17340 strona (68)

mowych, co daje efekt mikrowybuchu z wyparowaniem materii I z pominięciem procesów termicznych. Zupełnie inną technikę stosuje się przy tzw. terapii fotodynamicznej z użyciem fotosensybilizatorów. Wchodzą tu w grę lasery średniej mocy i ekspozycje trwające od kilkunastu minut do kilku godzin. W tej metodzie energia pl powoduje niszczenie tylko tej tkanki (np. nowotworowej), w której została zaabsorbowana substancja fotosensybilizatora.

Lasery biostymulacyjne używane w fizykoterapii są to lasery niskoenergetyczne.

2.7.2. Lasery biostymulacyjne

Laseroterapię zachowawczą nazywa się biostymulacją. Ma ona wykorzystywać bezpośrednie działanie pl na procesy tkankowe bez ich uszkadzania. To działanie bezpośrednie, bez pośrednictwa ciepła, nazywa się swoistym lub przedtermicznym.

Do biostymulacji laserowej używa się pl z zakresu podczerwieni i czerwieni, ponieważ one najgłębiej przenikają do tkanek, oraz mocy od 1 do 500 mW. Moc ta jest za słaba, aby wywołać efekt termiczny, a wydaje się oddziaływać bezpośrednio. Czas trwania impulsów (t_imp), generowany przez większość laserów, wynosi 200 ns (1 ns = jedna miliardowa część sekundy = 10"⁹ s). Obecnie częściej używa się emisji impulsowej niż emisji ciągłej.

Emisja impulsowa ma dwie zalety: po pierwsze, pozwala użyć znacznie większych mocy w impulsie niż moc emisji ciągłej, po drugie, przez możliwość regulowania częstotliwości (repetycji) impulsów można z tego samego lasera uzyskiwać różne średnie moce emisji.

Częstość impulsów jest regulowana najczęściej w zakresie od 1 do 6 400 impulsów na sekundę lub w niektórych aparatach do 10 000, tj. do 10 kHz. Przy największej częstości impulsów, równej 10 000 Hz, wypełnienie emisji promieniowaniem (przy czasie impulsu = 200 ns) wynosi 0,2%. Inaczej mówiąc, przerwa między impulsami jest 500 razy dłuższa od impulsu. Przy częstości 1000 Hz przerwa jest 5 tysięcy razy dłuższa niż impuls, a przy 100 Hz 50 tysięcy razy dłuższa. Wyobrażenie sobie tych stosunków pozwala zrozumieć możliwości rozproszenia ciepła między impulsami. Impuls o mocy szczytowej 50 W (prawie największa moc stosowana w biostymulacji) przenosi jeden mikrodżul energii i podnosi temperaturę 1 mikrograma tkanki o około 0,25°C. Dzięki przerwom między impulsami nie dochodzi do kumulacji ciepła i temperatura pozostaje nie zmieniona, dlatego można mówić o „zimnej laserote-rapii”. Przy takiej emisji stosuje się bezpiecznie impulsy o mocy 50 W, podczas gdy emisja ciągła już przy mocy 0,1 W/cm² podnosi temperaturę tkanek. A zatem w emisji impulsowej można stosować pięćset razy większą moc maksymalną niż w emisji ciągłej. Wielkość mocy maksymalnej występującej w emisji decyduje o głębokości penetracji promieniowania i z tego powodu jest terapeutycznie istotna.

Zależnie od średniej mocy emisji lasery biostymulacyjne dzielono na: słabe - do

5    mW, średnie - od 6 do 100 mW i silne - powyżej 100 mW. Podział ten nie jest podyktowany kryteriami medycznymi, lecz technicznymi, dziś już nieaktualnymi. Obecnie bardzo rzadko używa się laserów o mocy średniej lub ciągłej niższej niż

6    mW.

Aby scharakteryzować laser i jego promieniowanie dla celów biostymulacyjnych, trzeba poza mocą, która jest najważniejsza, uwzględnić inne cechy: długość fali,

68