MATKA KRÓLÓW
Z mroków polskiego średniowiecza wyłania się postać niezwykłej kobiety, z którą związana jest historia Szwecji, Danii, Anglii i Norwegii. Była nią Świętosława, córka Mieszka I i siostra Bolesława Chrobrego, znana także pod imieniem Sygrydy lub Storrady. Ze względów politycznych ojciec przeznaczył ją na żonę dla króla Szwecji Eryka. Mieszko szukał sprzymierzeńców w wojnie przeciwko Danii i liczył, iż poprzez małżeństwo córki znajdzie ich w Szwedach.
Przyszły małżonek Świętosławy był wprawdzie w wieku jej ojca i cieszył się opinią człowieka szalonego, ale takie drobiazgi nie miały w polityce żadnego znaczenia. Nie miał także znaczenia fakt, że Świętosława kochała się w młodym Norwegu, który podawał się za Olafa Tryggvasona, syna Tryggvy, króla Viku. Pochodzenie jego nie było jednak jednoznaczne, gdyż odnaleziono go jako niewolnika na statku estońskiego kupca. Wyróżniał się wprawdzie wypalonym na plecach znakiem runicznym Haralda Pięknowłosego, ale równie dobrze Harald mógł nim znaczyć królewskie dzieci, jak i królewską służbę. Olaf uważał się jednak za spadkobiercę tronu norweskiego i usiłował dla swej sprawy pozyskać możnych protektorów. Bawił między innymi w Nowogrodzie, gdzie panowała skandynawska dynastia Rurykowiczów, a także zawitał do Poznania na dwór Mieszka I. Wówczas też poznała go Świętosława. Być może książę Polski wiązał z nim pewne nadzieje polityczne, niemniej małżeństwo córki z królem szwedzkim wydawało mu się inwestycją z całą pewnością bardziej korzystną.
Świętosława wyjechała zatem do Szwecji i poślubiła szalonego Eryka. Urodziła mu syna Olafa i córkę Holmfrydę i zgodnie z życzeniami ojca nakłoniła go do wyprawy przeciwko Duńczykom. W wojnie tej Eryk odniósł zwycięstwo i uzyskał przydomek SegersŽll, czyli Zawsze Zwycięski.
Zwycięstwo to nie wyszło mu jednak na dobre, ponieważ zaostrzyły się u niego objawy obłędu. Twierdził, iż nordycki bóg Odyn wymaga od niego, aby złożył mu w ofierze swego syna Olafa. Ochrzczona Świętosława nie wierzyła jednak w nordyckich bogów i chroniąc syna, kazała otruć jego ojca. Aby nadać temu morderstwu boski charakter, podpaliła dwór i świątynię w Uppsali. Opowiadano zatem, iż doszło do rozgrywki pomiędzy bogiem Thorem a bogiem Odynem, z których pierwszy zabił Eryka, drugi zaś w odwecie spalił świątynię rywala.
Zostawszy wdową, Świętosława przypomniała sobie o Olafie Tryggvasonie. Uważany niegdyś za samozwańca, w ciągu kilku lat zyskał on nie tylko sławę nieustraszonego żeglarza, ale także przy pomocy swoich wikingów zagarnął dla siebie tron norweski. Nic zatem nie stało na przeszkodzie, aby owdowiała królowa Szwecji poślubiła króla Norwegii.
Olaf zmienił się wszakże nie do poznania. Owładnięty był ambicjami politycznymi i zażądał tronu szwedzkiego, co było równoznaczne z odsunięciem młodego Olafa od dziedziczenia. Kiedy spotkał się z odmową, usiłował porwać regentkę i oprzeć się na faktach dokonanych. Przecenił wszakże swoje siły. Najazd Norwegów został odparty, a Świętosława pośpiesznie poślubiła owdowiałego właśnie króla Danii Swena Widłobrodego i poczęła montować koalicję przeciw Tryggvasonowi. Weszli do niej Szwedzi, Duńczycy i Polacy.
