Rozwiązanie. Każda z danych funkcji jest sumą n ] wyrazów postępu arytmetycznego. Różnice tych postępów wynoszą odpowiednio: 1(1
~11 |
! |
) —-1 (n—1) |
i \77 |
n |
/ 2 |
lim Sj — (lim 77 1) = i oc
n~> ] co • —
Sumując i przechodząc do granicy znajdujemy: 1) Ój -
2) S2
lim 5
77 _! 7 1 2 \ /7:
1 2
77-1 1 |
J (1 1 |
^ J |
2( » |
1 |
1 |
lim 77 |
J 2 |
» i\ |
_ 1 / 1 |
W) |
2 \ n |
0
lim S, = - —-— — yr.
" 2 L hm n (hm uf
W zadaniu tym funkcje Sj, S2, S, są dla 7? -> 7 oo sumami nieskończenie małych wielkości, których liczba nieograniczenie rośnie wraz z n. Otrzymane wyniki wskazują, że S, jest wielkością nieskończenie wielką, S2 —
wielkością dążącą do a S} — wielkością nieskończenie małą.
Z rozwiązania tego zadania wynika, że jeżeli liczba nieskończenie małych składników sumy rośnie nieograniczenie, to sama suma może być dowolną wielkością.
r
42. Wykazać, że dla dowolnej wartości x, wartość lim ' , —O11.
n—i*® n‘
Rozwiązanie. Dla dowolnej liczby x, zawsze można znaleźć takie dwie kolejne liczby naturalne k i k7-1. między którymi zawiera się | xj. tj. takie, że k < x </< — !.
Wychodząc z powyższego, otrzymamy następującą oczywistą nierówność
1 X- j 1 xk X |
X X |
W 1 A* I |
r n-k ! *' | |
n\ kl ■ 1 |
k+2 k~\~ 3 |
• 7, | ki , |
r+1 i |
J) Symbol n! (i;— silnia) oznacza iloczyn wszystkich liczb naturalnych od l do n; //! = 1-2-3 ... 77.
Pierwszy z czynników ,\fl = ~, nie zależy od n i dla dowolnej zadanej
| ' H — £
Wartości .v jest wielkością stalą; drugi czynnik M2 = Urn : dla n + 00
| ^ I
będzie wielkością nieskończenie małą, ponieważ k —t <1 (patrz rozwiązanie zad. 29).
Dlatego iloczyn MiM2, jako iloczyn stałej i wielkości nieskończenie małej, jest wielkością nieskończenie małą, a zatem i funkcja — będzie także wieł-
Xn
kością nieskończenie małą, tj. dla dowolnej wartości x będzie lim — ^0.
n-H cc
Znaleźć następujące granice:
• /J+3'
44. lim — _=r
ł t 13
46. lim 5 sin —V-
x—x—n
2) lim , —^ , -
X .4-0 1 —20lB
43. lim (x2+5*+6)
2
45. lim
>• -o x2 fy2M tg 2y
47. 1) lim - - ~ -
48. Jak zmienia się kąt wewnętrzny a„ i wysokość /i„ poprowadzona ze środka wielokąta foremnego, gdy ilość boków; n wielokąta rośnie nicogra-niczenie?
41
7. Obliczanie granic
Granica funkcji w danym punkcie nie zależy od tego, czy funkcja jest określona vr tym punkcie czy też nie. Jednak w praktyce, gdy obliczamy granice funkcji elementarnych, fakt ten można w-istotny sposób wykorzystać.
a. Jeżeli rozpatrywana funkcja jest funkcją elementarną i jeżeli wartość graniczna argumentu należy do dziedziny funkcji, to obliczenie granicy sprowadza się po prostu do podstawienia wartości granicznej argumentu, ponieważ granica funkcji elementarnej f(x), gdy x dąży do wartości a należącej do obszaru określoności funkcji, jest równa wartości szczególnej, jaką funkcja ta przybiera dla x = a, to znaczy
lim f(x) ==/(«)