1tom306

12. ELEKTROCHEMIA 614

—    bateria srebrowa Ag₂0|KOH|Zn Ag₂0 + Zn -»2Ag + ZnO

—    bateria manganowo-litowa Mn0₂1 organiczny | Li Li + Mn^IV0₂ - Mn^u,0₂(Li⁺)

Obecnie produkowane baterie mają najczęściej kształt walca lub guzika, czyli walca o średnicy większej niż wysokość. Baterie te nazywa się cylindrycznymi, kubkowymi lub guzikowymi.

Substancje czynne, elektrolit i przegroda półprzepuszczaina (separator) są umieszczone w naczyniu cynkowym lub stalowym odpowiednio uszczelnionym, obudowanym pochewką tekturową lub z blachy stalowej albo wężem polietylenowym (rys. 12.2). Baterie srebrowe guzikowe (rys. 12.3) są szczelnie zamknięte pierścieniem z tworzywa. Baterie litowe są hermetyczne dzięki zespawaniu wieczka z naczyniem. Korektor prądowy jest osadzony w izolatorze szklanym i jest wtopiony w wieczko. Elektrolit jest najczęściej zagęszczony lub zżelowany, jednak w pewnych niesprzyjających warunkach eksploatacji (zwarcie, głębokie wyładowanie*) może stać się płynny.

Rys. 12.2. Przekrój baterii cylindrycznych: a) ogniwo cylindryczne pastowane; b) ogniwo cylindryczne zatłaczane: c) ogniwo alkaliczne; d) ogniwo manganowo-litowc ] katoda, 2 — anoda, 3 — separacja

Rys. 12.3. Przekrój baterii srebrowej    Rys. 12.4. Charakterystyki wyładowania baterii

/ — naczynie, końcówka dodatnia baterii, 2 — warstwa    galwanicznej w funkcji pojemności baterii

izolacyjna, i tabletka z tlenku srebra Ag₂0,3a — warstwa V napięcie. R_w — rezystancja wewnętrzna tlenku srebra, 3b — warstwa srebra, 4 — pierścień metalowy,

5 separacja, 6 - tkanina chłonna z elektrolitem,

7 — proszek cynkowy (anoda), 8 — uszczelka izolacyjna,

9 wieczko, końcówka ujemna baterii

Wyładowanie poniżej napięcia końcowego.

Tablica 12.2. Właściwości baterii galwanicznych

Rodzaj baterii Cecha	Lcclan- chego	Alkaliczna	Powietrzna	Rtęciowa	Srebrowa	Manga- nowo- -litowa	Tiony- lowo- -litowa
Napięcie znamionowe. V Napięcie wyładowania śred-	1.5	1.5	1,4	1,35	1.55	3,0	3,6
nic. V	1,2	1.2	1,15	1,2	1,4	2,4	3,4
Napięcie końcowe wyładowania, V	0,9	0,9	0,85	0,9	1,2	2,0	3.0
Pojemność Q, A h	do 4	do 10	do 70	0.05-1	0.015 — 0,18	0,3-1	0,6-10
Okres przechowywania, miesiące	12-24	24	12	24	24	120	120
Samowyładowanie, %/rok	12	3	2	2	5	1.5	1

Typowy dla wszystkich rodzajów baterii przebieg napięcia wyładowania oraz zmiany rezystancji wewnętrznej w funkcji pojemności baterii pokazano na rys. 12.4. Szczegółowe wartości parametrów technicznych poszczególnych rodzajów baterii zawiera tabl. 12.2.

Najbardziej rozpowszechnione — ze względu na dostępność surowców — są baterie Leclanchego i alkaliczne. Pozostałe rodzaje baterii są często stosowane jako źródła zasilania małych odbiorników prądu (zegarki, aparaty fotograficzne, rozruszniki serca).

Prawidłowa praca baterii wymaga przestrzegania wskazówek eksploatacyjnych. W tym celu należy:

zwrócić uwagę na oznaczenie biegunowości przy zakładaniu baterii i nie powodować jej zwierania;

—    usunąć baterię z urządzenia wówczas, gdy jest wyładowana lub gdy jest przewidywana przerwa w eksploatacji w dłuższym okresie;

—    chronić baterię przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych;

- wymieniać równocześnie wszystkie baterie w urządzeniu.

12.1.3. Akumulatory (ogniwa wtórne)

Stosowane rodzaje akumulatorów w zależności od układu elektrochemicznego podano w tabl. 12.3. Najbardziej są rozpowszechnione akumulatory ołowiowe, następnie akumulatory niklowo-kadmowe i srebrowo-cynkowe.

Tablica 12.3. Rodzaje akumulatorów

Nazwa akumulatora		Substancje czynne			Napięcie znamio nowe	Wskaźnik energetyczny			I empera-tura pracy X
potoczna	symbol	elektroda	elektrolit	elek troda		ciężarowy Whylcg		objęto- ściowy W-h/dm^3
		dodatnia		ujemna	V	teore tyczny	prak tyczny
Ołowiowy Niklowo-	—	PbO,	H2so,	Pb	2,0	161	40	65	-20-55
-kadmowy Niklowo-	K	NiOOIl	KOH	Cd	1,2	236	33	60	1 NJ 0 1 ■fe.
-żelazowy Srebrowo-	—	NiOOH	KOH	Fe	1,2	304	60^11	100"	-20-45
-cynkowy Srebrowo-	s	AgzO	KOH	Zn	1,5	460	100	180	-30-50
-kadmowy Siarkowo-		Ag,0	KOH	Cd	1,2	247	65*’	95"	-30-50
-sodowy Siarkowo-	—	s	Mbo,	Na	2,1	795	100"	90"	O <r> co •I- 8 co
-litowy	—	S/FcS2	LiCl/KCl	Li/Al	1,35	650	130"	225"	450

" W kraju nicprodukowanc lub w stadium rozwojowym.