Powietrze będące w ruchu nazywamy wiatrem. Za pomocą papierowego wachlarza dzieci same mogą robić wiatr (patrz strona 20). Jednakże w naturze powstaje on w inny sposób.
Wiatr jest rzeczywiście „dzieckiem niebios” - słońca i powietrza. Słońce ogrzewa powietrze, które unosi się. Dzieci same mogły to zaobserwować (patrz strona 78). Brakujące powietrze w dole jest zaraz ponownie dostarczane. Ze wszystkich stron napływa nowe. Tak powietrze zaczyna się poruszać - jest wiatr!
Wiatry mają różne nasilenie ł opisywane m.in. jako: lekkie, sllnit gwałtowne, huraganowe.
Informacja dla ciekawskich
Dokładniej mówiąc, prądy po1 wietrzą powstają z powodu różnego ciśnienia powietrza. Rozgrzane powietrze rozciąga się, a jego ciężar gatunkowy zmniejsza się, więc staje się ono lżejsze. Wznosi się do góry, Przy podłożu powstaje przestrzeń z mniejszą ilością powietrza. Ciśnienie powietrza jest tam mniejsze i powstaje niskie ciśnienie. Musi ono znów zostać wyrównane.
Wysokie ciśnienie powstaje, gdy chłodne powietrze opada (ciśnie) do dołu. Przez to powietrze ustępuje w dół na wszystkie strony dopóty, dopóki nadciśnienie powietrza - mówi się o tym wysokie ciśnienie powietrza - znów zostanie wyrównane. Ta ciągła zmiana prowadzi do dużych ruchów powietrza w atmosferze. Są one wywoływane wznoszącym się, gorącym powietrzem na równiku i opadającym, zimnym powietrzem biegunów. Do tego dochodzi fakt, iż Ziemia obraca się i poruszającym się masom powietrza daje dodatkowy „rozmach”.
!)
Wiatr i pogoda
i lianie
„Ciągnie” mówi się, gdy czuć ! |>i/cciąg, a więc wymianę ciepłego ' l zimnego powietrza. A gdzie ciągnie w sali, względnie gdzie można tu znaleźć ruchy powietrza? Dzieci ■t/.yhko to zbadają za pomocą saino-tlzielnie wykonanego powietrznego wahadła, które pokazuje każdy najmniejszy wietrzyk. Delikatne piórko przyczepiamy do sznurka i przyrząd golowy. Dzieci wędrują z nim i badają framugi okien, szpary w drzwiach, grzejniki, szyby wentylacyjne...
Te testy wiatru sprawiają dzieciom przyjemność. Również i tu
używamy powietrznych wahadeł. 1
Ruch powietrza - tę zmianę i obieg wiatru - dzieci mogą wspaniale naśladować na swych kleistych obrazkach. Z rozmachem, niczym trąba powietrzna, obraca się palec małego artysty na pokrytej klejem powierzchni papieru... i pozostawia ślad wiatru!
Potrzebujemy do tego:
Duże arkusze papieru, na przykład stare tapety czy szary papier pakowy, samodzielnie zarobiony klej do tapet, grube pędzle, farby do malowania palcami, podkładki i fartuchy.
Tak się to robi:
Papier grubo smarujemy pędzlem namoczonym w kleju. Palcami nabieramy farbę i dużymi kotami, z rozmachem rozprowadzamy ją na posmarowanym klejem papierze. Papier zostawiamy do obeschnięcia.
Kto chce, może złożyć z papieru małe „wietrzne” zabawki i przykleić je na gotowym już obrazie, na
Otwieramy lodówkę. Jak porusza się powietrze na dole, a jak na górze koło lodówki? Dlaczego?
• Rozgrzewamy piekarnik, otwieramy drzwiczki. Co można zaobserwować?
• Otwieramy drzwi od pokojów.
• Otwieramy okno.
• Co się dzieje na klatce schodowej?