Prawo administracyjne, Ustrój administracyjno - publiczny (14 stron)


Administracja publiczna - system podmiotów o różnym charakterze prawnym utworzonym w drodze ustawy i przez ustawę wyposażony w kompetencje w zakresie stosunków społecznych w sferze wewnętrznej i zewnętrznej.

Skutki działania administracji publicznej są przypisywane państwu. Tak rozumiana administracja po roku 1990, nazywana jest administracją publiczną.

Od zmiany konstytucji 1952 r. 8 marca 1990 w zasadniczy sposób zmieniona, ( nowelizacja konst.) zmiana polegała na złamaniu dwóch obowiązujących poprzedni zasad:

Złamanie zasady jednolitości władzy i administracji państwa

Polegała na tym że istniał w Polsce hierarchiczny ustrój w systemie organów władzy i administracji państwa. Począwszy od gminy, powiaty, województwa do Rady Państwa były Rady Narodowe. Ustawa z 1950 r, o terenowych organach jednolitych władzy i administracji państwa. Poza własnością osobistą ( indywidualną), pozostało mienie. Wszystko było państwowe, wyjątki spółdzielnie do sektora ....

Złamanie zasady jednolitego funduszu mienia państwowego ( zasady sowieckie)

8 marca 1990 r nastała zmiana ustroju państwa. Wprowadzono samorząd terytorialny na poziomie gminy, gmina stała się odrębnym od państwa podmiotem władzy publicznej, wyposażone we własne mienie. Przestał istnieć jednolity fundusz mienia państwowego.

Do roku 1990 nie wolno było używać nazwy administracji państwowej dopiero od 8 marca 1990 r używamy administracja publiczna.

ADMINISTRACJA PUBLICZNA - składa się z wielu podmiotów. W sensie administracji, w sensie organizacyjnym to różne organy rządowe i samorządowe.

ADMINISTRACJA PUBLICZNA w ujęciu materialnym ( przedmiotowym )

administracja publiczna jest to ogół działań podmiotów zarówno rządowych jak i samorządowych.

Z punktu widzenia prawa cała administracja publiczna zalicza się do władzy wykonawczej

1) ADMINISTRACJA PUBLICZNA zajmuje się stosunkami społecznymi

A.P. - jest zjawiskiem społecznym

A.P.- działa w interesie publicznym

A.P.- nie zajmuje się zjawiskami jednostkowym

Dlatego idąca ingerencja organów administ., w stosunkach społecz.

2) ADMINISTRACJA PUBLICZNA działa z własnej inicjatywy.

Sąd cywilny działa jeżeli ktoś jest przeciwko komuś, i wniesie pozew to sąd byłby bezczynny. Nie może działać z własnej inicjatywy ( oprócz spraw rodzinnych),

A.P. działa z własnej inicjatywy ( z urzędu) zadania z zakresu zaspakajania potrzeb społecz. np. budowa szkoły, szpitala.

A.P. musi przewidywać jaka będzie sytuacja społeczna.

  1. Konkretność działania administracji

  1. Władztwo administracji

Przejawia się tym, iż administracja może stosować przymus państwowy. Stosowanie przymusu jest jedną z cech

administracji. Administracja dysponuje środkami przy pomocy których organy mogą przymusić, podporządkować się normie prawnej. Administracja może stosować nie tylko formę przymusu również może stosować środki dwustronne z prawami cywilnymi.

Wyróżniamy z punktu widzenia formy działania:

Administrację władczą - może być w tej formie zastosowany przymus prawny

Administrację świadczącą - która jest ważna dla obywateli ( zaspakaja potrzeby społecz.)

PRAWO ADMINISTRACYJNE - prawo które rządzi administracją

Trybunał Konstytucyjny ocenia czy parlament działa zgodnie z prawem.

Różne działy tego prawa:

  1. ustrojowe prawo administracyjne- budujące strukturę A.P.

  2. prawo procesowe administracji - określa sposób działania A.P.

  3. prawo materialne - określa jakie zadania może A.P. wykonywać

PODZIAŁ ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ - są dwa rodzaje:

Pojęcie organu - budowa aparatu administracji. W skład tego aparatu wchodzą organy :

administracja rządowa - składa się z administracji centralnej + administracji terenowej

Organy administracji rządowej wyodrębniona prawnie część aparatu administracji rządowej następuje w formie ustawy, która należy do kompetencji władzy wykonawczej. Ustala ustawę w formie konstytucji prawnej.

Cechy organu:

  1. W budowie organu administ., porządek przestrzegany aby organ miał kompetencje. Dla ustalonych kompetencji jest utworzony organ administracji rządowej.

  2. Organy działają w imieniu państwa i na rachunek państwa.

  3. Uprawnienie organu do stosowania środków władczych.

  4. Działanie w granicach przysługujących danemu organem kompetencji.

Organ - pojęcie abstrakcyjne, wyodrębnione kompetencje, musi realizować:

MINISTERSTWO - zespół urzędników

Organem jest minister a nie ministerstwo.

Ministrowie organami naczelnymi.

  1. organ nadrzędny ( MINISTER)

  2. działanie na obszarze całego kraju

Ustawa z połowy 1997 roku o działaniach administracji rządowej jest wyodrębnionych aż 28 działów administracyjno-rządowych. Dokonanie podziału jest taki, że trudno jest zrozumieć jakimi kryteriami kierował się sejm dokonując podziału. Prezes Rady Ministrów ma decydować jaki dział ma komu podlegać. Ustawa o działaniach administracji rządowej. Prezes R.M. będzie decydował kto ?, co ?, jak ?, z kim ?, a nie ustawa.

