12356 Mikrobiologia7

148 Zakażenia grzybicze u zwierząt.

kują demetylację lanosterolu, a w konsekwencji syntezę ergosterolu, który jest głównym sterolem błony komórkowej grzybów. Blokując powstawanie ergosterolu, leki te zakłócają przepuszczalność błony komórkowej grzybów, co prowadzi do ich śmierci. Azole mogą także uszkadzać enzymy odpowiedzialne za wewnątrzkomórkowe procesy oksydacyjne i peroksydacyjne. Leki te zalicza się do fungostalyków, które w większych stężeniach mogą mieć działanie’ grzybobójcze. Toksyczność związków azołowych jest ściśle związana z wiązaniem się ich z enzymami cytochromu P-450 ssaków. Itrakonazol oraz flukonazol mają mniejsze powinowactwo do komórkowych enzymów ssaków niż ketokonazol.

KeLokonazol jest najczęściej stosowanym związkiem azolowym w leczeniu zapalenia skóry wywołanego przez grzyby z rodzaju Malassezia. Ketokonazol jest dobrym środkiem do leczenia zapalenia skóry wywołanego przez Al pachydennatis, ponieważ jest wydalany z wydzieliną gruczołów łojowych i potowych. Skuteczność leku jest wspomagana również przez jego własności inununomodulujące i przeciwzapalne. Ketokonazol podany doustnie jest lepiej wchłaniany w środowisku kwaśnym i wtedy, gdy podawany jest z pokarmem. Z powodu hamowania aktywności enzymów cytochromu P-450 ketokonazol może zmieniać metabolizowanie niektórych leków w organizmie. Jednoczesne podawanie z ketokonazolem innych leków może prowadzić do wystąpienia niepożądanych interakcji. Ketokonazolu nie powinno się stosować u ciężarnych suk i u zwierząt z zaburzoną czynnością wątroby, ponieważ ma on działanie teratogenne i hepatotoksyczne. Dlatego też przed podaniem ketokonazolu wskazane jest oznaczenie we krwi aktywności enzymów wątrobowych w celu upewnienia się, czy zastosowanie leku nie jest przeciwwskazane. Objawy niepożądane to: brak łaknienia, nudności, wymioty, biegunka, zwiększona aktywność enzymów wątrobowych, żółtaczka, świąd i odwracalne odbarwienie okrywy włosowej. Nasilenie powyższych objawów jest zazwyczaj proporcjonalne do wielkości dawki ketokonazolu i czasu leczenia. Dzienne dawki większe od 10 mg/kg mogą hamować wytwarzanie kortyzolu w nadnerczach.

Podawane doustnie itrakonazol i llukonazoł są także skuteczne w zwalczaniu grzybów z rodzaju Malassezia. Każdy z tych leków podawany jest raz dziennie (itrakonazol w dawce od 5 do 10 mg/kg, a flukonazol w dawce od 2,5 do 5 mg/kg) przez dwa do czterech tygodni. Własności keratofilne i lipofilne itrakonazolu powodują, że przez długi czas utrzymuje się on w skórze i w jej przydatkach. Z tego właśnie powodu niektórzy dermatolodzy weterynaryjni stosują itrakonazol w mniejszej dawce dziennej wynoszącej 2,5 mg/kg. Ostatnio wykazano skuteczność terapii pulsacyjnej itrakonazolem podawanym w dawce dziennej 5 mg/kg przez dwa kolejne dni tygodnia, przez trzy tygodnie. Flukonazol także gromadzi się i utrzymuje w wysokich stężeniach w skórze. Wchłanianie itrakonazolu z kapsułek jest lepsze w obecności pokarmu. Itrakonazol jest metabolizowany w wątrobie i wydalany z moczem i kałem, podczas gdy flukonazol jest wydalany z moczem we względnie niezmienionej postaci. Z powodu takiego metabolizmu itrakonazolu, przed jego użyciem należy skontrolować stan wątroby, oznaczając aktywność enzymów wątrobowych we krwi. Przy stosowaniu itrakonazolu i flukonazolu pojawia się mniej objawów niepożądanych i jest mniejsze ryzyko wystąpienia niekorzystnych interakcji z innymi lekami niż przy podawaniu ketokonazolu. Najczęściej pojawiającym się, niepożądanym objawem ubocznym stosowania itrakonazolu i flukonazolu jest utrata łaknienia. Gryzeofulwina nie jest skuteczna w zwalczaniu grzybów z rodzaju Malassezia.

Pomocne są szampony o działaniu przeciwgrzybiczym (ograniczające populacje grzybów) stosowane dwa razy w tygodniu. Przeciwgrzybicze szampony zawierają zwykle w swym składzie ketokonazol, mikonazol, 3- lub 4-procen-tową chlorheksydynę - połączenie mikonazolu z chlorheksyclyną lub ketokonazolu z chlorheksyclyną. Można je bezpiecznie stosować na okrywę włosową i skórę, pozostawiając na 10 do 15 minut przed spłukaniem. Używając szamponów przeciwgrzybiczych, które nie mają własności przeciwłojotokowych, należy uprzednio oczyścić skórę za pomocą środków odtłuszczających lub zastosować preparaty przeciwłojotokowe. Niektóre nowe szampony przeciwgrzybicze zawierają dodatek kwasu borowego lub octowego, które zakwaszając powierzchnię skóry, czynią ją mniej podatną na zasiedlanie grzybów. Szampony takie, w połączeniu z lekami przeciwłojotokowymi, można stosować, do zwalczania zakażenia grzybiczego lub samodzielnie - w celach profilaktycznych, by zapobiegać namnażaniu się grzybów na skórze. Tanim, skutecznie zakwaszającym skórę środkiem jest roztwór octu spożywczego zmieszanego w równych częściach z wodą, którym spłukuje się skórę i pozostawia do wyschnięcia. W trakcie leczenia uogólnionego zapalenia skóry wywołanego przez Malassezia pachydermatis za pomocą szamponów przeciwgrzybiczych nie należy odstawiać takich środków terapeutycznych, jak: odżywki, kremy, zawiesiny (lotiony), aerozole, środki do ścierania skóry oraz płyny do zanu-