13995 Obraz5 (81)

Mniej rozpowszechnione są tygle porcelanowe z dnem porowatym (Koeniga). Stosuje się je do odsączania osadów (np. PbS0₄), które muszą być ogrzewane w temperaturze 400-600°C.

Równie często, w analizie ilościowej, stosuje się zwykłe sączki bezpo-piołowe, tzn. takie, które spalają się prawie całkowicie. W zależności od grubości ziarna osadu stosuje się sączek o odpowiednim stopniu porowatości.

Sączki miękkie są przeznaczone do sączenia osadów grubo-i średniokrystalicznych oraz galaretowatych żeli (wodorotlenki żelaza, glinu, większość siarczków metali, SiCh). Sączki takie oznaczone są czerwonym paskiem lub etykietą na opakowaniu. Sączki średnie wykorzystuje się do sączenia osadów średnio- i drobnokrystalicznych (węglan baru i wapnia, siarczki: Ag, Cd, Fe, Mn, Pb, Sb) i łatwo sączących się żeli. Oznaczone są żółtą etykietą na opakowaniu. Sączki twarde, ścisłe o najmniejszych porach, przeznaczone są do sączenia osadów drobnoziarnistych typu ZnS, BaS0₄. Można je poznać po niebieskiej etykiecie na opakowaniu.

Wielkość sączka dobiera się do wielkości lejka i ilości osadu. Osad powinien wypełniać tylko 1/2 do 2/3 wysokości sączka. Większą ilość osadu trudno dokładnie przemyć. Do sączenia osadów bezpostaciowych najczęściej stosuje się sączki o średnicy 11 i 9 cm, a do osadów krystalicznych o średnicy 7 cm.

Obecnie szczególną uwagę, z punktu widzenia chemii analitycznej, poświęca się nowoczesnym technikom separacji i uzyskania próbek o wysokiej czystości. Mowa tu o technikach filtracji (mikrofiltracja, ultrafiltracja, nanofiltracja) wykorzystujących do rozdziału dwóch faz membrany. Nazwą membrana, niezależnie od jej budowy i składu, określa się przegrodę po-

między dwiema fazami umożliwiającą pasywny lub aktywny transport masy. Techniki membranowe znajdują zastosowanie do rozdziału składników mieszanin, zatężania roztworów, jak również do usuwania z roztworu cząstek zawiesin, bakterii, wirusów, koloidów i związków toksycznych.

Zakładanie sączka

Brzeg sączka powinien znajdować się o 5-15 mm poniżej krawędzi lejka. W żadnym wypadku brzegi sączka nie powinny wystawać poza krawędź lejka. Sączek składa się na cztery części i odrywa jeden z rogów (rys. 3.3). Sączek musi przylegać idealnie do ścianek lejka. Przed rozpoczęciem sączenia należy zwilżyć sączek destylowaną wodą.

Sposób wlewania roztworu na sączek przedstawiono na rys. 3.4. Dolny koniec bagietki powinien dotykać sączka tak, aby go nie uszkodzić. Roztwór wlewa się powoli na sączek, aż do 2/3 wysokości. Po przelaniu prawie całej objętości cieczy pozostały w zlewce osad przemywa się przez dekanta-cję i następnie przenosi ilościowo na sączek. Gdy duża część osadu zostanie przeniesiona, wewnętrzne ścianki zlewki opłukuje się cieczą przemywającą z tryskawki. Czynność tę powtarza się kilkakrotnie. Pozostałą na ściankach zlewki ilość osadu usuwa się przez pocieranie mokrym pręcikiem szklanym (bagietką), którego koniec zanurza się często w cieczy przemywającej. Czyści się również ścianki zlewki kawałkiem bezpopiołowej bibuły, którą przenosi się za pomocą bagietki i umieszcza na sączku.

67