Ustawa ta z połowy 1997 miała wejść w życie od 1 stycznia 1999 roku, ale okres ten jest ciągle przedłużany

( okres 3 miesięcy czyli do 1 kwietnia 1999 r, ale nie jest to pewne jeszcze). Wprowadzi niepewność co do tego, który minister jest odpowiedzialny za dany dział A.P. uzależnione od Prezesa R.M.

W hierarchii administracji publicznej są URZĘDY CENTRALNE.

URZĘD CENTRALNY który obejmuje cały zakres działania kraju. Podobny jest do ministra, który działa na terenie całego kraju. Różni się tym iż szef Urzędu Centralnego podlega ministrowi albo prezesowi R.M.

Nasza konstytucja z kwietnia 1997 roku wyróżnia dwa rodzaje ministrów:

  1. Ministrowie kierującymi przez prezesa R.M. działaniami administracji rządowej.

Minister działa na podstawie ustawy

Minister który ma swoją ustawę jest ministrem działowym.

Ustalony przez prezesa Rady Ministrów status

  1. Ministrowie, którzy nie będą mieli podporządkowanych sobie działów. Są to ministrowie, których prezes R.M. może udzielać określone przez siebie żądania. Ministrowie ci w odróżnieniu od ministrów działowych - nie wchodzą w skład rządu.

„Ministrami bez teki” nazwani inaczej. Powołani przez Prezydenta na wniosek prezesa R.M. ( np. minister Czarnecki jest ministrem „bez teki” , w ramach kancelarii prezesa R.M. propagowanie idei w kraju Unia Europejska).

ORGAN DECYDUJĄCY - w ramach posiadanych kompetencji może podejmować rozstrzygnięcia w organach aktów prawnych.

ORGAN POMOCNICZY - które są najczęściej organami opiniodawczymi lub doradczymi. ( Rada legislacyjna przez prezesa R.M. bada rządowe projekty ustaw, rozporządzenia )

Zadania przydziela prezes R.M. Różnica między organem kolegialnym ( zbiorowe oświadczenie woli i musi zapaść poprzez głosowanie), organ jednoosobowy ( oświadczenie woli jednej osoby).

Zakres kompetencji organów jest jego właściwością (każdy organ ma swoją właściwość).

Trzy rodzaje właściwości organów:

Rzeczowa - wynika z przepisu ustawy, tj. zakres działania, przedmiot działania

Miejscowa - zasięg terytorialny działania danego organu na, którym można realizować właściwość, plany,

Instancyjna - oznacza poziom na jakim ( szczeblu ) poszczególnych rodzajach spraw mogą być wydawane rozstrzygnięcia:

KPS mówi iż, każdy organ jest zobowiązany z urzędu przestrzegać swoich właściwości.

Oprócz organów naczelnych ( centralnych )mamy organy terenowe ( jego właściwość miejscowa) działa na określonej części danego państwa np. wojewoda - org. terenowy .

Część zadań administracyjnych sprawują Zakłady ( chodzi o szczególny rodzaj zakładów administracyjnych, Zakłady Publiczne)

Administracja ( zakład administracji ) może być: władcza i nie władcza (tj. administracja świadcząca)

Usługi z Zakładu Administracyjnego musi być wydana przez kierownika tego zakładu czyli on wydaje decyzje o dopuszczeniu obywatala. Zakładem Administracyjnym są: więzienia, uniwersytety, szkoły, szpitale itp.

Np. aktem administracyjnym są wypisy ze szpitala, dokumenty stwierdzające ukończenia szkoły wyższej itd.

Kierownik zakładu ma uprawnienia władztwa oparte na przepisie prawnym.

FUNDACJE - tj. instytucja prawa cywilnego nie administracyjnego. Polega na tym, że ktoś lub grupa ludzi

( założyciel, założyciele)przeznacza na cel nie gospodarczy określony przez siebie środki majątkowe ( cele kulturalne, dobroczynne ). W niektórych przypadkach mamy utworzone fundacje publiczne - która jest stworzona z ustawy np. Zakład Narodowy im. Ossolińskich ( W wieku XVII ród Ossolińskich, przeznaczył na cele swoją bibliotekę, kulturową siedziba była we Lwowie jednak po roku 1945 zbiory zostały przewiezione do Wrocławia i tam działa na podstawie odrębnej ustawy )

OBOS - Centrum Badania Opinii Społecznej - fundacja państwowa ( poprzednia forma jednostka prawna)

ORGANIZACJA SPOŁECZNA - którym w drodze ustawowej są pewne zadania typy administracji rządowej np. Ochotnicze Straże Pożarne - stowarzyszenie każda dla siebie, z mocy ustawy przyjęte kompetencje nabywane zadania. Polski Czerwony Krzyż.

Funkcje centralnych organów administracji publicznej spełniają :

Administracja to władza wykonawcza, tak więc PREZYDENT RP jest organem administracyjnym.

Ma kompetencje określone przez konstytucje jak i ustawami zwykłymi ( nie zasadniczą ).

Z konstytucji wynika, że Prezydent jest : - najważniejszy przedstawicielem Rzeczypospolitej ( również ambasadorowie, posłowie )

Z ustawy zwykłej (nie zasadniczej ) Prezydent - nadaje obywatelstwo Polskie, foldery, medale, odznaczenia stosuje prawo łaski, powołuje sędziów itp.

W zakresie legislacji prezydentowi przysługuje:

Akty urzędowe Prezydenta wymagają dla swojej ważności podpisu Prezesa RM (kontrasygnaty)

Aparatem obsługi Prezydenta jest Kancelaria Prezydenta nie ma uprawnień władczych. W kancelarii mogą być ministrowie, sekretarzy.

