20126 Obrazw8

422

Rozdział a

k*mcy. Gdy stwierdzono, że zmniejsza łaknienie była stosowana jako środek odchudzamy (podobnie jak wcześniej kokaina). W latach sześćdziesiątych XX w. brali ją sportowcy. zanim trafiła na listę środków dopingujących. Zrezygnowano też z niej w lecznictwie. np. w Polsce wszystkie leki z tej grupy zostały wycofane z legalnego obrotu.

Amfetamina („amfa”) to biały proszek, tabletki lub kryształki. Może być zażywana, wąchana lub wstrzykiwana. Polska jest jednym z producentów czamorynkowej amfetaminy, stąd jest ona u nas stosunkowo tania i dostępna. Jej działanie jest bardzo podobne do działania kokainy. Też powoduje wzmożoną aktywność, poczucie mocy, brak łaknienia, zmniejszoną potrzebę snu. Objawy jej użycia są również podobne (rozszerzone źrenice, podwyższone ciśnienie, przyspieszony oddech). Dłuższe używanie powoduje bezsenność, depresję, rozdrażnienie, zawroty głowy, gwałtowne i nieregularne bicie serca, trudności z koncentracją oraz zaburzenia psychiczne w postaci halucynacji.

Przedawkow anie amfetaminy powoduje wzrost ciśnienia krwi i temperatury ciała, drgawki, halucynacje i — podobnie jak kokainy — może skończyć się utratą przytomności i śmiercią. Oba środki cechują się też podobnymi objawami abstynencyjnymi.

Halucynogeny

Halucynogeny to środki naturalne lub syntetyczne wywołujące halucynacje. Bywają też nazywane psychodeiikami, czyli środkami prowadzącymi do „ukazania duszy”.

Halucynogeny naturalne znane są od około dwóch tysięcy lat. W różnych częściach świata zaobserwowano, że niektóre rośliny wywołują omamy (kaktus meksykański — peyotl, szereg grzybów, np. psylocybe, niektóre gatunki lian, sporysz itp.). Były stosowane w obrzędach religijnych i przez wróżbitów. Na przełomie XIX i XX wieku popularne stały się zwłaszcza meskalina i psylocybina. W połowie XX wieku wyprodukowano syntetyczny halucynogen — LSD. Początkowo był stosowany w psychiatrii do leczenia depresji. W niektórych ośrodkach podejmowano też próby posługiwania się LSD w eksperymentach psychologicznych. Ostatnio pojawia się coraz więcej naturalnych, a przede wszystkim syntetycznych halucynogenów, jak MDA, DOM (inaczej STP), MHDA. DHTitp.

LSD i jego pochodne („kwas") może być brany w zastrzykach, ale przede wszystkim doustnie. Działanie środka jest bardzo silne, więc wystarczą małe dawki, np. jako domieszka do kostek cukru lub nawet nasączony papierek, który wkłada się pod język. Psytocybina („grzybki”), która może być wytwarzana chałupniczo z polskich grzybów, ma postać pigułek łub proszku i jest zażywana, wstrzykiwana, wdychana lub palona.

Halucynogeny zaburzają percepcję i świadomość. Powodują zaburzenia poczucia własnego ciała, orientacji w otoczeniu i czasie. Wywoływane przez nic halucynacje stale się zmieniają, nawet po użyciu tego samego środka. Stąd zamiast odurzenia i wspaniałych wizji mogą wystąpić koszmarne obrazy i zaburzenia somatyczne. Zanika też krytycyzm w myśleniu, nastrój może być euforyczny lub depresyjny, ze skłonnością do samobójstwa.

Objawy używania to: suchość w ustach, nudności, potliwość, podwyższone ciśnienie krwi i podwyższona temperatura. Przy dłuższym używaniu pojawiają się zaburzenia napięcia mięśniowego: zesztywnienie lub zwiotczenie mięśni.

Z wyjątkiem PCP (o czym za chwilę) przedawkowanie halucynogenów raczej się nie zdarza, przy LSD mogą wystąpić zaburzenia krążenia. Jednak ich łączenie z alkoholem lub innymi narkotykami może być bardzo groźne. Uzależnienie od halucynogenów jest głównie psychiczne, więc brak jest fizycznych objawów abstynencyjnych. Po ustaniu działania narkotyków halucynogennych występuje lęk, depresja, rozdrażnienie, a nawet agresja.

PCP, czyli fenicyklidyna, była w latach sześćdziesiątych XX w. stosowana jako środek znieczulający. Stwierdzono jednak, że wywołuje silne objawy uboczne w postaci ogólnego podniecenia i halucynacji. Obecnie legalnie jest stosowana tylko w weterynarii. PCP (angel dusi — „angielski pyłek", „uspokajacz słoni") jest rozprowadzana albo jako biały proszek do wąchania lub posypywania marihuany (wtedy jest palona), albo jako pigułki lub płyn.

Działanie PCP jest zależne od dawki i czasu używania. Niektórzy autorzy umieszczają fenicyklidynę poza podziałem na kategorie, gdyż po jej zażyciu mogą wystąpić efekty charakterystyczne dla różnych kategorii środków narkotycznych (Dimoff, Carper 1993). Przy małych dawkach powoduje ona odurzenie, uczucie lekkości, „pływanie" w powietrzu, zdeformowany obraz rzeczywistości oraz samego siebie oraz trudności w mówieniu, a przy dużych dawkach — dezorientację w otoczeniu, koszmarne halucynacje, panikę na przemian z agresją, niespójną mowę.

Objawy używania to: zwężone źrenice, zamazana mowa. potliwość, kurcze mięśniowe, nudności i wymioty. Dłuższe używanie (nawet małych dawek) prowadzi do zaburzeń mowy, upośledzenia zapamiętywania i logicznego myślenia, lęków, depresji, wrogości wobec otoczenia lub siebie, tendencji samobójczych.

Przedawkowanie PCP wywołuje śpiączkę i śmierć. Brak jest natomiast fizycznych objawów abstynencyjnych.

Pochodne konopii

Środki wytwarzane z różnych gatunków konopii dają odprężenie i wzmożoną erao-cjonalność, a w większych dawkach zaburzenia percepcji. Używano je od tysięcy lat. głównie w obrzędach religijnych, początkowo w Indiach, później w krajach arabskich i Ameryce Środkowej. Do dziś najwyżej cenione przez narkomanów są konopie indyjskie, bo zawierają najwięcej substancji THC. Przypomnijmy, źc konopie są pożyteczną rośliną, wykorzystywaną w różnych gałęziach przemysłu.

Środki narkotyczne wytwarzane z konopii to marihuana, haszysz i olej haszyszowy. Marihuana („trawa", „ziele", „Maryśka", „gandzia") przypomina z wyglądu suszoną pietruszkę. Robi się ją z liści i łodyg, a niekiedy również z kw iatostanu konopii Warto zaznaczyć, że marihuana będąca dziś w sprzedaży (oczywiście nielegalnej) jrrt silniej sza od tej używanej w latach 60. XX w. Niekiedy można się spotkać z marihuaną uprawianą hydroponicznie. tzn. w wodzie, do której dosypuje się kokainę łub amfetaminę (tzw. skoon). Haszysz („hasz") jest to żywiczny wyciąg z kwiatostanu, mający postać ciemnych kulek, które po podgrzaniu miękną Marihuanę zw ykle pali się jak papterosy lub w fajce, a haszysz wdycha lub pali (jest on silniejszy od marihuany) Zdarza się. że młodzi ludzie sami uprawiają konopie, z których później robią napar. Olej baszyszo-