20777 R5PC A str182

nia, umowę składu, umowę użyczenia, umowę o przewóz koleją przesyłek towarowych, ustanowienie zastawu.

W nauce prawa cywilnego znane są także inne podziały czynności prawnych (np. na przyczynowe i abstrakcyjne).

§ 9. PRZESŁANKI WAŻNOŚCI CZYNNOŚCI PRAWNEJ

Czynność prawna, aby być ważną i w pełni skuteczną, to znaczy, aby wywołać zamierzone przez strony skutki, powinna odpowiadać określonym wymaganiom. Wymagania te nazywamy przesłankami jej ważności.

Przesłanki ważności czynności prawnej można sformułować jak następuje:

1)    Osoba dokonująca czynności prawnej musi posiadać zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnych. Co do tej ostatniej kwestii należy przypomnieć, że o ile generalnie wymagana jest pełna zdolność do czynności prawnych, to w wymienionych w kodeksie cywilnym przypadkach wystarcza posiadanie zdolności ograniczonej, na przykład przy dokonywaniu zakupów przez osobę, która nie ukończyła jeszcze 18 lat, za pieniądze pochodzące z wynagrodzenia za pracę. Trzeba też zwrócić uwagę na możność zawierania przez osoby niezdolne do czynności prawnych - a więc najczęściej przez dzieci poniżej 13 lat - umów należących do powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego. Mimo braku zdolności do czynności prawnych jednej ze stron umowy takie stają się ważne w chwili wykonania, chyba że umowa pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych (art. 14 k.c.).

2)    Czynność prawna nie może być sprzeczna z ustawą i zasadami współżycia społecznego.

Ujemne skutki dla czynności prawnej pociąga za sobą zarówno naruszenie przepisów prawa, mających charakter bezwzględnie obowiązujący, jak i zasad współżycia społecznego.

3)    Do przesłanek ważności czynności prawnej należy dokonanie jej w przewidzianej formie, jeżeli przepisy wymagają określonej fonny pod rygorem nieważności. Dotyczy to wszystkich rodzajów czynności prawnych, dla których przewidziana jest fonna szczególna (np. forma aktu notarialnego), a nadto czynności wymagających formy pisemnej z wyraźnie zaznaczonym rygorem nieważności na wypadek jej niezachowania.

4)    Czynność prawna powinna być wolna od wad.

W razie braku którejś z wymienionych przesłanek czynność prawna jest wadliwa. Pociąga to zawsze za sobą ujemne skutki dla czynności prawnej, ale skutki te, zależnie od rodzaju przesłanki i innych okoliczności określających sytuację, mogą być różne. Ogólnie rzecz biorąc, sankcje za niezachowanie przesłanek ważności czynności prawnej polegają na tym, że czynność taka bądź

182