RADA MINISTRÓW - organ konstytucyjny, organ władzy wykonawczej. Jej organem i funkcje są określone ustawą z sierpnia 1996 r ustawa o organizacji i trybie pracy R.M. i o zakresie działania Ministrów.

W skład Rady Ministrów wchodzą:

Powołanie wiceprezesów RM nie jest obligatoryjnie.

Konstytucja pozwala aby Prezes RM, obok funkcji szefa rządu, sprawował funkcję kierownika działu administracji rządowej np. przewodniczącego Komitetu Integracji Europejskiej. Również wiceprezes RM może łączyć swoją funkcję z funkcją ministra np. ministra finansów.

Prezes RM ma dużą swobodę w zakresie kształtowania liczbowego składu Rządu.

W razie nie powołania wiceprezesa RM obowiązki jego może pełnić jeden z ministrów, zaś w razie nieobecności lub w innym wypadku czasowej niemożności wykonywania przez niego obowiązków w RM, pracami kieruje wiceprezes RM wyznaczony przez Prezesa RM lub jeden z ministrów, jeżeli wiceprezes RM nie został powołany.

Powołanie RM wymaga współdziałania najwyższych organów państwowych a mianowicie Prezydenta i Sejmu.

Tworzenie rządu :

Prezydent RP desygnuje Prezes RM, a na jego wniosek powołuje Radę Ministrów w składzie zaproponowanym przez Prezesa Rady Ministrów w ciągu 14 dni od pierwszego posiedzenia Sejmu lub przyjęcia dymisji RM. Samo powołanie Prezesa RM przez Prezydenta następuje wraz z powołaniem RM. Prezes RM , najpóźniej w ciągu 14 dni od dnia powołania przez Prezydenta, przedstawia Sejmowi program działania RM wraz z wnioskiem o udzielenie wotum zaufania. Sejm uchwala wotum zaufania bezwzględną większością głosów.

Prezes R.M składa dymisję RM na pierwszym posiedzeniu nowo wybranego Sejmu. Ponadto również gdy :

Prezes R.M. może złożyć dymisję. Jest ona wiążąca nie można odmówić złożenia dymisji.

Kompetencje R.M. wynikają z ustaw konstytucyjnych i ustaw zwykłych.

  1. prawo inicjatywy ustawodawczej

  2. wydawanie rozporządzeń ustawodawczych od ustaw

  3. określa zasady politykę państwowej i kontroluje jej realizację

  4. bada bezpieczeństwo państwa zew. i wew.

  5. uchwała projekt budżetu państwa

  6. określa kierunki działania administracji rządowej

  7. składa sejmowi sprawozdania z wykonania budżetu ( na podstawie może być odmawiające lub absolutorium - powołanie )

Do Rady Ministrów należą:

W ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego RM przekłada Sejmowi sprawozdanie z wykonania ustawy budżetowej wraz z informacją o stanie zadłużenia państwa.

ORGANY WEWNĘTRZNE RM.

Są to:

Rada Ministrów w drodze rozporządzenia może tworzyć stałe komitety RM jako organy pomocnicze i opiniodawcze.

Prezes RM może tworzyć Komitety do rozpatrywania określonej sprawy ( może to czynić z inicjatywy RM bądź własnej ).

W skład tych komitetów wchodzą członkowie RM. Na czele stoi jego przewodniczący. Prezes RM może przewodniczyć w każdym z komitetów bez względu na to, czy został powołany do składu komitetu.

Obecnie obowiązuje rozporządzenie RM z 25 listopada 1997r w sprawie utworzenia stałych komitetów RM, które zostało zmienione z 15 września 1998. Istnieją komitety stałe takie jak:

  1. Komitet Ekonomiczny RM,

  2. Komitet społeczny RM,

  3. Komitet Spraw obronnych RM,

  4. Komitet RM do Spraw Polityki Regionalnej i Zrównoważonego Rozwoju.

W skład tych komitetów wchodzą: członkowie RM wyznaczeni przez Prezes RM po porozumieniu z przewodniczącym komitetu. Przewodniczący stałych komitetów RM powołuje i odwołuje Prezesa RM, a wiceprzewodniczących tych komitetów powołuje i odwołuje Prezes RM, spośród członków komitetu, na wniosek przewodniczącego stałego komitetu.

Celem działania stałych komitetów jest uzgadnianie stanowiska członków RM, inicjowanie, przygotowywanie i przedstawienie RM i Prezesowi RM projektów rozstrzygnięć, opinii lub udzielenie rekomendacji oraz analizowanie sytuacji w poszczególnych dziedzinach polityki rządu.

Stałe komitety RM współdziałają z ministrami i innymi organami nie reprezentowanymi w ich składzie.

Stałe komitety RM mogą powoływać zespoły robocze lub ekspertów do opracowywania analiz, prognoz, ekspertyz oraz koncepcji i projektów rozwiązań programowych.

Tryb pracy stałych komitetów RM określa regulamin pracy RM.

Z inicjatywy RM lub własnej Prezesa RM można tworzyć rady i zespoły jako organy pomocniczo-doradcze w sprawach zagadnień należących do zakresu działania RM lub Prezesa RM.

RM w drodze rozporządzenia powołuje komisje wspólne składających się z przedstawicieli Rządu oraz zainteresowanej instytucji lub środowiska społecznego.

Celem tej komisji jest wypracowanie wspólnego stanowiska w sprawach ważnych dla polityki Rządu oraz interesów reprezentowanej w komisji instytucji lub środowiska.

Przykładem takiej komisji jest: Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego powołana rozporządzeniem RM z 15 lipca 1997 r.

Do zadań komisji należy wypracowanie wspólnego stanowiska w sprawach ważnych dla polityki rządu oraz interesów samorządu terytorialnego.

