20
żeli tam, gdzie napotyka zarazem siłę żywotną, *nad którą żadnej nie ma władzy.
Chemia nakoniec jest jeszcze pożyteczną dla każdego, a zatem i dla rolnika, wykrywając oszustwa i fałsze, na jakie dzisiaj, jak wiadomo więcej niż dawniej wystawieni są ludzie. „Czysty towar! prawdziwy towar! wyborny towar!” temi słowy nie wąchają się fabrykanci i ku pcy zalecać swoich wyrobów i przedmiotów wystawionych na sprzedaż; a przecież lniane płótno za które ręczy może zawierać bawełnę;mydło wodę, guano lub mielone kości, piasek, ziemię, wapno lub kamienie. Najlepszą i najpewniejszą rękojmią ochrony od fałszów i strat daje chemia, umie bowiem wylu*yć najsubtelniejsze mieszaniny i zafałszowania, jakich ani oko dostrzedz, ani zwyczaj nemi próbami wyśledzić niepodobna. Wiele chemicznych prób jest tuk prostych, że je każdy przedsiębrać może bez Avielkiego zachodu i kosztu. Gdybyśmy wykazawszy wielokrotne korzyści, jakie chemia njo-żc przynieść rolnikowi, chcieli twierdzenie nasze poprzeć większą ilością przykładów, i dowieść, że to co obiecuje może dotrzymać, nie brakłoby ich zaprawdę. Zapytajmy się angielskich gospodarzy, zestawmy tylko fakta, w ostatnich