17453 strony116 117

kształtuje się pod wpływem nakładających się czynników i preferencji. W efekcie żaden z modeli nie występuje w postaci czystej [Regulski 1982],

Warto też uświadomić sobie, że struktury miasta nigdy nie można traktować jako struktury ostatecznej, zamkniętej. W każdym momencie swego istnienia miasto jest tworem niepełnym, niedoskonałym, w którym jedne elementy wymagają powiększenia i rozwinięcia, inne przekształcenia czy nawet eliminacji. Stąd też każdy model powinien zawierać element dynamiki.

5.3. Ekonomika systemów infrastruktury technicznej

Miasto można rozpatrywać jako system funkcji [Regulski 1976, 1981]. Niektóre z funkcji mają charakter umiejscowiony, inne zaś są związane z zapewnieniem łączności między tymi pierwszymi, tj. polegają na przemieszczaniu ludzi, towarów, wody, energii, informacji i innych niezbędnych elementów. Mają one charakter liniowy. Dynamizują przestrzeń miejską. Spełnianie funkcji łącznikowych wymaga odpowiednich kanałów i systemów organizacyjnych (patrz rozdz. 1.2).

Pomiędzy poszczególnymi funkcjami istnieją różne powiązania. Znaczną część funkcji łącznikowych spełniają systemy infrastruktur technicznej. W zależności od ich ukształtowania będą one pracować bardziej lub mniej efektywnie. Są one jednak służebne w stosunku do innych funkcji. Dlatego ich efektywność jest uzależniona od rozmieszczenia tych funkcji, a więc od struktury przestrzennej miasta³⁶. Ponieważ z kolei koszty funkcjonowania systemów obciążają gospodarkę miast, wynika stąd wniosek, że strukturę przestrzenną miasta należy kształtować tak, aby systemy infrastrukturalne pracowały jak najefektywniej [Regulski 1986].

36

Por. rozdz. 4.2.

Słowo „infrastruktura” oznacza podstawę niezbędną do jakiejś nadbudowy. Przez pojęcie infrastruktura rozumie się urządzenia i instytucje niezbędne do zapewnienia należytego funkcjonowania gospodarki i życia społeczeństwa. Rozróżnia się infrastrukturę techniczną i społeczną. Infrastruktura techniczna obejmuje urządzenia związane z:

•    transportem ludzi i towarów (drogi, koleje, tramwaje itp.) oraz przedsiębiorstwa transportowe wraz z taborem, zajezdniami, warsztatami itp.,

•    kanalizacją, wodociągami (urządzenia hydrotechniczne), melioracjami itp.,

•    energetyką (produkcja i dostawa energii, elektryczności, gazu, ciepła),

•    łącznością (poczta, telefon i inne).

Infrastruktura techniczna stwarza warunki oraz ułatwia prowadzenie i rozwój działalności produkcyjnej, jest również ważnym składnikiem warunków życia ludności. Urządzenia infrastruktury technicznej świadczą usługi materialne.

Z kolei infrastruktura społeczna to urządzenia i instytucje niezbędne do funkcjonowania życia społecznego i obsługi ludności. Obejmuje ona następujące dziedziny:

•    ochronę zdrowia,

•    oświatę i wychowanie,

•    kulturę i sztukę,

•    kulturę fizyczną i rekreację,

•    handel, usługi rzemieślnicze i gastronomię,

•    instytucje prawa, porządku publicznego i inne.

Infrastruktura społeczna tworzy sieć pokrywającą cały kraj, a ściślej jego obszary zamieszkane. Wszystkie te urządzenia są konieczne do obsługi ludności i każdy człowiek powinien mieć do nich zapewniony dostęp. Infrastruktura ■potoczna jest podstawowym czynnikiem wpływającym na warunki bytowe, świadczy usługi o charakterze niematerialnym.