W ramach komisji działa 14 stałych zespołów problemowych. W skład komisji wchodzą przedstawiciele Rządu i samorządu terytorialnego w równej liczbie, po 16 przedstawicieli z każdej strony.

RADA LEGISLACYJNA

Ustawa z 8 sierpnia 1996 r przewiduje, że przy Prezesie RM działa Rada Legislacyjna, stała się organem ustawowym, którego zadania, szczegółowe zasady i tryb funkcjonowania określa rozporządzenie Prezesa RM.

Obecnie obowiązuje rozporządzenie Prezesa RM z 23 lutego 1998 r w sprawie zadań Rada Legislacyjnej oraz szczegółowych zasad i trybu jej funkcjonowania . rozporządzenie to określa Radę Legislacyjną jako organ opiniodawczo-doradczy Rady Ministrów i Prezesa Rady Ministrów w sprawach stanowienia prawa i oceny jego stanu w określonych dziedzinach.

Do zadań RL należy:

  1. dokonywanie okresowych ocen stanu prawa w określonych dziedzinach, z uwzględnieniem wymogu dostosowania do norm konstytucyjnych oraz stopnia harmonizacji prawa polskiego z wymogami prawa Wspólnot Europejskich.

  2. opiniowanie projektów ustaw opracowanych z inicjatyw Rządu, założeń projektów ustaw o szczególnej doniosłości społecznej, ekonomicznej lub prawnej, a także projektów ważniejszych aktów wykonawczych.

  3. opiniowanie projektów ustaw w sprawach o szczególnej doniosłości, opracowanych z inicjatywy posłów, Senatu lub Prezydenta RP, skierowanych w celu zajęcia stanowiska przez Rząd lub opiniowanie stanowiska Rządu o tych projektach,

  4. formułowanie propozycji i wyrażanie opinii dotyczących metod i sposobów rozwiązywania problemów związanych z wdrażaniem Konstytucji, a zwłaszcza dostosowywania praw do wymogów konstytucyjnych,

  5. opiniowanie projektów programu prac legislacyjnych Rządu lub opiniowanie stanowiska Rządu o tych projektach,

  6. formułowanie opinii i wniosków w podstawowych sprawach związanych z procesem stanowienia prawa,

  7. ocena stosowania niektórych ustaw w celu oceny skuteczności przyjętych rozwiązań prawnych.

Rada wykonuje zadania z własnej inicjatywy lub na wniosek:

Kadencja Rada Legislacyjnej trwa 4 lata. W skład wchodzą osoby z wiedzą prawniczą i praktykom w liczbie nie przekraczającej 15 osób. Przewodniczącego RL powołuje i odwołuje, spośród członków rady, Prezes RM.

Organami Rady są przewodniczący Rady i prezydium Rady, które składa się z przewodniczącego,

Wiceprzewodniczącego oraz sekretarza Rady.

Przewodniczący - organizuje i kieruje pracami Rady

Prezydium - planuje prace Rady, a w szczególności przygotowuje projekty programów pracy Rady.

Rada wykonuje swoje zadania przez stałe zespoły. Zespoły te kierowane są przez przewodniczącego.

Zespoły mogą być:

Opinie lub wnioski Rady są przedstawiane Prezesowi RM nie zwłocznie po ich uchwaleniu, zaś ich odpisy doręcza się przewodniczącym stałych komitetów RM, Szefowi Kancelarii Prezesa RM, ministrom, kierownikom urzędów centralnych, Sekretarzowi RM, a także kierownikowi właściwej w sprawach legislacji komórki organizacyjnej Kancelarii Prezesa RM.

Obsługę prac Rady zapewnia Kancelaria Prezesa RM.

Z dniem 1 października 1996r w drodze ustawowej zostało utworzone przy RM - Kolegium do Spraw Służb Specjalnych jako organ opiniodawczo-doradczy w sprawach programowania, nadzoru i koordynowania działań Urzędu Ochrony Państwa i Wojskowych Służb Informacyjnych, zwanych „służbami Specjalnymi”, oraz podejmowanych dla ochrony bezpieczeństwa państwa działań Policji, Straży Granicznej i Żandarmerii Wojskowej.

Do zadań Kolegium do Spraw Służb Specjalnych należy formułowanie i ocen lub wyrażanie opinii w takich sprawach jak:

W skład Kolegium do Spraw Służb Specjalnych wchodzą:

Posiedzenie Rady Ministrów

Posiedzenie zwołuje Prezes RM, on też ustala ich porządek obrad oraz im przewodniczy.

(Prezydent RP zwołuje Radę Gabinetową, tworzą ją RM obradująca pod przewodnictwem Prezydent RP. Radzie tej nie przysługują kompetencje RM )

Posiedzenia RM odbywają się przy obecności większości członków RM. Udział członków RM jest obowiązkowy w razie nieobecności usprawiedliwionej ministra na posiedzeniu za zgodą Prezesa RM.

Posiedzenia RM mają charakter poufny. Prezes może zarządzić tajność całości lub części posiedzenia ze względu na ochronę wiadomości stanowiące tajemnicę państwową lub służbową.

Rozstrzygnięcia RM zapadają w drodze uzgodnienia, jeżeli osiągnięcie uzgodnienia nie jest możliwy, projekt rozstrzygnięcia może być poddany pod głosowanie. Wówczas rozstrzygnięcie zapada w głosowaniu jawnym zwykłą większością głosów, w razie równej liczbie głosów rozstrzyga głos przewodniczącego obrad.

Z posiedzenia RM sporządza się pełny zapis jego przebiegu oraz protokół ustaleń; protokół ustaleń doręcza się członkom RM, wojewodom, Prezesowi Najwyższej Izby Kontroli oraz osobom wskazanym przez Prezesa RM.

