75738 Zasady Wykładni Prawa L Morawski
0

Zasady wykładni prawa ■ *

służyć pomocą praktyce stosowania prawa. Mając głównie na uwadze wykładnię sądową przedstawiam podstawowe dyrektywy wykładni i to zarówno wykładni sensu strkto odnoszące się do sposobów ustalania znaczenia przepisów prawnych, jak i wykładni sensu largo obejmującej również dyrektywy wnioskowań prawniczych oraz reguły kolizyjne. Znajomość tych reguł nie powinna być lekceważona. Jeszcze raz przypomnijmy słowa wypowiedziane przez prof. E. Łętowską „Myśl, iż w działaniu prawo objawia się poprzez efekty wykładni, w zbyt nikły sposób eksponowana w czasie studiów prawoznawstwa i studiów zmierzających do przygotowania zawodowego (aplikacje), w negatywny sposób oddziałuje na przygotowanie zawodowe prawników”^{1 2}. Myślę, iż wbrew dość powszechnemu przekonaniu nie zawsze jest tak, iż samo odwołanie się do potocznych intuicji wystarcza, by właściwie zinterpretować tekst prawny. Wykładnia prawa obejmuje bowiem cały zestaw niekiedy wysoce specjalistycznych reguł, których znajomość może się okazać konieczna i rozstrzygająca w sporach

0    to, jakie jest właściwe znaczenie tekstu prawnego. Nie trzeba dodawać, że spory takie są Chlebem powszednim prawników. W tym sensie znajomość reguł wykładni, mimo iż najczęściej lekceważona, jest czymś koniecznym zarówno dla sędziów, prokuratorów, pełnomocników stron, jak

1    innych uczestników obrotu prawnego. Mam wrażenie, że prof. Łętowską ma niestety rację, gdy zauważa, że ani studia prawnicze ani dalsze etapy edukacji prawniczej nie dają prawnikom wystarczającej wiedzy w tym zakresie. Nie chodzi przy tym o znajomość nieraz wysoce wysublimowanych teorii wykładni prawa, ale o praktyczną znajomość zasad i reguł wykładni, a zatem taką wiedzę, która dałaby się zastosować w praktyce¹.

Innym poważnym problemem w praktyce stosowania i wykładni prawa jest fakt, że prawo jest stosowane nie tylko przez prawników, a więc również przez ludzi, którzy nie mają odpowiedniego przygotowania profesjonalnego. Wymownym tego przykładem może być praktyka stosowania prawa administracyjnego³. Trudno jest więc się nie zgodzić z postulatami, by w takich przypadkach zapewnić odpowiedni system szkolenia urzędników pozbawionych wykształcenia prawniczego i/lub poddanie ich ezynno-

1

   E. Łętowską, Kilka uwag o praktyce wykładni, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2002/1, s. 31.

2

   Nie jest to zresztą tylko nasze zmartwienie por. A. Scalia, A Matter of Imerpretatian. Federal Courts and the Law, Princeton 1998, s. 25,

3

   W. Jakimowicz, Wykładnia w prawie administracyjnym, Zakamyc/.e 2006, s. 361.

»*    10 i»s