl wstawione wyrazy.

a) Tantal jest postacią, która występuje w mitologii greckiej.

…………………………………………………………………………………………………………

b) Kojarzy się głównie z wyrażeniem „męki Tantala”, które oznacza straszne męczarnie.

…………………………………………………………………………………………………………

c) Są to cierpienia, które wynikają z pożądania rzeczy, które znajdują się w zasięgu ręki, a jednak niedostępnych.

…………………………………………………………………………………………………………

d) Zeus, który obraził się na Tantala za różne nikczemne czyny, ukarał nieszczęśnika okrutnie.

…………………………………………………………………………………………………………

e) Po wieczne czasy starzec musi stać w kryształowo czystym jeziorze z wodą, która sięga mu do brody, a nad jego głową zwieszają się wspaniałe owoce.

…………………………………………………………………………………………………………

f) Gdy sięga ręką po owoc, który wisi tuż nad nim, wiatr unosi go w górę, a gdy chce się napić, woda z szumem przepada i ukazuje się sucha ziemia.

…………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 4.

Zastąp jednym słowem według wzoru.

WZÓR: ten, który się zakochał - zakochany

a) ta, której się poszukuje - ……………………………………………………………………………

b) ten, kogo lubią - …………………………………………………………………………………….

c) to, co się udało - ……………………………………………………………………………………

d) ten, który stoi - ………………………………………………………………………………..........

e) ta, która śpiewa - …………………………………………………………………………………...

f) to, co oślepia - ………………………………………………………………………………………

Zadanie 5.

Przyjrzyj się wyrazom, które utworzyłeś w zad. 2., 3. i 4., a następnie odpowiedz na pytania:

a) Na jakie pytanie odpowiadają?

……………………………………………………………………………………………....................

b) Czy i jak się odmieniają?

…………………………………………………………………………………………………………

c) Co oznaczają?

…………………………………………………………………………………………………………

d) Jak się nazywają takie formy czasownika?

…………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 6.

Na podstawie poprzedniego ćwiczenia sformułuj wniosek - odpowiedź na pytanie: Czym są imiesłowy przymiotnikowe? Zapisz go poniżej.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 7.

Wykorzystując podane niżej informacje, zredaguj notatkę, którą można by umieścić w gazetce szkolnej. Użyj przynajmniej 5 imiesłowów przymiotnikowych.

Tytuł filmu: Zakochany Szekspir

Reżyseria: John Madden

Grają: Gwyneth Paltrow, Joseph Fiennes, Judi Dech

Gatunek: komedia miłosna

Temat: powstawanie najsłynniejszej tragedii miłosnej „Romeo i Julia”

Autor scenariusza wymyślił perypetie miłosne Szekspira i napisał uroczą, dowcipną, błyskotliwą komedię. Kinomani polecają!

Film dla widzów od 15 lat.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 8.

Przeczytaj podany tekst, a następnie wykonaj związane z nim polecenia.

„Italia, krzycząca z tysięcy płócien i stronic, rozmalowana tłumem zdyszanych pędzli i piór, znana jak alfabet i pacierz - jakże mi była nieznana. Z każdym dniem, z każdym upływającym zmierzchem, w słońcach wybielających marmurowe kolumny, w cieniu zaułków i w płaczu odpływającej fali tyrreńskiej, jawiła się archipelagiem wciąż zagadkowym, na kształt kochanki coraz bliższej, a tajemniczej i niespoufalonej nigdy. Pokochałem Italię miłością Kolumba, a może dziecka. Nie tę, obnażającą się bezwstydnie chciwym pielgrzymom, wlepionym milionami oczu w bedekery i szkła kamer, lecz moją, budowaną z własnych, wzruszeń, pełną zaczarowanych wysp, które moimi na wieki pozostaną, prawem odkrywcy …”

W. Łysiak, „Wyspy zaczarowane”

a) Podkreśl wszystkie imiesłowy.

b) Wypisz 10 imiesłowów wraz z wyrazami określanymi i podaj ich formy gramatyczne.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

c) Przekształć wyróżniony fragment tekstu tak, aby zastąpić przynajmniej 2 imiesłowy osobowymi formami czasownika. Która wersja bardziej Ci się podoba? Dlaczego?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 9.