RM informuje opinię publiczną o przedmiocie posiedzenia oraz podjętych rozstrzygnięciach; nie dotyczy to, oczywiście, spraw objętych tajnością obrad.

PREZES RADY MINISTRÓW

Według Konstytucji Prezes RM:

  1. reprezentuje RM,

  2. kieruje pracami RM,

  3. wydaje rozporządzenia,

  4. zapewnia wykonywanie polityki RM i określa sposoby jej wykonywania,

  5. koordynuje i kontroluje pracę członków RM,

  6. sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym w granicach i formach określonych w Konstytucji i ustawach,

  7. jest zwierzchnikiem służb pracowników administracji rządowej,

  8. jest zwierzchnikiem korpusu służby cywilnej.

Prezesowi RM przysługują również kompetencje wynikające z ustaw zwykłych są to:

  1. powoływanie i odwoływanie sekretarzy i podsekretarzy stanu,

  2. powoływanie i odwoływanie kierowników niektórych urzędów centralnych oraz zastępców kierunków tych urzędów,

  3. powoływanie i odwoływanie wojewodów, a na ich wniosek - wice-wojewodów,

  4. kierowanie działalnością wojewodów oraz sprawowanie nadzoru nad ich działalnością oraz dokonywanie okresowej oceny ich pracy,

  5. sprawowanie nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego.

Ustawa z 8 sierpnia 1996r wzmocniła pozycję Prezesa RM w stosunku do ministrów i pozostałych członków Rządu. W myśl tej ustawy może:

Prezesowi RM podlega szereg organów administracji rządowej są to:

Szef Urzędu Ochrony Państwa, Szef Służby Cywilnej, Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, Prezesa Urzędu Górniczego, a od 1 stycznia 1997 r również Prezes Głównego Urzędu Statystycznego.

Kancelaria Prezesa RM.

Jest urzędem obsługującym RM, Prezesa RM, wiceprezesów, stałe komitety RM, kolegium do Spraw Służ Specjalnych jest Kancelaria Prezesa RM.

Urząd ten może obsługiwać pełnomocników Rządu oraz wskazane przez Prezesa RM organy pomocnicze RM i Prezesa RM oraz komisje wspólne.

Kancelarią kieruje szef Kancelarii przy pomocy sekretarzy, podsekretarzy stanu. Stanowiska obsadzane te są przez Prezesa RM.

Kancelaria realizuje następujące zadania:

Rozporządzenie z dnia 24 grudnia 1996, Prezes RM nadał swojej Kancelarii statut, obowiązujący od 1 stycznia 1997 r.

Statut Kancelarii Prezesa RM jest urzędem zapewniającym obsługę merytoryczną, organizacyjną, prawną, techniczną, kancelaryjno - biurową, a także Rzecznika Prasowego Rządu.

W skład Kancelarii wchodzi 11 departamentów, 5 sekretariatów, 3 biura, Gabinet Polityczny Prezesa RM i Centrum Informacyjne Rządu.

Członkowie RM i pełnomocnicy Rządu.

Członkowie RM uczestniczą w ustalaniu Polityki państwa i ponosi odpowiedzialność za treść i za realizację działań Rządu.

Członkowie RM ponoszą przed Sejmem solidarną odpowiedzialność za działalność RM, jak również odpowiedzialność indywidualną za sprawy należące do ich kompetencji lub powierzone im przez Prezesa RM.

Jest to odpowiedzialność parlamentarna ( polityczna ), realizowana przed Sejmem. Konsekwencją pociągnięcia do odpowiedzialność parlamentarnej jest wotum nieufności, wyrażone wobec RM (art. 158 ), a wobec ministra (art. 159) Konstytucji.

Członek RM realizuje politykę ustaloną przez Rząd. W tym celu:

Członek RM ma obowiązek reprezentować w swoich wystąpieniach stanowisko zgodne z ustaleniami przyjętymi przez RM, zaś - upoważniony przez RM - reprezentuje Rząd przed Sejmem w sprawach rozpatrywanymi z inicjatywy RM i skład, po porozumieniu się z Prezesem RM, wszelkie oświadczenia w imieniu Rządu.

Członek RM upoważniony przez Prezesa RM do reprezentowania Rządu w innych sprawach .

RM może ustanowić pełnomocników Rządu do określonych spraw o charakterze czasowym, których przekazanie członkom RM nie jest celowe.

Pełnomocnikiem Rządu może być sekretarz stanu lub podsekretarz stanu, w zakresie zadań o zasięgu terytorialnym - wojewoda.

Pełnomocnikiem Rządu powołuje i odwołuje Prezes RM, jak również w drodze rozporządzenia ustala zakres udzielonych pełnomocnikowi upoważnień itp.

MINISTROWIE

Najliczniejszą grupę członków RM stanowią ministrowie.

Ministrowie kierują określonymi działami administracji rządowej jak również wypełniają zadania wyznaczone im przez Prezesa RM.

Według konstytucji ministrów można podzielić na :

Dział administracji kierowany przez ministra nazywamy resortem jt. wyodrębniony dział administracji, którym kieruje członek rządu, zwykle minister, a niekiedy przewodniczący komitetu będącego naczelnym organem administracji. W skład resortu wchodzi: minister (inaczej kierownik), ministerstwo jako urząd jak również organy adm.,rządowej centralnej i terenowej, zakłady publiczne i inne jednostki organizacyjne.

Z dnie 1 stycznia 1999 r miała wejść ustawa w życie z 4 września 1997r o działach administracji rządowej.

Ustawa ta określa zakres, wymienionej w niej, działów adm.,rządowej oraz właściwość ministra kierującego danym działem. Ministra kierującego danym działem określa się jako ministra właściwego.

