zasady15

Ewa Puchalska, Zbigniew Semadeni

Przeanalizujmy z punktu widzenia zasady świadomego udziału ucznia lekcy z chorągiewkami opisaną w 1.2.3. Lekcja ta została tak pomyślana, by dziec. mogły samodzielnie wykonać pewne ukierunkowane czynności (takie ja.-: celowanie, przemieszczanie chorągiewki) i zrozumieć praktycznie ich sem Później, w klasie, uczniowie starali się oddać na rysunku i opowiedzieć to, c przedtem robili. Choć poprawne rysowanie może sprawiać im początkowo spor-trudności, a wypowiedzi słowne będą często nieporadne, należy pozwoli: dzieciom na próby samodzielnego ujmowania własnych myśli, stopniowo naprowadzając je na właściwe sformułowania. Na koniec, omawiając ćwiczeni jeszcze raz i podsumowując je, można podać dzieciom określenia bardzie trafne.

Świadomy udział ucznia w lekcji wiąże się ściśle z jego aktywnością. Należ pamiętać, że chodzi nam nie tylko o aktywność zewnętrzną (np. częste zgłaszanie się do odpowiedzi), gdyż ta bywa często aktywnością pozorną. Najważnie;-sza jest aktywność umysłowa ucznia, która powinna być pobudzani przez dostarczenie mu ciekawych problemów oraz motywacji-do ich rozwiązy-1 wania. Pożądane jest, by była to motywacja wewnętrzna, płynąc.- [ z pragnienia poznania czegoś nowego i interesującego, a nie tylko motywacja zewnętrzna, wynikająca z chęci otrzymania nagrody (np. w postać dobrego stopnia) lub - co gorsza - z obawy przed karą.

Często tak zwani „źli uczniowie” - to nie uczniowie leniwi, lecz zniechęceń: kiedyś być może chcieli coś robić, ale, to co zrobili, okazywało sięniedohre, tera: więc wolą biernie oczekiwać, aż nauczyciel lub kolega poda im rozwiązanie.

Każde dziecko ma wrodzoną ciekawość, potrzebę zdobywania wiedzy; aktywność umysłowa jest równie naturalną cechą dziecka jak aktywność mchowa U bardzo dobrych nauczycieli uczniowie bywają tak pochłonięci lekcją. :-z żalem witają jej koniec. Oczywiście im młodsze dzieci, tym trudniej utrzyma-długo stan takiej aktywności i umysłowej mobilizacji. Należy więc pamięta: | o konieczności relaksu, o przerwach śródlekcyjnych ważnych zarówno : względów zdrowotnych jak i psychicznych.

Zasada świadomego i aktywnego udziału ucznia wymaga dostosowywana I nauczania do indywidualnych możliwości uczniów. Każde normalne dzieck powinno być aktywne matematycznie na miarą swych możliwości. Każde znic-pracuje w swoim tempie i ma własny styl pracy. Powinniśmy dążyć do podporządkowania tego stylu pewnym ogólnie przyjętym regułom, musimy jedna* postępować bardzo ostrożnie, tak by przez zbytnie skrępowanie ucznia nakazami i zakazami nie stłumić jego zainteresowania.

Aby każdy uczeń mógł z powodzeniem brać aktywny udział w lekcji, konieczne jest stosowanie nauczania wielopoziomowego. Ideałem jest wielopoziom: wość samorzutnie wypływająca z natury postawionego problemu.

Oto przykład takiego prostego zadania: pokazujemy dzieciom rysunek wysts -wy sklepu z zabawkami: przy każdej zabawce podana jest cena. Stawiam pytanie: „Jaś ma 100 zl. Co za nie może kupić?" Uczniowie słabsi, wolniej: j podadzą mniej przykładów; inni znajdą ich więcej; najzdolniejsi wymyśl* zapewne inne jeszcze zadania związane z pokazywanym rysunkiem. Każd; uczeń będzie pracował w miarę swoich możliwości, przy czym zakres czynność, które ma wykonać, nie jest z góry narzucony przez nauczyciela na podstawi? subiektywnej oceny możliwości dziecka, lecz kształtuje się samorzutnie. Dzięi: temu uczeń, który uprzednio wykazywał mniejsze postępy, ma szansę i bodzie, do zrobienia czegoś więcej.

Innym sposobem realizacji postulatu wielopoziomowości nauczania może by