23533 Strona047 (2)

Radziecki uczony B. Kondracki zaproponował, aby w tych przypadkach, gdy uzyskuje-się krzywe wrażliwości mniej lub bardziej nymetryczne, podawać tę wysokość spadku ciężaru, przy której otrzymuje się 50 % wybuchów, a następnie wyrażać wrażliwość nu uderzenie wielkością pracy (w kGm) odniesioną do jednostki powierzchni masy, na którą działa uderzenie.

100 on
^ oU 1 60 !*40 h° 0
	4 5 6 7 8

Wysokość spadania w cm

Rys. 6. Krzywa wyrażająca wrażliwość na uderzenie

p • h kC.m

A---------,

S cin³

gdzie p — ciężar w kG, h — wysokość spadku w m, S — powierzchnia przekroju poprzecznego w cm².

W tablicy 33 podano wartości uzyskane w opisany sposób dotyczące wrażliwości na uderzenie niektórych podwójnych mieszanin pirotechnicznych; w mieszaninach tych substancję j>alną i utleniacz wzięto w stosunkach stechio-metrycznych.

Tablica 33

Praca uderzenia dla mieszanin podwójnych, kGrn/cm-

Utleniacz	Substancja palna
	siarka	laktoza	węgiel drzewny	proszek Mg	pyl Al
Chloran potasowy	1,1	1,8	3,2 .	4,5	4,5
Nadchloran potasowy	1,2	2,9	4,2 *	4,4	5
Azotan potasowy	3,6	5	5	4,6	5

Tablica 34

Wrażliwość na uderzenie mieszanin podwójnych zawierających chloran ___potasowy jako utleniacz

Substancja palna	Praca uderrenia kGm/cm*	Substancja palna	Praca uderzenia kGin/cm*
1 llodanck potasowy (KCNS)	05	Naftalen	1,3
Rcalgar (A^S*)	06	Zclazocyjanck potasowy K4Fe(CN)i.ll,0	2,2
Parafina	11	Siarczek antymonu	3,5
Siarka	1.1	Grafit.	10

W opublikowanych pracach stosowane są różne sposoby matematycznego wyrażania wrażliwości na uderzenie.^{1 2} Między innymi wyrażano poglądy, że w próbie na kafarze należy uwzględniać wysokość odskoku ciężaru i oceniać wrażliwość badanego materiału wielkością pracy istotnie pochłoniętej przy uderzeniu.³

Ponadto wskazywano, że procent wybuchu przy tej samej pracy uderzenia zależy w dużej mierze od żywości uderzenia, to jest od czasu trwania działania mechanicznego na materiał.

Proponowano również szereg nowych konstrukcji kafarów i przyrządów do oznaczania wrażliwości na uderzenie, jednak ani jedna z tych skomplikowanych konstrukcji jiie znalazła szerszego zastosowania w praktyce.

Rys. 7. Przyrząd nr 2 do określenia wrażliwości na uderzenie: 1 — tłoczek, 2 — kowadełko, 3 — matryca

Wspomnieć należy jednakże o przyrządzie ostatnio opracowanym przez N. Cholewo, nazywanym przez niego „przyrządem nr 2” (rys. 7).

Jak widać z rysunku, zasadniczą zmianę stanowi tutaj obecność rowka, wytoczonego w matrycy.

Pozwala to materiałowi na przesunięcie się do owego rowka w momencie uderzenia.

Użycie nowego przyrządu oznacza w rzeczywistości wprowadzenie do badań nowej kombinowanej metody, uwzględniającej zarówno elementy uderzenia, jak i elementy tarcia.

Określanie wrażliwości na tarcie

Pewne pojęcie o wrażliwości mas na tarcie może dać ucieranie ich w niepolewanym moździerzu porcelanowym. W tym celu bierze się zwykle moździerz o średnicy 10 cm i wysokości fi cm, wsypuje się odrobinę masy wziętej na koniec noża (0,02—0,03 g). Masę rozciera się za pomocą niepolewanego tłuczka porcelanowego; wykonujący próbę powinien pracować w okularach ochronnych.

S. Dobrysz w 1938 roku opracował nową metodę oznaczania wrażliwości na tarcie mas pirotechnicznych i materiałów wybuchowych. Według tej metody badaną substancję rozciera się mię-

97

1

* B. Kondracki j: Trudy Kazanskowo ChTI, wyp. 8. 1940, wyp. 10 1947 wraz z bibliografią.

2

⁺ W. Wolier i O. Wencel borg: Nowy je dannyje czuwstwitielnosti WW k udaru, w sbornikip pieriewodnich staliej „Inicjirujuszczije W W” ONTl, 1935.

3

7 — Podstawy pirotechniki