Minister kieruje, nadzoruje i kontroluje działalność organów, urzędów i jednostek organizacyjnych.

W szczególności:

RM może powoływać przy ministrze komitet doradczy i określić zakres jego działania.

Minister może sprawować nadzór nad określonym Urzędem Centralnym.

Minister wykonuje swoje zadania przy pomocy sekretarza i podsekretarzy stanu, zakres ich czynności ustala właściwy minister, który zawiadamia o tym Prezesa RM.

MINISTERSTWO

Aparat pomocniczym. Jest urzędem, który obsługuje ministra, sekretarzy, podsekretarzy stanu.

Ministerstwo tworzy, znosi lub przekształca RM w drodze rozporządzenia.

W skład niego wchodzą:

Nadzór nad komórkami organizacyjnymi ministerstwa sprawuje Dyrektor Generalny. Zapewnia on prawidłowe wykonanie zadań określonych przez ministra, sekretarza stanu i podsekretarza stanu.

Szczegółową strukturę org., określa jego statut nadawany w drodze rozporządzenia przez Prezesa RM.

Ministerstwo obsługuje również specjalne organy decydujące lub pomocnicze działające przy ministrze bądź na szczeblu centralnym w danym resorcie, a które nie posiadają własnego wyodrębnionego urzędu. Przykładem takich organów są : Rada Główna Szkolnictwa Wyższego.

PODZIAŁ TERYTORIALNY

Państwo jest podzielone na mniejsze części posiadające organy. Pojęcia „podział terytorialny” oraz „podział administracyjny”.

Użycie pojęcia „podział administracyjny” wskazuje, że chodzi o dokonanie podziału terytorialnego państwa dla wykonywania administracji publicznej. Terytorium państwa dzielone jest nie tylko dla celów wykonywania administracji publicznej, ale również dla celów sprawowania wymiaru sprawiedliwości.

Ustawą z 24 lipca 1998 r wprowadzono trójstopniowy podział terytorialny państwa, zasadniczy podział wprowadzono z dniem 1 stycznia 1999 roku.

Podział terytorialny może być:

a) zasadniczy - działa dla celów administracji publicznej tzn. administracji rządowej i samorządu terytorialnego

Jednostkami zasadniczego podziału są:

Ustawa utworzyła 16 województw ustalając nazwy, siedziby wojewodów i sejmików województwa.

Zmiana granic województwa, w tym związana z tworzeniem, łączeniem, dzieleniem lub znoszeniem powiatów, następuje w drodze rozporządzenia RM.

Tworzenie, łączenie, dzielenie powiatów. Reguluje ustawa z 5 czerwca 1998 o samorządzie powiatowym.

Tworzenie, łączenie, dzielenie powiatów, określenie gmin wchodzących w skład powiatów oraz ich nazwy i siedziby należy do RM. RM wydaje w tych sprawach rozporządzenia, po zasięgnięciu opinii zainteresowanych rad gmin, rad powiatów i sejmików wojewódzkich.

Rozporządzeniem RM z 7 sierpnia 1998 r w sprawie utworzenia powiatów. Utworzono 308 powiatów i 65 miast na prawach powiatu.

Największym województwem jest województwo mazowieckie 38 powiatów i 4 miast na prawach powiatu.

Województwo śląskie - 17 powiatów aż 19 miast na prawach powiatu.

Najmniejsze jest woj. opolskie 11 powiatów i 1 miasto na prawach powiatu.

Na podstawie ustawy z 22 marca 1990 r o terenowych organach rządowej administracji ogólnej istniało 49 woj., i 267 rejonów administracyjnych. Z dniem 1 stycznia 1999 r przestaje istnieć ten podział.

Ustawa z 5 czerwca 1998 r o samorządzie powiatowym przewiduje istnienie miasta na prawach powiatu.

Miasto musi liczyć więcej niż 100 000 mieszkańców oraz miasto, które z dniem 31 grudnia 1998 r przestało być siedzibą wojewody.

Podstawową jednostką organizacyjną jest - gmina

  1. pomocniczy - występuje wyłącznie w samorządzie, gminy mogą być dzielone na mniejsze jednostki samorządowe o ograniczonych kompetencjach np. gminy wiejskie - sołectwa, gminy miasta - osiedla i dzielnice.

Gmina sama decyduje o tym czy tworzyć jednostki pomocnicze. Jednostka pomocnicza oraz jednostka niższego rzędu mogą zarządzać i korzystać z mienia komunalnego oraz rozporządzać dochodami z tego źródła w zakresie określonym w statucie.

  1. specjalny - są to pewne rodzaje administracji, które wykonują szczególne zadania takie, które nie występują na obszarze całego państwa np. Urząd Górniczy istnieje tam gdzie są złoża węgla, gdzie istnieją kopalnie, Urząd Morski.

Ustawa z 5 czerwca 1998 r o administracji Rządowej w województwie utworzono wojewódzką administrację zespoloną, którą poza wojewodą - stanowią kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży. Powiatowe służby, inspekcje i straże działają pod zwierzchnictwem starosty.

Ustanowienie organów administracji nie zespolonej może następować wyłącznie w drodze ustawy.

Wykaz organów administracji nie zespolonej obejmuje 16 pozycji ( jednostki podziału terytorium specjalnego ),

Występują w takich działach adm.,rządowej , jak administracja wojskowa, skarbowa, górnicza, miar, probiercza, lasów państwowych, gospodarki wodnej, celna i inspekcja celna, morska, statystyki publicznej, dozoru technicznego, żeglugi morskiej, żeglugi śródlądowej i straży granicznej.

