21573 Obraz (1553)

234 Aiuili/.n mnjitiku prmlNiyhloiMlwi*

Preliminarz obrotów gotówkowych jest elementem planu finansowego firmy, Ma on na celu m.in. programowanie obiegu środków pieniężnych lak, żeby zapewnił płynność finansową firmie, a jednocześnie umożliwić najkorzystniejsze lokowanie nadwyżek finansowych.

Sporządzanie preliminarza obrotów gotówkowych składa się z następujących etapów [Bień, 2000, s. 137]:

1.    Za punkt wyjścia przyjmuje się planowaną sprzedaż, na podstawie której określa się wpływy gotówkowe.

2.    Pozostałe wpływy pieniężne wprowadza się na podstawie informacji zgłaszanych przez odpowiednie komórki organizacyjne.

3.    Kalkuluje się i zamieszcza w preliminarzu przewidywane wydatki pieniężne.

4.    Ustala się niezbędne pogotowie w kasach firmy i na rachunkach bankowych na pokrycie doraźnych wydatków' (np. za pomocą modelu Millera-Orra).

5.    Ustala się nadwyżkę lub niedobór środków pieniężnych na koniec planowanego okresu (dodając przewidywane wpływy pieniężne i stan środków pieniężnych na początek miesiąca oraz odejmując planowane wydatki).

6.    Uwzględnia się operacje finansowe wynikające ze spłaty kredytów, odsetek i sumę niezbędną do pokrycia stanu rezerwy pieniężnej.

Lokowanie przejściowych nadwyżek środków pieniężnych powinno się odbywać w sposób zapewniający odpowiednie korzyści. Nadwyżki środków pieniężnych mogą być ulokowane:

•    na bieżącym rachunku bankowym; firma może bez ograniczeń dysponować posiadanymi środkami pieniężnymi, ale rachunki te są nisko oprocentowane, często poniżej inflacji;

•    jako lokaty terminowe w bankach; firma ma ograniczoną możliwość dysponowania posiadanymi środkami pieniężnymi, w razie wystąpienia nieprzewidzianych potrzeb i wypowiedzenia lokaty często traci całe oprocentowanie; firma może jednak tak podpisać umowę z bankiem, żeby w razie wystąpienia niespodziewanych okoliczności mogła uzyskać przejściowy kredyt do wysokości depozytu, wówczas wprawdzie płaci odsetki od tego kredytu, jednak tylko za czas jego wykorzystania i nie traci oprocentowania lokaty;

•    w krótkoterminowe papiery wartościowe, takie jak: bony skarbowe, bony pieniężne, certyfikaty pieniężne, bony komercyjne; w razie niedoboru gotówki mogą one być szybko odsprzedane, często są wyżej oprocentowane od lokat terminowych w banku, jednak mogą wystąpić sytuacje, kiedy trzeba zbyć papier wartościowy w momencie jego dekoniunktury i stracić na jego wartości.

Monitorowanie i analiza efektywności zarządzania inwestycjami krótkoterminowymi wiążą się z oceną efektywności inwestycji w papiery wartościowe oraz oceną płynności finansowej firmy. Problemy te są przedmiotem osobnych rozdziałów książki.

Hlektywność zurząd/.ania majątkiem obrotowym można ocenić za pomocą yntelycznego wskaźnika, który w swojej konstrukcji zawiera zarówno efektywność /urządzania zapasami, jak i należnościami. Jest to wskaźnik cyklu środków pieniężnych:

I CSP = DWRZ+ WD-OPZ, gdzie:

DWRZ — wskaźnik rotacji zapasów w dniach,

117)    — wskaźnik obrotu należnościami w dniach,

OT/ — okres płacenia zobowiązań.

Wskaźniki rotacji zapasów w dniach oraz obrotu należnościami w dniach zostały wcześniej opisane. Wskaźnik okresu płacenia zobowiązań* oblicza się według formuły:

Zb x 365

gdzie:

Zb — średni stan zobowiązań bieżących bez kredytów,

Pn — przychody ze sprzedaży.

W cyklu obiegu kapitału w przedsiębiorstwie kapitał pieniężny zmienia się w kapitał produkcyjny, a następnie w kapitał towarowy. Gotówka jest zamrożona w zapasach i należnościach. W tym czasie nie można z niej korzystać. Uwolnienie gotówki umożliwia ponowne jej zainwestowanie i czerpanie kolejnych korzyści. Dlatego dla firmy korzystne jest, gdy cykl środków pieniężnych jest jak najkrótszy. Długość cyklu jest zróżnicowana dla poszczególnych rodzajów działalności. Okres płacenia zobowiązań wynika z obligatoryjnych terminów spłaty zobowiązań, choć i w tej dziedzinie można prowadzić pewną politykę, np. korzystania z kredytu kupieckiego w płaceniu zobowiązań wobec dostawców. Krótki cykl jest możliwy do osiągnięcia, gdy prawidłowo zarządza się zapasami i należnościami w firmie.

^x Wskaźnik obrazuje średni czas regulowania zobowiązań w przedsiębiorstwie. Wyższy wskaźnik zmniejsza zapotrzebowanie na kapitał obrotowy, należy jednak uwzględnić terminy płatności zobowiązań