15525 ScanImage001 (12)

JAZY

Zasady projektowania

Jazy i ich zasadnicze elementy

Z punktu widzenia funkcjonalnego i konstrukcyjnego można wydzielić

następujące elementy jazu, których sposób rozwiązania uzależniony jest od

warunków posadowienia i przepuszczania wód oraz wielkości i typu jazu :

a.    Próg jazu stanowiący element, ponad którym przepływa woda, a w niektórych przypadkach będący zasadniczą częścią piętrzącą (poza ruchomymi zamknięciami). Wysokość progu wpływa w istotny sposób na jednostkowe natężenie przepływu przez jaz.

b.    Ruchome zamknięcia ustawione na progu, pozwalające na piętrzenie wody do określonego poziomu.

c.    Urządzenie do rozpraszania energii wody, których zadaniem jest przejęcie obciążeń od przepływającej wody przez otwory jazu i rozproszenie jej energii w wyniku zmniejszenia prędkości przepływu (najczęściej przejście z ruchu podkrytycznego w nadkrytyczny).

d.    Umocnienie dna i brzegów poniżej jazu, zapobiegające powstawaniu nadmiernych rozmyć na odcinku, na którym warunki przepływu są odmienne oj występujących w naturalnym korycie rzeki.

e.    Umocnienie dna i brzegów powyżej jazu zabezpieczające przed rozmyciem dna na odcinku wzrastających prędkości wody przed progiem.

f.    Konstrukcje ograniczające filtrację pod jazem i zabezpieczające przed jej skutkami - poziome fartuchy od strony wody górnej, pionowe ścianki szczelne, ostrogi lub różne typy przesłon w podłożu.

g.    Przyczółki oddzielające część progową od przylegających budowli lub brzegu rzeki.

h.    Mury oporowe, , filary działowe i skrzydła stanowiące przedłużenie i zakończenie przyczółków w kierunku wody górnej i dolnej.

i.    Filary i słupy wsporcze dzielące część przelewową (upust) na szereg oddzielnych przęseł i stanowiące w większości przypadków oparcie dla zamknięć.

j.    Zamknięcia remontowe łub awaryjne odgradzające zamknięcia główne od wcdy w celu umożliwienia ich kontroli i konserwacji lub pozwalające na szybkie zastawienie przęsła w przypadku awarii głównego zamknięcia.

k.    Konstrukcje pomocnicze, jak. kładki, mosty itp..

Nie wszystkie z wymienionych elementów występują w każdej konstrukcji jazu.