72731 Zasady Wykładni Prawa L Morawski#4

* * ■ Zasady wykładni prawa ■ «

sowania zasady, że stosowanie analogii na niekorzyść sprawcy jest w prawie karnym niedopuszczalne może być wyrok SN z 24 lutego 2000 r. (III KKN 34/99, OSNKW 2000/3^/37). W wyroku tym SN zakwestionował orzeczenie skazujące świadków Jehowy na podstawie art. 36 m.k.k., który przewidywał odpowiedzialność kamą za uczestnictwo w związku tajnym. SN trafnie uznał, że skazanie Świadków Jehowy było niedopuszczalnym zastosowaniem analogii na niekorzyść oskarżonego, ponieważ świadkowie Jehowy nie byli organizacją tajną, a jedynie organizacją, której władze odmówiły zalegalizowania.

W prawie podatkowym, podobnie jak w prawie karnym, wyodrębniły się dwa poglądy. Zgodnie z pierwszym poglądem w prawie podatkowym niedopuszczalna jest analogia na niekorzyść podatnika, wolno jest natomiast stosować analogię na jego korzyść. W szczególności podnosi się, że w drodze analogii nie jest wolno tworzyć nowych stanów faktycznych podlegających opodatkowaniu, a milczenie ustawodawcy uznać należy za obszar wolny od opodatkowania, a nie za lukę prawną i to nawet wtedy, gdyby można było domniemywać błąd legislacyjny (wyrok NSA z dnia 15 lutego 2006 r„ II FSK 393/05, LEX nr 232059). Pogląd drugi zgodnie z zasadą rygoryzmu i zamkniętości regulacji prawno-podatkowych przyjmuje, że wszelkie uprawnienia i obowiązki podatkowe muszą wynikać wprost z przepisów ustawy (art. 217. Konstytucji) i w związku z tym jakakolwiek analogia jest niedopuszczalna (por. wyrok NSA z 12 kwietnia 2000 r., III SA 696/99, LEX nr 43028; wyrok NSA z dnia 19 lutego 2009 r., II FSK 1619/07, LEX nr 489749). W moim pojęciu, podobnie jak w przypadku prawa i postępowania karnego, pogląd pierwszy jest trafniejszy i pełniej odpowiada zasadzie in dubio pro libertate, na jakiej opiera się porządek prawny w państwach liberalno-demokratycznych. Konkretyzacją tej zasady w prawie podatkowym jest zasada, iż wszelkie wątpliwości interpretacyjne powinny być rozstrzygane na rzecz podatnika (in dubio pro tńbutario oraz zakaz stosowania zasady in dubio pro fisco - por. rozdz. IX). Trafność tego poglądu potwierdza nie tylko doktryna, ale również ogromna dość orzeczeń sądowych²'². Rozległą argumentację na poparcie stanowi-

ⁿ R. Mastalski, Interpretacja prawa podatkowego..., s. 118; idem, Stosowanie prawa podatkowego, Warszawa 2008, s. 15. Por. Leż wyrok NSA z 9.04.1999, SA/Kr 1413/97, LEX nr 37229; wyrok NSA z 30.04.1999, 1 SA/Lu 233/98, M. Podat. 2000/6/42; wyrok NSA z 19.05.1999, 1 SA/Lu 1106/98, Biul. Skarb. 1999/6/25; wyrok NSA z 16.02.2000, I SA/Lu 1540/98, LEX nr 40732; wyrok NSA z 7.04.2000, I SA/Lu 1372/98, LEX

mmm 234 *■