5.MORFOLOGIA BAKTERII. Bakerie morfologicznie charakteryzują się trzema kształtami podstawowymi :kulisty-ziarniaki,1-2mikrom. średnica;walcowate-pałeczki 0,5-0,6 mikrom.-1, 1,5 mikrom szerokość; 2,3-5,6mikrom długość.Mogą tworzyć długie nici;spirale-kształt może być fragmentem spiali lub może mieć jedna forme.Bakterie w warunkach niesprzyjających mogą tworzyc formy atypowe,SA to formy inwokacyjne. Bakterie rozmnażają się przez podzial.Formy kuliste mogą dzielic się w rożnych płaszczyznach. Ugrupowania bakterii kulistych: Paciorkowce(Streptococcus);Dwoinki(diplococcus)-1 płaszczyzna; Czwórniak(tetracoccus)-2 płaszczyzny prostopadłe do siebie;Pakietowce (sarcina)-3 płaszczyzny prostopadłe do siebie; Gronkowiec (staphyllococcus) -forma bezładna dzielą się w róznych płaszczyznach. Drzewo genealogiczne głównych działów bakterii w oparciu o sekwencję 16s RNA 9-Procteobacteria, 14-Actinobacteria,10-Cyanobacteria. Dział BX Cyanobacteria(SINICE) Klasa 1 Cyanobacteria,Rodzina 1.1,Rodzaj7-Gleobacter,Rodzaj8- Microcystis,Rodzaj13-Synecllococcus. Rodzina3.1 Rodzaj10-Osilatoria, Rodzaj14-Spirulina. Wymiary komórek:szerokość 0,5-1 mikrom.,długość-1,6mikrom.Bakterie prowadzace fotosynteze tlenową. Barwniki:chlorofil,fikobiliny(różowe),fikoganiony(niebieskie),fikoerytryny(czerwone). -Nieurzęsione-ruch ślizgowy lub drgający(Oscillatoria-drgalnica) skurcze poprzeczne i podłużne cytoplazmy.-Rozmnażanie:podział poprzeczny lub podłużny komórki,pączkowanie,fragmentacja nici.Niektóre wytwarzają komórki spoczynkowe.Dział proteobacteria:

Gramujemne,ruchliwe na ogół.Różny typ metabolizmu,większość gatunków heterotroficznych względnie lub bezwzględnie beztlenowe.Niektóre fototroficzne(bakterie purpurowe). *Alfaproteobakterie:głównie fototropiczne,niektóre symbionty roślin,nieliczne patogeny, endosymbionty ewolucyjne komórek eukariotycznych.*Betaproteobakterie:tlenowe lub względnie beztlenowe, bardzo zróżnicowane metabolicznie, wiele wystepuje w środowiskach naturalnych,nieliczne patogenne. *Grammaproteobakterie:większość patogennych,nieliczne wystepują w środowisku naturalnym wody i ścieków,komórki najczęściej walcowate.*Deltaproteobakterie-większość beztlenowych,występują głownie w środowiskach naturalnych (woda,gleba).*Epsilonproteobakterie-zakrzywione lub spiralne pałeczki zamieszkują przewód pokarmowy człowieka(symbionty lub patogeny) Dział Firmicutes:gramdodatnie o niskiej zawartości G+C,komórki głównie w kształcie ziarniaków lub form walcowatych.Niektóre tworza endospory.Występują w środowiskach naturalnych, nieliczne patogeny.Dział Actinobacteria:gramdodatnite o wysokiej zawartości G+C,komórki w większości walcowate,niektóre rozgałęzione,tlenowe,beztlenowe lub względnie beztlenowe.Dział B.12Proteobacteria,Klasa1 Alphaproteobacteria,*Rząd1Rhodospirillales,Rodzina2 Acetobacteriaceae, Rodzaj1 Acetobacter,Rodzaj8 Gluconacetobacter,Rodzaj9 Gluconbacter,*Rząd4 Sphinogomonadales, Rodzina1 Sphingomonadeceae,Rodzina12 Zymomonas,Rząd 6 Rhizobiales. Rodzina Acetobacteriaceae: Acetobacter,Gluconobacter-tzw.bakterie octowe.Acetobacter-komórki urzęsione peritrichalne,a z rodzaju Gluconobacter urzęsione polarnie.Wybitne tlenowce.Wystepują pojedynczo lub w parach nieraz w krótkich łańcuszkach.Wymiary pojedynczych komórek0,9*1-4mikrom.

