22596 Obraz

Czamara A. i wsp., Wartości siiy reakcji podłoża kończyn dolnych po operacjach kolana

Czamara A. i wsp., Wartości siiy reakcji podłoża kończyn dolnych po operacjach kolana

Wyniki i Wnioski. Podczas wejścia po schodach stwierdzono u pacjentów i osób zdrowych wzrost sił reakcji podłoża o 20 do 28% w odniesieniu do stania jednonóż. Podczas zejścia po schodach wartości te wzrosły o 80-90%o zarówno u pacjentów_: jak i osób zdrowych. Wyniki te były zbliżone i nie stwierdzono istotnych statystycznych różnic.

WSTĘP

Chrząstka stawowa jest sprężysta i do określonych granic może być odporna na obciążenia. Stwierdzono zależność pomiędzy grubością drugiej i trzeciej warstwy chrząstki a stopniem nacisku powierzchni stycznej. Reaguje ona na wzrost obciążeń, zmniejszając swoją grubość i objętość [1,2,3,4], Posiada także niski współczynnik tarcia. Zdolności adaptacyjne chrząstki mogą być ograniczone przy gwałtownym działaniu dużych sił na małą powierzchnię stawu. Również długotrwałe obciążenia statyczne mają wpływ na zachowanie się właściwości biomechanicznych i biochemicznych chrząstki stawowej. Zmiany chrząstki mogą mieć także inną etiologię [5,6,7,8].

Jednym z trudnych elementów postępowania fizjoterapeutycznego po operacjach na chrząstce stawu kolanowego jest przywrócenie pacjentowi funkcji poruszania się po schodach. Szczególnie trudne jest prawidłowe zejście po schodach z zachowaniem symetrycznego obciążenia w fazie podporu na przemian kończyn zdrowych i operowanych.

Wartości sił reakcji podłoża w składowej pionowej kończyn (nacisku) w tych warunkach mogą być zmienne. Mają na nie wpływ masa ciała, prędkość i koordynacja ruchu człowieka oraz wysokość stopnia schodów, a także zdolności amortyzacyjne obuwia.

Nadmierne obciążenia w składowej pionowej lub wczesne stosowanie ćwiczeń oporowych, może powodować powikłania, a nawet niszczyć efekt operacji [9,10,11,12],

Dlatego też uzasadniona jest obiektywna kontrola obciążeń w postępowaniu fizjoterapeutycznym, której celem jest stopniowe przygotowanie pacjenta do poruszania się po schodach.

Celem pracy była analiza wartości sił (N) reakcji podłoża w składowej osi pionowej kończyn dolnych podczas wejścia i zejścia po schodach, u pacjentów poddanych postępowaniu fizjoterapeutycznemu po wybranych operacjach chrząstki stawu kolanowego.

MATERIAŁ I METODY

Badaniem objęto 55 osób, w tym 28 kobiet. Badanych podzielono na 4 grupy.

W celu odpowiedzi na pytanie, jakie wartości sił reakcji podłoża występują w czasie wejścia \ zejścia po schodach o wysokości jednego stopnia 19 cm, wykonano badania w I i II grupie zdrowych osób. Badania te wykonano również w grupach III i IV - to jest u pacjentów (n=25) poddanych indywidualnie czternastu do osiemnastu tygodniom postępowania fizjoterapeutycznego po wybranych operacjach chrząstki stawów kolanowych.

W grupie pacjentów wykonano plastykę mozaikową (5 osób), mikrozłamania (8 osób) i w. -adzanie (12 osób) na powierzchniach nośnych kłykc iowych.

Grupa I kontrolna - to 16 zdrowych ko:    W tej

grupie średnia wartość wieku wynosiła x =26 lat. SD=19,70, wysokość ciała x =163 cm, SD=17,70. a ciężar ciała x =61, kg, SD=11,3.

W grupie II kontrolnej było 14 zdrowych mężczyzn, których średnie wartości wieku wynosiły y '3,1 lat, SD =11,10 wzrostu x =175,1 cm, SD=3,8' ciężaru ciała x=78,21 kg, SD=12,1.

Grupę III stanowiły pacjentki po operacjach chrząstki n=12. Średnie wartości ich wieku wynosiły x = 32, lat, SD =12,8, wzrostu x =170 cm, SD= 5,3. Średnia ciężaru ciała wynosiła x = 66,9 kg, SD= 8,7.

W czwartej grupie było 13 operowanych mężczyzn. Średnie wartości wieku w tej grupie wynosiły x = 28 lat, SD = 7,1, wzrostu x =181 cm, SD=7,5, a masy ciała x = 86 kg, SD=10,8.

W pracy przedstawiono podstawowe elementy trzech z czteroetapowego własnego postępowania fizjoterapeutycznego po wybranych operacjach chrząstki stawowej [13].

W I etapie po operacji odciążano operowane kończyny, aby zapewnić tworzenie się tkanki zastępczej lub tkanki chrzęstnej. Stosowano ćwiczenia ruchów biernych na szynach CPM w celu zapewnienia prawidłowych warunków troficznych dla chrząstki. Wykonywano ćwiczenia izometryczne mięśni kończyn dolnych, elektrostymulację mięśni prostowników i mięśni zginaczy stawu kolanowego. Powtarzano mobilizację stawu rzepkowo-udowego. Uczono pacjentów chodu w odciążeniu o dwóch kulach.

W drugim etapie fizjoterapii stosowano si Dniowe obciążenie w składowej pionowej operowan o kończyn. Obciążenia te były dostosowane dc tempa i przebudowy tkanek po operacji. Obiektywizowano kontrolę obciążeń w składowej pionowej stosując platformy tensometryczne, w celu przygotowania pacjenta pod koniec II etapu do pełnego obciążenia w składowej pionowej. Program fizjoterapii oparto n. obiektywnych metodach pomiaru i kontroli obciążeń -v składowej osi pionowej. Następnie uczono pacjentów poruszania się bez kul. Zwracano uwagę na naukę prawidłowych faz chodu. Wprowadzano w poszczegól

nych tygodnia* cji statycznej, no pacjentów i fównież ćwicz* bieżniach i ste nia w składów*

/. Pomiar sił

Do schodć formy tensom prawej i lewej łączona z pi do rejestracji i wej osi piono' go stopnia sc

Wysokość my schodów danie pomiar nano indywic przeprowadź' wał samodzie 1 Przed w\ wchodzenia i nymi dwoma |; uzyskania s\j j testu każdy sie 5 minut r J ścią obrotóv dwóch minul i wał pięć raz\ nutach przei

Ryc. 1. Star akcji podło;; (N) przysto; i zejścia po Fig. 1. MTL action force ing and des

338