11319 zgorzel podstawy łodyg i brunatna zgnilizna owoców pomidora,cz II

236

powodujące choroby roślin

i liście. Kwiaty nie rozwijają się i zamierają, a na liściach pojawiają się małe, brunatne plamy, otoczone jasnozielonym pierścieniem.

Zgnilizna owoców pojawia się już w początkowej fazie ich dojrzewania, w postaci ciemnobrunatnych plam gnilnych, przeważnie wokół szypułek. Powiększające się plamy pokryte są drobnymi piknidiami. Chore owoce często opadają.

Etiologia. Grzyb Didymella lycopersici występuje głównie w stadium konidialnym, w którym tworzy piknidia. Stadium workowe występuje rzadko. Piknidia są drobne, a powstające w nich zarodniki bezbarwne, jedno- lub dwukomórkowe.

Cykl rozwojowy. Grzyb zimuje na resztkach porażonych roślin w postaci piknidiów. Charakterystyczną cechą grzyba D. lycopersici jest częste występowanie piknidiów na martwych resztkach tkanek pomidora pozostałych na sznurkach, palikach i opakowaniach. Infekcja następuje w warunkach wysokiej wilgotności. Zarodniki konidialne zakażają pomidory przez rany, a także przez szparki i nie uszkodzoną skórkę. W ciągu 2—3 tygodni na ranach powstałych po infekcji tworzą się nowe piknidia, a w nich zarodniki konidialne, z którymi grzyb przenosi się na owoce sąsiednie rośliny. Zarodniki są przenoszone kiełkują w kroplach wody. Choroba występuje głównie na pomidorach gruntowych.

Zwalczanie. W zapobieganiu zgorzeli podstawy łodygi i czarnej zgniliźnie pomidorów bardzo dużą rolę odgrywają metody agrotechniczne. Zmianowanie, z zachowaniem trzyletniej przerwy w uprawie pomidorów, zmniejsza zagrożenie związane z trwałością źródeł infekcji w glebie. N e wskazane jest nawożenie pola przed uprawą pomidorów świeżym obornikiem. •Viędnące pomidory należy usuwać z pola niszczyć przez spalenie, podobnie jak 'esztki roślin, zwłaszcza porażonych owoców.

Ziemia przeznaczona pod rozsadę oraz Po uprawy pomidorów w szklarni powin-^-a być odkażana termicznie lub chemiczne. Nasiona należy zaprawiać mankoze-oem, stosując 3 g preparatu Dithane •-*-45 na 1 kg nasion. Nie mniej ważne er odkażanie (formaliną w stężeniu 5%) sprzętu i urządzeń w szklarni użytych w czasie uprawy pomidorów.

Po wykryciu choroby w polu lub w szklarni zaleca się opryskiwanie zapobiegawcze mankozebem, co 10—14 dni, i okopanie pomidorów, które tworząc korzenie powyżej ran zgorzelowych mogą utrzymać owoce aż do dojrzenia.

Występowanie i szkodliwość. Septorioza plew pszenicy znana w Anglii od połowy 1 9 stulecia, a w Polsce wykryta w połowie lat sześćdziesiątych bieżącego stulecia, stała się ostatnio jedną z groźniejszych chorób pszenicy, zwłaszcza w lata wilgotne. Obecnie występuje w całej Europie, w największych rejonach uprawy pszenicy w Ameryce Północnej i w Australii. Szkodliwość choroby polega głównie na drobnieniu ziarna. Znaczną część plonu chorych roślin stanowi poślad. Bardzo silne porażenie kłosów pszenicy może spowodować znaczny spadek plonu. Septorioza plew występuje także na życie.

Objawy. Już na pochewkach liścieni pszenicy mogą pojawiać się drobne, brunatne plamy. Później najsilniejszemu porażeniu ulegają kłosy, a w mokre lata także liście i źdźbło. Na kłosach już w czasie kwitnienia pszenicy widoczne są brunatne plamki na brzegach plew. Brzegi i końce plew stopniowo zasychają, a wzdłuż nerwów tworzą się liczne piknidia grzyba w postaci ciemnych punktów. W miarę wzrostu porażenia plamy obejmują także osadkę kłosową i dokłosie. Podobne plamki, ciemne, małe, lecz stopniowo powiększające się, występują na liściach. Przy silnym porażeniu plamy zlewają się w skupienia, a liście żółkną, więdną i zasychają. Również na liściach w miejscu plam tworzą się drobne, ciemne piknidia. Podobne objawy mogą wystąpić na pochwach liściowych oraz na źdźbłach.

Etiologia. Grzyb Leptosphaeria nodo-rum występuje w stadium workowym, w którym tworzy owocniki typu pseudo-