21166 Zasady Wykładni Prawa L Morawski#0

*#* Zasady wykładni prawa ■»*

3. Analogia

Analogia nazywana również argumentum a simile lub też wnioskowaniem z podobieństwa to jeden z najbardziej podstawowych zabiegów infe-rencyjnych stosowanych w praktyce prawniczej. Spory o rozumienie analogii, zakres jej dopuszczalności należą do najbardziej kontrowersyjnych w teorii i praktyce prawniczej¹^. W szczególności trafne jest spostrzeżenie, że zastosowanie analogii ma z zasady charakter oceniający¹⁶.

Analogia występuje w dwóch podstawowych formach: analogii z ustawy (analogia legis) i analogii z prawa (analogia iuris).

3.1. Analogia legis

Cechą wyróżniającą analogii legis jest to, że jej podstawą jest zawsze jakiś konkretny przepis prawny lub też grupa takich przepisów, które muszą zostać wskazane we wnioskowaniu organu stosującego prawo. Za niedopuszczalne uznać należy powołanie się na analogię legis bez wskazania przepisu prawnego, który stanowi jej podstawę (postanowienie SN z dnia 25 lutego 2009 r„ I KZP 37/08, OSNKW 2009/4/28).

W samym wnioskowaniu z analogii (egis¹⁷ wyróżnić można trzy podstawowe etapy:

—    ustalenie, iż określony fakt nie został unormowany przez przepisy prawne,

—    ustalenie, że istnieje przepis prawny, który reguluje sytuacje pod istotnymi względami podobne do faktu nieunormowanego,

—    powiązanie z faktem prawnym nieunormowanym podobnych lub takich samych konsekwencji prawnych, co z faktem bezpośrednio uregulowanym przez przepisy prawne.

Warto też zaznaczyć, że stosowanie analogii nie oznacza, iż przepis stanowiący podstawę analogii musi być zastosowany dosłownie. W wielu

¹⁵ Ogólnie na temat analogii K. Opałek, J. Wróblewski, Zagadnienia teorii prawa, Warszawa 1969, s. 315; Ch. Perelman, L. Olbrechts Tytcca, The New Rhetoric. A Treatise on Argumentation, Notre Damę 1969, s. 372. ^u' J. Nowacki, Analogia legis, Warszawa 1966, s. 163.

¹⁷ Ibidem.