ADMINISTRACJA TERENOWA

Administracja publiczna dzieli się na 2 piony:

Samorząd terytorialny - jest organizacją terenową

Ustawa z 8 marca 1990 r ( konstytucja wymienia tylko jeden terenowy organ administracji rządowej )

„1. Wojewoda jest organem administracji rządowej oraz przedstawicielem RM w województwie. 2. Tryb powoływania i odwołania, a także zakres działania wojewodów określa ustawa”.

Konstytucja z 1997 r stanowi: „1. Przedstawicielem RM w województwie jest wojewoda. 2. Tryb powoływania i odwołania, a także zakres działania wojewodów określa ustawa”.

Ustawę z 22 marca 1990 r o terenowych organach rządowej administracji ogólnej, znowelizowała w sposób istotny ustawą z 8 sierpnia 1996r.

Od 1 stycznia 1999 r weszła w życie ustawa z 5 czerwca 1998 r o administracji rządowej.

Administracje publiczną w województwie wykonują organy administracji rządowej. Oraz organy samorządu województwa.

Administrację rządową na obszarze województwa wykonują:

Kierownik służb, inspekcji i straży wykonuje zadania i kompetencje w imieniu wojewody i gdy służba ta, inspekcja lub straż jest włączona do urzędu wojewódzkiego, to mamy wówczas zespolenie bezpośrednie. ( pod jednym zwierzchnikiem i w jednym urzędzie)

Gdy kierownik służb, inspekcji i straży działa we własnym imieniu, realizuje jemu przypisane kompetencje i gdy posiada aparat pomocniczy w postaci komendy, inspektorów lub innej jednostki organizacyjnej nie wchodzącej w skład urzędu wojewódzkiego występuje zespolenie pośrednie gdy dany kierownik działa pod zwierzchnictwem wojewody.

WOJEWODA

Jest:

Wojewoda jest przedstawicielem RM czyli wykonuje i dba o przestrzeganie polityki państwa czy też polityki rządu na obszarze województwa.

Koordynacje działania organów administracji specjalnej nie podlegają wojewodzie, ale ich działania koordynuje wojewoda.

Uprawnienia koordynacyjne jest mniejsze niż koordynacje kierownicze.

Do końca 1997 r była w Polsce nie określona liczba administracji specjalnej. Administracji celna jest administracją nie zespoloną organu tzn. nie podlega wojewodzie. Zajmuje się tylko na granicy państwa.

  1. rodzaj zadań i nie podlega wojewodzie.

Wojewoda w stosunku do tych wykonuje funkcje koordynacyjne.

Od 1 stycznia tych organów administracji specjalnej została silnie ograniczona jest ich 16 w założeniu do ustawy o terenowej administracji rządowej.

Organ zespolonej administracji rządowej na terenie województwa jest np. Policja, Państwowa Straż Miejska.

Policja jako organ porządku publicznego jest zespolona.

Formy działania wojewody.

Decyzje i postanowienia administracyjne wydawane w trybie postanowień administracyjnych,

Rozporządzenia albo oparte na upoważnieniach ustawach.

Uprawnienia - w ramach podstawowych tzw. sytuacji kryzysowej (np. w ramach ogłoszenia stanu wyjątkowego, jeżeli występuje klęska żywiołowa o dużym rozmiarze, epidemia itp.)

Wtedy wojewoda ma prawo wydania zarządzenia na czas kryzysu np. ogłasza stan wyjątkowy ( akty prawa miejscowego )

SAMORZĄD TERYTORIALNY

Przywrócenie w 1990 r samorządu terenowego wymagało dokonania nowych uregulowań prawnych dotyczących administracji rządowej w terenie. Wymagało to zmiany Konstytucji i uchwaleniu kilku ustaw oraz licznych zmian w porządku prawnym.

Zmiany legislacyjne rozpoczęto od uchwalenia w dniu 8 marca 1990 r ustaw:

Uzupełnieniem ustawy była ustawa z 18 maja 1990 r o ustroju samorządu miasta stołecznego Warszawy.

Samorząd terytorialny - stanowi wyodrębniony w strukturze państwa, powstały z mocy prawa, związek lokalnego społeczeństwa, powołanym do samodzielnego wykonania administracji publicznej, wyposażony w materialne środki umożliwiające realizację nałożonych nań zadań.

Samorząd terytorialny ma możliwość kształtowania własnej wewnętrznej organizacji, wyboru organów przedstawicielskich oraz uprawnień do stanowienia prawa lokalnego.

Samorząd terytorialny to związek, korporacja mieszkańców, określonej ustawowo jednostką zasadniczą podziału terytorialnego. ( związek = wspólnota samorządowa ), istotą samorządu terytorialnego jest wspólnota samorządowa, którą tworzą mieszkańcy.

Celem samorządu terytorialnego jest wykonywanie istotnej części zadań publicznych.

Wspólnota samorządu terytorialnego zaspakaja potrzeby ludności ( członków wspólnoty )

GMINA

Według ustawy gmina stanowi wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium , mieszkańcy gminy tworzą wspólnotę samorządową z mocy prawa. Ustawa odeszła od podziału na gminy miejskie i wiejskie, tworząc uniwersalny układ gmin oraz elastyczny system organów wewn., tych podmiotów.

( utrzymuje się miasta, w których zamiast wójt działa burmistrz, a w miastach powyżej 100 000 mieszkańców lub gdy przed wejściem w życie ustawy działał prezydent tj. w miastach powyżej 50 000 mieszkańców i miastach będących siedzibą wojewódzkiej rady narodowej - prezydent miasta. Miasto może być podzielone na dzielnice )

Gmina jest:

ustawa z 8 marca zajmuje się gminą w III znaczeniu ( wspólnoty samorządowej ) ma osobowość prawna

Gminie przysługuje prawo własności, inne prawa miejskie ( wynajem pomieszczeń ),

Gmina może być pozwana do sądu i może pozwać inne podmioty.

