zasady11

62 Ewa Puchalska, Zbigniew- Semadeni

4)    przejście od mowy głośnej do mowy cichej;

5)    czynności umysłowe odbywające się bez uświadamiania sobie ichfl przebiegu.

Zasada poglądowości i związane z mą zagadnienia mają tak podstawow i j znaczenie dla nauczania początkowego matematyki, że wrócimy do tego temat uj| w 5 tomie, w części kończącej książkę, gdy będziemy dysponować znaczmd bogatszym materiałem ilustracyjnym.

1.2.4.

Zasada świadomego i aktywnego uczenia się

Jeżeli człowiek będąc w obcym mieście szuka jakiegoś domu sam, to wprawdzir j może błądzić, ale po dojściu do celu znacznie lepiej pamięta drogę niż. wtedy, gćyl jest przez kogoś prowadzony. Podobnie jest ze zdobywaniem wszelkiej wiedz. I Zadaniem nauczyciela jest takie kierowanie zajęciami i zainteresowaniarrĄl uczniów, aby pobudzić ich do samodzielnego dochodzenia do pewnych prawili matematycznych. Dzieci (i tonie tylko te specjalnie uzdolnione) chcą poznawaj nowe rzeczy, a szczególną radość sprawia im możność dokonywania samodzie -1 nych odkryć. Dobry nauczyciel potrafi tak zorganizować działanie dzieci, h; I uczenie się matematyki stało się pasjonującą przygodą Złe jest nauczanirl polegające głównie na przedstawianiu uczniom znaków, liczb i formalnych! reguł, nauczanie w zbyt dużym stopniu angażujące pamięć, w zbyt małym -1 wyobraźnię.

Wszystko, co uczeń mówi na lekcji, powinno oddawać jego w/asnespostrzeze-l nia i jego własne sądy, choćby nawet początkowo błędne. Nauczyciel powini. ul ułatwiać mu wypowiadanie tych sądów, nie powinien natomiast wykorzystyw; c I swojego autorytetu do narzucania gotowych sformułowań O słuszności praw ul matematycznych uczeń powinien być przekonany wewnętrznie, na podstaw;M własnego doświadczenia i własnego rozumowania. Niestety nieraz dzieckJ odpowiada na lekcji w pewien sposób dlatego, iż wie, że takiej właśnie odpowie-1 dzi oczekuje nauczyciel, i chce, by nauczyciel był zadowolony.

Jean Piaget w swym artykule przygotowanym dla UNESCO w roku 1948 (|P I 23], str 54) pisze: ,.Przyznanie istocie ludzkiej prawa do nauki nakłada odp -I wiedzialność dużo większą niż zapewnienie każdemu opanowania umiejętnośJ czytania, pisania i rachunków; prawo to zapewnia każdemu dziecku wszech-1 stronny rozwój jego funkcji umysłowych i zdobycie wykształcenia, jak równieM rozwój wartości moralnych, łącznie z adaptacją do życia społecznego. W koiJ sekwencji oznacza to przede wszystkim wzięcie na siebie zobowiązania -I zważywszy na strukturę i zdolności różnicujące poszczególne jednostki - abjfl niczego nie zniszczyć, nie zmarnować ukrytych w każdym człowieku możliwośM ci, z któiych społeczeństwo powinno korzystać, zamiast pozwolić na utraiM znacznej ich części i tłumienie innych." Na stronicach 83 i 84 Piaget omawia : I zagadnienie w przypadku nauczania matematyki: „Szczególnie częstM spotyka się uczniów osiągających mierne wyniki na lekcjach rachunków, kłor,-l natomiast dają dowody pojętnośei, a nawet inwencji, jeśli problemy stawiane śm tak, że mogą rozbudzić aktywność i zainteresowanie. Uczniowie uznani -ul niedorównujących innym w matematyce przejawiają bierność, a często naw-rl zahamowanie w sytuacji szkolnej, która polega na rozwiązywaniu problemu* I abstrakcyjnych (tzn. nie mających powiązania z aktualnymi potrzebami); prze-l konani o swych brakach z góry rezy gnują z wysiłku z wewnętrznym poczuciezM przegranej. Wykazują natomiast całkiem odmienną postawę, gdy probier I