18933 Strona155

do blaszanego lub elektronowego korpusu bomby zapalającej ujętego w odpowiednią matrycę (lub bez matrycy) sypie się miarkę masy, po czym zakłada się stempel, korpus bomby ustawia na stole prasy hydraulicznej lub mechanicznej i masę sprasowuje się; po sprasowaniu masy wyjmuje się stempel wsypuje następną miarkę masy i powtarza operację tyle razy, ile jest warstw. Jeżeli ustawić obok siebie prasy w liczbie odpowiadającej liczbie prasowanych warstw, a między prasami rozmieścić stanowiska dozowania masy, to przekazując korpusy bomb kolejno z każdej operacji do następnej (z prasy na dozowanie i dalej na następną prasę) można zorganizować pracę ciągłą i osiągnąć dość znaczną jej wydajność. Jako podstawę do obliczania wydajności można przyjąć wydajność jednej prasy, wynoszącą 20—40 zaprasowań na minutę.

Bomby elektronowe nie posiadające korka dennego prasuje się poczynając od części tylnej, inne bomby prasuje się poczynając od głowicy.

Stemple są zazwyczaj kształtowe; ostatni stempel ma czoło płaskie. Bomby dużych i średnich wymiarów prasuje się najczęściej na jednej prasie hydraulicznej, stosując kolejne namiarowanie i zmieniając stemple na coraz krótsze.

Słupki masy termitowej można również prasować oddzielnie w matrycach wielogniazdowych. Sprasowane słupki wkłada się do korpusów bomb ujętych w matryce i dociska na prasie.

Operacje ostateczne. Po napełnieniu korpusów bomb masami termitowymi zamyka się je korkami dennymi, umocowuje stabilizatory, otwory gazowe wypełnia się odpowiednią ma-styką, oczyszcza się korpusy bomb, poprawia pokrycie farbą, znakuje, przekazuje do ostatecznej kontroli i odbioru, po czym pakuje się je do skrzyń drewnianych.

§ 2. WYRÓB ŚRODKÓW OŚWIETLAJĄCYCH I SYGNALIZACYJNYCH

Środki oświetlające i sygnalizacyjne stosowane są do oświetlania terenu w nocy względnie do przekazywania sygnałów świetlnych. Należą do nich lotnicze bomby oświetlające, pociski, rakiety, naboje oświetlające i sygnalizacyjne itp. Zawierają one jako podstawowy element pirotechniczny pochodnię lub gwiazdki, spalające się w czasie od kilku sekund do kilku minut (zależnie od rodzaju środka). Wyrób bomb oświetlających różni się znacznie od wyrobu nabojów oświetlających lub sygnalizacyjnych. Ciężar pochodni bomby oświetlającej mierzy się zwykle dziesiątkami kilogramów, ciężar zaś gwiazdki wyraża się dziesiątkami gramów. Zachodzą również znaczne różnice w konstrukcji tych środków. Dlatego wyrób bomb oświetlających oraz nabojów oświetlających i sygnalizacyjnych omówimy oddzielnie.

Wyrób lotniczych bomb oświetlających

Masy oświetlające. W czasie drugiej wojny światowej nastąpił znaczny rozwój w technice wyrobu środków oświetlających. Przez zastosowanie mas o nowym składzie i zwiększenie wymiarów bomb oświetlających powiększono światłość bomb z kilkuset tysięcy kandeli do kilku milionów kandeli, a więc prawie dziesięciokrotnie. Skład mas oświetlających był poprzednio oparty na pyle i proszku aluminiowym oraz na azotanie barowym, ostatnio natomiast coraz śmielej zaczęto przechodzić na masy zawierające magnez (lub stop aluminium — magnez) i azotan sodowy. Ponieważ magnez znacznie łatwiej łączy się z tlenem powietrza niż aluminium, zawartość metalu można było zwiększyć niemal dwukrotnie. Przez wprowadzenie bardziej wydajnego utleniacza, jakim jest azotan sodowy (współczynnik tlenowy azotanu sodowego wynosi 47%, azotanu barowego zaś 30%), poprawiono w pewnej mierze bilans tlenowy mas oświetlających.

Skład zwykłych mas oświetlających do lotniczych bomb oświetlających był następujący: 50—4.0% azotanu sodowego, 45—55", proszków metali (przeważnie magnezu lub stopu aluminium—magnez) oraz 2—8% substancji wiążących. Światło tych mas było żółtawe.

Dawne recepty oparte na azotanie barowym i aluminium (oraz siarce) pozostały jednak nadal aktualne. Stosowano je wówczas, gdy istniały trudności zabezpieczenia mas przed wilgocią lub gdy środki oświetlające przeznaczone były do oświetlenia powierzchni morza (w tym przypadku światło białe stwarzało lepsze warunki obserwacji).

Stosowanie recept opartych na skłonnym do korozji magnezie i higroskopijnej saletrze wymagało zabezpieczania mas oświetlających w bombach przed szkodliwymi wpływami wilgoci.

Przede wszystkim z recept mas zasadniczych, pośrednich i podpałowych usunięto popularną ongiś siarkę, która, zwłaszcza wobec wilgoci, baidzo szybko reaguje z magnezem (ale prawie nie reaguje ze stepem AM złożonym z 50% aluminium i 50% magnezu). Z tych samych względów zrezygnowano z mas podpałowych opartych na prochu czarnym, który również zawiera siarkę. Stosowano zatem masy podpałowe oparte na czteronitrokarbazolu, materiale o własnościach zbliżonych do prochu czarnego, albo masy łatwopalne oparte na magnezie, azotanie potasowym i iditolu. Jedną z najlepszych mas tego rodzaju jest masa Bystrowa o składzie: 75% azotanu potasowego, 15% magnezu, 10% iditolu.

311