Zadanie : zaspakajanie potrzeb ludności.

Dzielą się na :

Zadania własne gminy dzielą się na dwie grupy: zadania obowiązkowe i pozostałe.

Zadania obowiązkowe to takie, przy których gmina tylko w pewnym zakresie ma swobodę co do formy załatwienia danej sprawy, ale załatwić ją musi.

Zadania pozostałe, gmina sama decyduje, czy je podejmować, czy też nie podejmować

Zadania własne gminy finansują w zasadzie ze swoich dochodów (własnych), Konstytucja zapewnia udział w dochodach publicznych . dochodami są ich dochody własne oraz subwencje ogólne, dotacje celowe z budżetu państwa.

- zadania zlecone z zakresu administracji rządowej oraz organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów.

Zadania z zakresu administracji rządowej gmina może wykonywać również na podstawie porozumienia z organami administracji rządowej

Ustawa z 5 czerwca 1998 r o administracji rządowej w województwie nazywa sprawy z zakresu właściwości wojewody powierzone w drodze porozumienia z zarządem gminy, powiatu, województwa sprawami ( zadaniami )

Powierzonymi.

Tak więc można wyróżnić:

Gmina otrzymuje środki finansowe w wysokości koniecznej do wykonania zadań zleconych w drodze ustawy, jak na podstawie porozumienia.( np. prowadzenie Urzędu Cywilnego ok. 30 %, 40 % gmina dostaje). W przypadku nie dostania finansów gminą przysługują odsetki.

Przekazanie zadań na podstawie ustaw następuje w skali całego kraju, natomiast powierzenie na podstawie porozumienia w danej jednostce podziału terytorialnego.

Różnice zadaniami zleconymi a zadaniami własnymi:

Obowiązuje co do zadań własnych - klauzula generalna właściwości

Do zadań zleconych - każdorazowe upoważnienie

Za wykonanie zadań własnych odpowiedzialność ponosi gmina

Za wykonanie zadań zleconych - administracja rządowa

Wykonywanie tych zadań własnych następuje o środki własne gminy.

Zadań zleconych - po zapewnieniu środków przez administracja rządową

Nadzór nad działalnością w zakresie zadań własnych sprawowany jest na podstawie kryterium legalności ( zgodność z prawem ).

Zadań zleconych - nadzór sprawowany jest nadto na podstawie kryterium celowości, rzetelności, gospodarności.

Organem jest przede wszystkim ogół mieszkańców posiadających czynne prawo wyborcze.

Wybory- referendum gminne - bardzo słabo funkcjonuje

Organy funkcjonujące są to :

Rada miejska - wybory powszechne mieszkańców. Ona decyduje o zadaniach własnych.

Organem stanowiącym i kontrolującym - Zarząd i wszystkie jednostki organizacyjne.

Ustawa określa jakie są zadania Rady (wyłączne) np. wybór zarząd, uchwalenie planów zagospodarowania gminy, odwołanie zarządu i powołanie komisji.

Organem wykonawczym w gminie - jest Zarząd Gminy.

Na czele zarządu stoi przewodniczący - mocą ustawy jest wójt

Miejski - burmistrz

Powiatowy - prezydent ( duże miasta )

Wójt, burmistrz wydaje rozporządzenia administracyjne z zakresu administracji publicznej

Formy działania Samorządu

R Gminy może wydawać przepisy porządkowe.

Nie istnieje szczeblowość w samorządzie terytorialnym w Polsce.

Samorząd powiatowy nie jest organem nadrzędnym nad samorządem gminnym ani samorządem wojewódzkim nie jest organem nadrzędnym.

Powiat - inne wykonuje zadania niż gmina.

0x08 graphic

Miasta powyżej 100 000 mieszkańców miasta na prawach powiatu

Siedziba dawnego województwa

Starostwo - organ obsługujący Radę Powiatu, zarząd, starostę, wójta.

Samorząd wojewódzki - jako podstawowe zadania ma gromadzić politykę regionalną.

Województwo - organ prowadzący politykę regionu.

( Unia Europejska wspomaga finansowo nie państwo ale województwa )

Sejmik województwa, zarząd województwa.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
prawo administracyjne-Opracowanie (kilkadziesiąt stron A4) n, [.] Prawo
Finanse publiczne (14 stron)
podmioty sektora publicznego (14 stron) ehd3utx6knxz7bfdc4bppxrpc4ys3yrfeteukqa EHD3UTX6KNXZ7BFDC4BP
Prawo administracyjne, Ustrój administracji publicznej - pytania i odpowiedzi na eg, 1
i 14 0 Pojecie administracji publicznej
prawo samorządowe, Studia administracja publiczna, Ściagi
prawo samorządowe, Studia administracja publiczna, Ściagi
Finanse publiczne i prawo finansowe - wykłady, Administracja publiczna
Administracja publiczna (1), STUDIA-Administracja, 3 semestr, prawo administracyjne
PRAWO ADMINISTRACYJNE 2, Prawo Administracyjne i finansów publicznych(1)
prawo międzynarodowe publiczne(8 str), Prawo Administracyjne, Gospodarcze i ogólna wiedza prawnicza
Prawo pracy notatki profesora, VI-ADMINISTRACJA TERENOWA i ST, TERENOWA ADMINISTRACJA PUBLICZNA i SA
Prawo administracyjne (11 stron), Prawo administracyjne - zbiór norm regulujących organizacje i zach
rodki egzekucyjne wwwi, finanse publiczne, prawo administracyjne, pstępowanie egzekucyjne
Pati zasady admin., Prawo Administracyjne i finansów publicznych(1)

więcej podobnych podstron