węży lub żmii otrzymuje się ze specjalistycznych zakładów, najczęściej w postaci liofilizowanego proszku. Niekiedy stosuje się pojedyncze substancje lecznicze, np. epineftynę, serotoninę, histaminę.
Tabela 3. Surowce homeopatyczne pochodzenia zwierzęcego i ich zastosowanie
Nazwa leku homeopatycznego |
Nazwa zwierzęcia |
Części zwierzęcia stanowiące surowiec |
Zastosowanie |
Apis mellifica |
Pszczoła miodna Apis mellifica |
całe owady |
udar cieplny, ukąszenia, użądlenia, wysypki skórne, uczulenia |
Cantharis |
Mucha hiszpańska Cantharis vesicatoria |
cały owad |
oparzenia, choroby pęcherza moczowego, choroby skóry |
Formica rufa |
Mrówka czerwona Formica rufa |
cały owad |
reumatyzm |
Lachesis |
Grzechotnica niema Lachesis muta Bothrops surucucu |
jad |
czyraki, ropnie, odmrożenia, ból gardła, bolesne miesiączkowanie, choroby żył, tarczycy |
Latrodectus mactans |
pająk czarna wdowa Latrodectus mactans |
cały owad |
silne bóle serca, lęki |
Leki wytwarzane ze zdrowych tkanek zwierząt wyższych (najczęściej młodych cieląt i świń) noszą nazwę sarkody. Określane są one przez HAB1 jako organopreparaty. Nazwą nozody określa się leki otrzymywane z patologicznie zmienionych tkanek, narządów lub wydzielin powstałych na skutek procesu chorobowego u ludzi, rzadziej u zwierząt, a także z zabitych drobnoustrojów i produktów ich przemiany materii oraz z zawierających czynnik chorobotwórczy płynów ustrojowych.
Farmakopea Francuska z 1965 r. zalicza nozody do biofarmaceutyków. W X wydaniu tej Farmakopei surowce do sporządzania bioterapeulyków scharakteryzowano w następujący sposób: surowce do wytwarzania biofarmaceutyków są produktami o nieokreślonym składzie chemicznym (wydzieliny, wydaliny patologiczne, niektóre produkty pochodzenia bakteryjnego), które mogą służyć jako surowce do produkcji preparatów wyjściowych pochodzenia zwierzęcego ”.
Bioterapeutyki przygotowywane są wyłącznie do stosowania doustnego, najczęściej w potencji od 3CH do 30CH (granulki, dilucje do picia w ampułkach).
Surowcami do produkcji bioterapeutyków mogą być:
* surowice, szczepionki przygotowane przez wyspecjalizowane laboratoria, wytwarza się z nich takie leki jak Staphylotoxinum, V.A.B.,
■ czyste kultury bakteryjne, z których otrzymuje się bioterapeutyki proste, zalicza się do nich m.in. leki: Colibacillinum (lizat otrzymany z hodowli Escherichia coli), Enterococcinum, Staphylococcinum itd.,
* wydaliny lub wydzieliny patologiczne, z których otrzymuje się bioterapeutyki złożone, np. Morbilinum, Luesinum, Psorinum.
Wśród bioterapeutyków można wyróżnić izoterapeutyki - leki, których surowiec wyjściowy pochodzi od chorego. Rozróżnia się dwie kategorie izoterapeutyków:
■ autoizoterapeutyki - otrzymuje się je z próbek materiału biologicznego (krew, mocz, plwocina, ropa) dostarczonego przez chorego, dla którego lek jest wykonywany,
* heteroterapeutyki - otrzymuje się je z alergenów (kurzu, pyłków roślin, kłaczków sierści, pierza, roztoczy, tytoniu i innych).
Dobór substancji pomocniczych zależy od rodzaju surowca, postaci leku i jest podany w odpowiednich przepisach sporządzania. Podobnie jak surowce homeopatyczne, substancje pomocnicze są na ogół pochodzenia naturalnego. Stosuje się głównie:
etanol o rożnym stężeniu (94%, 86%, 73%, 62%, 43%, 30%, 15%, (g/g)), rzadziej etanol absolutny; wg Farmakopei Francuskiej najczęściej stosowany jest etanol 70%, niekiedy 95% lub 60% (v/v),
- wodę oczyszczoną i wodę do wstrzykiwać (rozpuszczalnik w kroplach do oczu), glicerol - stosowany niekiedy jako dodatek w produkcji nalewek do użytku zewnętrznego (płynnych wcierać),
oleje roślinne (z oliwek, orzeszków ziemnych, sezamowy), tłuszcz utwardzony,
- chlorek sodu - środek izotonizujący stosowany w produkcji kropli do oczu,
- behenian wapnia - (CF^CH^oCOO^Ca, stearynian magnezu - substancje pomocnicze w produkcji tabletek,
86