W roku 1000 na wodach oresundu doszło do bitwy zwanej Bitwą Trzech Królów. Przeciwko jedenastu okrętom norweskim wypłynęło siedemdziesiąt okrętów sprzymierzonych. Wynik tego starcia był oczywiście z góry przesądzony. Flotę Tryggvasona rozgromiono, a on sam poniósł śmierć w bitwie. Wikingowie, którzy nie mogli pogodzić się ze śmiercią swojego przywódcy, opowiadali wprawdzie, iż uszedł on z pola bitwy, schronił się za granicą i poślubił tam księżniczkę Tyrę. Wierzono, iż powróci, aby pomścić swoją klęskę.
Olaf nie pojawił się już jednak na historycznej scenie, ale odniesione zwycięstwo nie przyniosło Świętosławie radości. Zrozumiała, iż przegrała swoją jedyną miłość. Swena nie darzyła żadnym uczuciem i chociaż urodziła mu synów Haralda i Kanuta, myślami była zawsze na wodach oresundu.
Obojętność żony rozwścieczyła do tego stopnia króla Danii, iż postanowił wygnać ją ze swego królestwa. Według słów Thietmara "wygnana przez męża na długi okres czasu, wiele musiała znosić wraz z innymi przykrości". Najpierw pojechała do swego syna, króla Szwecji Olafa, później zaś pojawiła się na dworze brata, Bolesława Chrobrego. To z jej inicjatywy Chrobry wysłał do Szwecji misję chrystianizacyjną Brunona z Kwerfurtu, która ochrzciła Olafa i jego najbliższą drużynę.
W kilka lat później Swen Widłobrody umarł i w Polsce pojawili się duńscy synowie Świętosławy, aby ją zabrać do siebie. Starszy, Harald, objął w tym czasie tron Danii, młodszy zaś, Kanut, panował w podbitej niedawno Anglii. Świętosława wraz z młodszym synem udała się do jego nowego królestwa.
Kanut był człowiekiem bezwzględnym i okrutnym. Poróżniwszy się na przykład ze swoim przyjacielem Eadrikiem z Mercji, któremu zawdzięczał między innymi angielską koronę, kazał go bez wahania ściąć. Dzieci podbitego króla Anglosasów wysłał do Polski z poleceniem, aby tam zostały zabite. Bolesław Chrobry nie miał wszakże w sobie normańskiego okrucieństwa i prośby tej nie wypełnił.
W Anglii Kanut związał się z Aelgifą, byłą kochanką pokonanego króla Ethelreda, matką jego dziewięciorga nieślubnych dzieci. Chociaż Aelgifa urodziła mu synów Svenda i Harolda Zająconogiego, oddalił ją, być może za namową Świętosławy, i zaślubił wdowę po Ethelredzie - Emmę.
Małżeństwo z Emmą spowodowało, iż w Kanucie zaszła zasadnicza zmiana. Poczuł się nagle Anglikiem i zaczął utożsamiać się z podbitym narodem. Odesłał do domu swoją drużynę i postanowił zostać w Anglii na stałe. Pozwolił nawet na uroczyste przeniesienie zwłok arcybiskupa Aelfheaha do katedry w Canterbury, chociaż biskup zaliczał się za życia do jego najzagorzalszych przeciwników.
Świętosława nie pojawiła się już więcej na arenie historii. Umarła prawdopodobnie w latach dwudziestych XI wieku i pochowano ją zapewne w Londynie.
Być może, iż dosięgła jej jeszcze wiadomość o śmierci jej synów: króla Danii Haralda w 1018 roku i króla Szwecji Olafa w 1022. Może była jeszcze świadkiem objęcia przez Kanuta po bracie tronu duńskiego, a także podbicia przezeń Sambii, Norwegii i Marchii Szlezwickiej, co czyniło go najpotężniejszym władcą północnej Europy.
Nie dożyła jednak z pewnością radosnego momentu, kiedy jej wnuczka Gunhilda zaślubiła cesarskiego syna. Nie danym jej było także widzieć, jak mąż wnuczki Henryk III podporządkowuje sobie papiestwo ani też jak jej prawnuk Henryk IV korzy się w Canossie przed Grzegorzem VII. Nie przypuszczała także zapewne, iż praprawnuk Henryk V rozpocznie krwawe wojny z jej stryjecznym praprawnukiem, księciem Polski Bolesławem Krzywoustym.