13877 Zdjęcie0522 (2)

•    menedżera (kierownika) - sprawność organizacyjna i funkcjonalna;

•    biznesmena (podejmującego aktywność gospodarczą) - zysk, dochód i efektywność. ____________————

Teg07odzaju wartości centralne (molame) są w etykach zawodowych cnotami i zaletami wspomagającymi cel - dobro cudze, które najczęściej jest również dobrem wspólnym. Realizacja zaś tych wartości (cnót i zalet) określana jest przez reguły i dyrektywy wymagane przez pozytywne powinności, jak i negatywne powinności (zabronienia) przedstawicieli danego zawodu. Zawarte są one w kodeksach przynależnych danemu zawodowi. Powinności pozytywne wyrażane są w zaleceniach i wskazywanych cnotach wymaganych od przedstawicieli danego zawodu. Natomiast powinności negatywne sązabronieniami i ostrzeżeniami, wadami i zakazami. Te pozytywne i negatywne powinności moralne, adresowane do przedstawicieli określonych zawodów składają się na wzór i ideał etyczno-moralny, image (obraz) moralny danego zawodu. Jest to obraz kreślony, z jednej strony, przez treść kodeksów, z drugiej zaś - oczekiwania adresowane do przedstawicieli danego zawodu przez społeczeństwo.

Do najstarszych kodeksów zawodowych należą deontologie takich zawodów jak: duchowny, żołnierz (wojownik, rycerz, dżentelmen), lekarz i prawnik. Są to kodeksy powinności, których celem jest dobro wspólne. Ich zaś osnowy, czyli dobra centralne są różne i autonomiczne. Były nimi i są kolejno: wolność i suwerenność oraz bezpieczeństwo określonej wspólnoty; zdrowie i życie członków nie tylko tej wspólnoty, lecz każdego człowieka; sprawiedliwość w tej wspólnocie. Rzecz nie w tym, aby żołnierz, lekarz i prawnik byli szczęśliwi ze spełniania swej roli (zawodu), czerpali przyjemność czy pożytek lub mieli poczucie bezpieczeństwa lub coś innego tego rodzaju, co lansują poszczególne systemy etyczne wskazując dobro najwyższe (■summum bonuni). Rzecz w tym, aby realizowali przede wszystkim wymogi dobra centralnego (molarnego). Wymogi tego dobra i pierwszeństwo dla niego wymusza powinności pozytywne (zobowiązania) i negatywne (zabronienia). Stąd powinnością żołnierza tradycyjnie było, i nadal chce się aby było, poświęcanie wszystkiego, osobliwie własnego życia i szczęścia oraz bezpieczeństwa na rzecz realizacji wolności i suwerenności oraz bezpieczeństwa ojczyzny (współobywateli). Tego oczekuje się od roli społecznej żołnierza i to zawarte jest w kodeksach zawodowych wojskowych. Z kolei, od lekarza oczekuje się i wymaga poświęceń w trosce o zdrowie innych ludzi, szczególnie chotych i ratowania ich życia. I wresz-