19873 skanuj0585

184 Rozdział 6

Krzywa doświadczeń jest koncepcją która opiera się na twierdzeniu, że z każdym podwojeniem ilości produkcji skumulowanej w czasie koszty jednostkowe wyrobu zmniejszają się o stały procent (20 do 30%).

Związek pomiędzy skalą produkcji a wielkością kosztu jednostkowego wyrobu odkryto w 1926 r. w USA, ale dopiero firma konsultingowa BCG w latach 60. XX wieku zaczęła wykorzystywać tą wiedzę. Związek ten określono mianem efektu doświadczenia, a jego obrazem graficznym jest krzywa doświadczenia.

Krzywa doświadczeń jest określana na podstawie wielkości produkcji skumulowanej oraz kosztów jednostkowych przedsiębiorstwa sektora i oznacza średnie dla danego wyrobu tempo spadku kosztów jednostkowych w miarę podwajania się produkcji skumulowanej.

Wykres krzywej doświadczenia otrzymuje się umieszczając każde przedsiębiorstwo sektora w punkcie, gdzie krzyżuje się koszt jednostkowy wyrobu danego przedsiębiorstwa z jego skumulowaną produkcją. Łącząc punkty obrazujące pozycje poszczególnych producentów otrzymuje się wykres krzywej doświadczenia. Spadek kosztów może nastąpić w krótkim czasie (dla przedsiębiorstw wysokiej technologii) lub trwać całe stulecia (dla tradycyjnych technologii), bowiem osiąganie przewagi konkurencyjnej związanej z krzywą doświadczenia zależy od sytuacji wewnątrz sektora, a szczególnie od stopy wzrostu popytu. Jeżeli wzrost popytu jest słaby, trudno zwiększać produkcję. Można to zrobić jedynie kosztem konkurentów. Sytuacja taka prowadzi do silnej walki konkurencyjnej o zachowanie lub zwiększenie swojego udziału w rynku^-0.

Efekt doświadczenia zależy od:

-    ekonomiki skali produkcji; w miarę wzrostu produkcji następuje rozłożenie na większą ilość wyrobów kosztów stałych takich jak koszty badań, reklamy (marketingu), czynszu itp., a także lepsze wykorzystanie nakładów pieniężnych,

-    efektu specjalizacji, produkcja na większą skalę prowadzi do wzrostu wydajności pracy, więc koszty robocizny na jednostkę produkcji ulegają zmniejszeniu;

-    efektu innowacji (na skutek postępu technologicznego zastępuję się pracę ludzką pracą uprzedmiotowioną).

Znajomość krzywej doświadczeń dla danego wyrobu i własnej pozycji na tej krzywej pozwala każdemu przedsiębiorstwu sformułować racjonalną strategię kształtowania wielkości produkcji i kosztów jednostkowych. Krzywa doświadczeń pozwala porównać sytuację kosztową wszystkich przedsiębiorstw w sektorze oraz informuje inwestorów o ekonomicznej barierze wejścia do sektora (im bardziej stroma, tym trudniej wejść do sektora).

Powyżej zostały przedstawione krótko najważniejsze i najpopularniejsze metody służące do analizy otoczenia konkurencyjnego przedsiębiorstwa.

²⁰ G. Gierszewska. M. Romanowska, Analiza strategiczna..., op. cit., s. 140-147.

O c

7.1. Zasoby i kompeter:

Potencjał strategiczny prz firmy oraz możliwości (umie r organizacja „ma” (maszyny. :-i cja „wie”, to kompetencje'.

Dominującym obecnie pocę zasobowe. Koncepcja ta jest roz da dużą wagę do badania zas:: Zasoby rozumiane są bardz

-    zasoby materialne,

-    zasoby niematerialne.

Zasoby materialne stanowią

jątku i wyposażenia przedsięb maszyny i urządzania, zapas; i tówka w kasie i na rachunku ł ne. Do zasobów niematerialny : cje z klientami, dostawcami, rnalne, umiejętności i kompe:e W perspektywie strategiczne zasoby, które są:

¹    Prekursorką do podejścia zasobc J. Rokita, Zarządzanie strategiczne. \ Warszawa 2005. s. 139-145.

²    Tradycyjny podział zasobów • ganizacyjne, technologiczne, za: C 1 concept, St. Paul, 1978.