0138

III. 2. 3.

BOLESŁAW III KRZYWOUSTY (ż. SALOMEA); N. N.

123

nie oparł się tu na wiarogodnym przekazie¹), ale raczej uzupełnił go sobie z Długosza²), który pod r. 1110 mówi o małżeństwie Bolesława w Niemczech, zawarłem w Bambergu z rzekoma Adelajdą, córką Henryka IV; wszelako zarówno sam szczegół o małżeństwie, jako też i data jego polegają na prostej kombinacyi Długosza, jak wykazały nowsze badania³). Nie ma tedy jakiejkolwiek podstawy do przyjmowania r. 1110 jako rzeczywistej dały ślubu. W ogóle biorąc, można powiedzieć, że gdy według wszelkiego prawdopodobieństwa pierwsza żona Bolesława żyje jeszcze r. 1109, przeto ślub z Salomeą nie mógł się odbyć wcześniej jak r. 1110, a gdy co najpóźniej r. 1114 urodziła się już Bolesławowi Adelajda, córka z drugiego małżeństwa (III. 9.), przeto Salomea musiała być jego żoną co najpóźniej już r. 1113. Pewną wskazówkę do bliższego określenia daty w całym okresie 1110—1114 r. podaje Gall, który w kronice swojej nigdzie nie wspomina o drugiem małżeństwie Bolesława; a gdy zarówno o obu żonach Włodzisława Hermana (II. 15.), jako też o pierwszej żonie Bolesława kronika jego zawiera wyraźne wzmianki, przeto przypuścić można, że milczenie to nie jest przypadkowem, i że dlatego tylko Gall nic o drugiem małżeństwie Krzywoustego nie wspomniał, że w chwili pisania kroniki nie przyszło ono jeszcze do skutku. Ponieważ kronika ta wykończoną została 1113 r., przeto jako datę zaślubin należy przyjąć czas potem następujący, w każdym razie jeszcze rok 1113 ze względów poprzednio podniesionych.

Że Salomea przeżyła męża, poświadcza własny jej dokument bez daty⁴), w którym używa zwrotu: post mortem .... domini mariti met Bolezlaii. Rocz. Zwiefalt. wiek.⁵) i Rocz. Magd.") podają zgodnie datę jej śmierci pod r. 1144. W Nekr. Zwiefalt. ") pod dniem 27 lipca umieszczono zapiskę: Anno 1144 Salome dueissa Bolonie ob. Zapiska wciągnięta jest ręką XVI wieku, umieszczoną jednak na razurze ustępu zapisanego jeszcze przed r. 1150: że na miejscu wytarłem znajdowała się już pierwotnie zapiska o Salomei, dowodzi okoliczność, że zaraz po słowach, wpisanych w wieku XVI, znajduje się dodatek: [que mater Zwi]vildensis congre-gacionis debito dici poterit er innumerabilibus be[ne]jiciis, que nobis impendit. Predium Iustingin nuncupatum pecunia [eiusjdem ducissę eoemptum et Lupi[n]ensis rinea eciam sumptibm [ejius plantata specialiter [ad hoc] fuit deputata, ut er, sumptibus [illjorum prediorum learitas nobis im [pen] datur, guando anniversaria [diejs eius ac coniugis sui agatur. Cały ten dodatek pochodzi z czasu przed r. 1150, a gdy z rękopisu B tegoż nekrologu wiadomo³), że dobrodziejką, która obdarzyła klasztor posiadłością Justingen i winnicą lupińską, była Salomea, przeto wynika stąd, że już w pierwotnym nekrologu znajdowała się wciągnięta ręką z przed r. 1150, a zatem współczesna, zapiska nekrologiczna o Salomei pod dniem 27 lipca; którą to zapiskę zapewne z powodu częściowego zniszczenia, a może i dla dodania daty rocznej 1144, jeśli jej w pierwotnym nekrologu nie było, w wieku XVI wytarto i na nowo przepisano. Data dzienna jej śmierci, podana w nekrologu, nie może tedy być podaną w wątpliwość.

3. N. N.

Z drugiej żony (Judyty Maryi), jak podaje Gall⁹), a za nim późniejsze kroniki, Włodzisław Herman nullum fdium sed tres filias procreaiit. Oczywistą myłką jest wiadomość Kron. Wielk.¹⁰), polegająca na niedopatrzeniu czy też niezrozumieniu Galla, lub najprawdopodobniej na błędzie kopistów, jakoby Włodzisław Herman z drugiej żony miał trzech synów (tres filios procreaiit).

Jeana z tych córek, niewiadomego imienia, na pierwszem miejscu wymieniona, według Galla ^u) in Bus-sia riro nupsit. Kto był jej mężem, niewiadomo na pewne; mniemanie¹²), jakoby to był Dawid Igorewic, nie da się utrzymać z tego względu, że przypuszczalną datą jego zaślubin jest rok 1097, t. j. czas, w którym córka Włodzisława Hermana mogła mieć conajwyżąj lat 8 ¹³). Niewątpliwie błędnem jest też zdanie Wagilewi-

1

Jak przypuszcza Palacky, Gesch. Bohm. I. 376 uw. 170. — 2) Ilist. Pol. I. 490. — 3) Semkowicz. Rozb.

2

Dług. 155. — 4) Kod. dypl. Wielk. I. nr. 9. — 5) Mon. Germ. SS. X. 56. — *>) Ibid. SS. XVI. 187. — R Ibid. Necr. I.

3

256. — S) Ibid. Necr. I. 257 uw. 1./— 9) Mon. Pol. I. 429. — 10) Ibid. II. 491. — H) Ibid. I. 429. — 12) Karainzinn,

4

Hist. pań. ross. II. przyp. 190 i 209. — 13) Słusznie niewłaściwość domysłu Karamzina wykazuje Linniczenko, Wzaimn.

5

otnosz. 56.