6.BUDOWA KOM.PROKARIOTYCZNEJ. -osłony:zewnetrzna-ściana komórkowa,wewnetrznabłona lub membrana cytoplazmatyczna. -niektóre bakterie mogą wytwarzac na swojej powierzchni otoczki zbudowane z białka,sacharydów.Otoczki stanowią szansę na dłuższe życie w środowisku, umożliwiają przyczepienie się do powierzchni ciała stałego.-Cytoplazma może zawierac substancje zapasowe.-aparat genowy-genofor, rybosomy, mezosomy,rzęski u bakterii które maja zdolność ruchu.Osłony komórkowe stanowią ok. 25% masy suchej komórki.Zbudowane z glikopeptydów.Nazywamy je warstwą sztywna,nadaje kształt komórce (osłonka zewn.).Bakterie podzielono na 2 grupy ze względu na grubość warstwy peptydoglikanu. Gram+maja gruba warstwe60-80mikrom.;Gram- do kilkunastu mikrom.20 mikrom. Membrana cytoplazmatyczna ma grubośc 5-kilkanascie mikrom. Zbudowana jest z białek i fosfolipidow .Mezosomy-biora udział w tworzeniu osłon podczas przetrwalnikowania bakterii,pełnia funkcje mitochondrium. Materiał genetyczny 0,6*10 do pot.-6 -13*10do pot-16 par zasad.Wewnątrz komórki znajduje się nic DNA.Plazmidy-łańcuchy DNA mogą powielac się niezależnie od chromosomu bakteryjnego.Kodują cechy,są niezbędne do wzrostu komorki.np.opornosc na antybiotyki, metale cięzkie,zdolnosc do fragmentacji niektórych sacharydow, zdolnosc syntezy bakteriocyn.Ich masa czasteczkowa od 2 do 1200 tyś. Par zasad.Są to pozachromosomalne czastki DNA formy kolistej(rzadziej liniowe).Organy ruchu-w miare upływu czasu bakterie tracą zdolnośc ruchu.Rzeski sa zbudowane z białek,średnica rzęsek 12-20nm,długośc może wielokrotnie przewyższac wielkośc komórki 5-15 mikrom.Liczba rzesek jest różna.

8.RUCH BAKTERII-TYPY URZĘSIENIA.- rodzaje ruchów: • Bierne Brauna -pozorny ruch wynikajacy z drgan srodowiska (nie bakterii)• Czynne (przy użyciu rzęsek) Są zbudowane z białek- FLAGELINY ułożone są we włókna które mają zdolność do kurczenia się, dzięki czemu kom się porusza. U bakterii może występować 1,2 lub więcej rzęsek. Szybkość poruszania się kom nie zależy od liczby rzęsek. Rzęski są zbudowane z białek,średnica rzęsek 12-20 mikrom,długość może wielokrotnie przewyższać wielkośc komórki 5-15mikrom.Liczba rzęsek jest różna.Rzęski mogą być umiejscowione:biegunowo(polarnie)-jedna rzęska(monotrichalne),pęczek rzęs(lofotrichalnie);bocznie(lateralnie);na całej powierzchni komórki(peritrrichalnie) Budowa rzęski bakteryjnej:Ciałko podstawowe-najczęściej składa się z 2 pierscieni,dolne (S,M) zakotwiczone są w membranie cytoplazmatycznej.Zadaniem pierścieni górnych(P,L) jest stabilizacja rzęski.Włókno.Hak. Szybkość poruszania:Bakterie urzęsione do ok. 10-20 mm/min,pokonują więc w ciągu minuty odległość blisko 3000razy większa niż długość ich komórki.

---