Wyróżnione kursywą fragmenty zdań zamień na konstrukcję z nieosobową formą czasownika. Pamiętaj o przecinkach.

WZÓR: Oglądał film i śmiał się do rozpuku. Oglądając film, śmiał się do rozpuku.

a) Wędrowali po puszczy i mieli nadzieję spotkać ciekawe zwierzęta.

…………………………………………………………………………………………………………

b) Maszerowali i pilnie śledzili szlak.

…………………………………………………………………………………………………………

c) Od czasu do czasu spoglądali w niebo i zastanawiali się, czy nie będzie padać.

…………………………………………………………………………………………………………

e) Gdy wracali do schroniska, byli już porządnie zmęczeni.

…………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 10.

Przyjrzyj się utworzonym w poprzednim ćwiczeniu konstrukcjom i wybierz poprawne stwierdzenie.

A. Czynność, którą wyrażają te konstrukcje, odbywa się równocześnie z czynnością, którą wyraża pozostała część zdania.

B. Czynność, którą wyrażają te konstrukcje, odbywa się wcześniej lub później niż czynność, którą wyraża pozostała część zdania.

Zadanie 11.

Uzupełnij zapis:

Imiesłowy przysłówkowe, wyrażające czynność odbywającą się równocześnie z inną czynnością, nazywamy ……………………………………………..

Zadanie 12.

Od podanych bezokoliczników utwórz imiesłowy przysłówkowe współczesne, a następnie połącz je z odpowiednimi rzeczownikami z ramki we właściwej formie.

ujęcie, muzyka, kostiumy, scenariusz, charakteryzacja, plener, kamera, postać, rola, plan

a) pisać - ………………………………………………………………………………………………

b) komponować - ……………………………………………………………………………………..

c) projektować - ………………………………………………………………………………………

d) poprawiać - …………………………………………………………………………………………

e) operować - ………………………………………………………………………………………….

f) powtarzać - …………………………………………………………………………………………

g) wyjeżdżać - …………………………………………………………………………………………

h) wcielać się - ………………………………………………………………………………………...

i) wchodzić - …………………………………………………………………………………………..

j) odtwarzać - ………………………………………………………………………………………….

Zadanie 13.

Z utworzonych w poprzednim ćwiczeniu zwrotów wybierz 5 i ułóż z nimi zdania.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 14.

Jaką wspólną cechę mają wyróżnione czasowniki z ćwiczenia 9.?

…………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 15.

Uzupełnij zapis:

Imiesłowy przysłówkowe współczesne tworzymy od czasowników …………………………….

Zadanie 16.

Utwórz formy nieosobowe podanych czasowników według wzoru.

WZÓR: napisać - napisał - napisawszy

a) przywitać - ………………………………………… - …………………………………………….

b) zaproponować - …………………………………… - …………………………………………….

c) poczęstować - ……………………………………… - ………………………………………….…

d) podziękować - ………………………………………- ……………………………………...…..…

e) wysłuchać - ………………………………………… - ……………………………………………

Zadanie 17.

Formy, które utworzyłeś w poprzednim ćwiczeniu, to imiesłowy przysłówkowe uprzednie. Od jakich czasowników je tworzymy?

Imiesłowy przysłówkowe uprzednie tworzymy od czasowników ………………………………….

Zadanie 18.

Przyjrzyj się podanym parą zdań.

Gdy przeczytałem dokładnie zadanie, bez trudu je rozwiązałem. Przeczytawszy dokładnie zadanie, bez trudu je rozwiązałem.

Wyjrzałem przez okno i zobaczyłem Marka. Wyjrzawszy przez okno i zobaczyłem Marka.

Zjadłem obiad i pobiegłem na podwórko. Zjadłszy obiad i pobiegłem na podwórko.

Usiadłem na ławce i przyglądałem się kolegom. Usiadłszy na ławce i przyglądałem się kolegom.

Gdy wróciłem do domu, obejrzałem film. Wróciwszy do domu, obejrzałem film.

a) W powyższych zdaniach podkreśl formy nieosobowe (imiesłowy przysłówkowe).

b) Przyjrzyj się zdaniom, w których występuje forma nieosobowa. Która czynność została wykonana wcześniej (czyli uprzednio) - ta, o której mówi imiesłów, czy ta, o której mówi czasownik w formie osobowej?

---