100B46

46

3. Rysowanie przedmiotów

Kład miejscowy umieszcza się na widoku przedmiotu, a jego zarys rysuje się linią ciągłą cienką i kreskuje się jego zarys (rys. 3.33a).

Kład przesunięty umieszcza się poza rzutem przedmiotu, a jego zarys rysuje się linią ciągłą grubą i kreskuje (rys. 3.33b).

a)

Powiększony szczegół przedmiotu można ograniczyć okręgiem, owalem itp., wykonanym linią ciągłą cienką i oznaczyć na linii odniesienia wielką literą. Tak oznaczony szczegół można, jako widok lub przekrój cząstkowy, narysować w zwiększonej podziałce Nad powiększeniem szczegółu przedmiotu należy podać oznaczenie oraz podziałke (rys. 3.34).

Rys. 3.34. Powiększony szczegół przedmiotu [PN-91/N-01604]

4. WYMIAROWANIE

Kształt przedmiotu przedstawiony w postaci widoków, przekrojów lub kładów jest tylko określoną, ale niepełną informacją. Pełną informację o przedmiocie uzyskać można odczytując wymiary, oznaczenia, treść tabelki rysunkowej oraz inne uwagi zawarte na formacie rysunkowym.

Odpowiednio umieszczone wymiary i inne oznaczenia, np. chropowatość i falistość powierzchni, tolerancje wykonania, rodzaj materiału, z którego wykonany ma być przedmiot, twardość niektórych powierzchni itd., pozwalają wykonać i odpowiednio użytkować dany przedmiot.

Metoda wymiarowania powinna uwzględniać kolejność wykonywania poszczególnych fragmentów przedmiotu, kolejność operacji obróbczych lub też metodę sprawdzania poprawności wykonania gotowego przedmiotu, a w tym także jego istotnych wymiarów.

Odpowiednie wymiarowanie powinno jednoznacznie określać wielkość całego przedmiotu (wymiary gabarytowe) oraz wielkości poszczególnych szczegółów, takich jak: otwory, wycięcia, rowki, istotne wymiary powierzchni przedmiotu, które współpracują z innym elementem maszynowym, np. czop wału z otworem piasty koła zębatego.

Wymiarowanie, na przykładzie elementu płaskiego, polega na określeniu gabarytów elementu, w tym jego grubości, określeniu wielkości wycięć i otworów oraz podaniu ich położenia, tj. odległości tych wycięć i otworów od krawędzi przyjętych za główne.

Sposób wymiarowania jest zależny od potrzeb konstrukcyjnych i technologicznych. Oznacza to, że na wymiarowanie istotny wpływ ma sposób współpracy wymiarowanego przedmiotu z innymi elementami, a także sposób wykonywania przedmiotu. Konstruktor w pewnym sensie wymiaruje subiektywnie, ponieważ obowiązują tylko ogólne sposoby wymiarowania i pewne zasady, które powinny być przestrzegane. Stąd jego rola jest istotna nie tylko przy wyborze optymalnego rozwiązania konstrukcyjnego, ale także technologii wykonania przedmiotu.

4.1, Wymiary rysunkowe

Wymiar jest to wartość liczbowa wyrażona w określonych jednostkach miary i przedstawiona graficznie na rysunkach technicznych za pomocą linii, symboli i znaków. Można określić następujące rodzaje wymiarów:

-    wymiar funkcjonalny, to wymiar, który jest istotny dla roli przedmiotu lub jego części, a także do rozmieszczenia tego wymiaru (zob. ,,F’ na rysunku 4.1),

-    wymiar niefunkcjonalny, to wymiar, który nie ma istotnego wpływu na zadanie wykonywane przez przedmiot (zob. „NF” na rysunku 4.1),

wymiar pomocniczy, to wymiar podany tylko w celach informacyjnych; nie ma nic wspólnego z operacjami technologicznymi lub kontrolnymi i wynika z innych _

PN-ISO 129:1996 Rysunek techniczny. Wymiarowanie. Zasady ogólne. Definicj. ^r te.'¹'ji ykat .w a^ro MEZW'j3mqe PN-ISO I29/Ak: 1996 Rysunek techniczny. Wymiarowanie. Zasady ogólne. Definicje. Metody wykonania i (Arkusz krajowy)