186 Rozdział 7
- cenne (umożliwiają wytwarzanie produktów niepowtarzalnych, przynoszących unikatową wartość dla klienta),
- rzadkie (rzadkość występowania i pozyskania przez konkurencyjne przedsiębiorstwa. a nawet brak substytutów),
- trwałe (mające zdolność do tworzenia przewagi konkurencyjnej przez przedsiębiorstwo),
- trudne do imitacji'1.
Umiejętności i kompetencje są specyficznymi zasobami organizacji. Umiejętności są tym, co organizacja „robi dobrze-’ w określonym zakresie, w ramach konkretnych działań. Kompetencje mają szerszy zakres, charakteryzują to, co organizacja „robi dobrze” we wszystkich działaniach. Umiejętności i kompetencje są zasobami niewidzialnymi. Aby firma osiągnęła przewagę konkurencyjną na rynku należy wyróżnić tzw. kluczowe kompetencje. Koncepcja core compe-tence określa za kluczowe kompetencje, które są: unikalne, trwałe, zdolne do uzgadniania z konsumentami rodzajów funkcjonalności wyrobów i usług, zdolne do pozyskiwania nowej wiedzy istotnej dla tworzenia przewagi konkurencyjnej oraz skłonne do generowania różnorodności1 2.
Badając potencjał wewnętrzny przedsiębiorstwa stosuje się ogólnie dwa podejścia:
1. badające wszystkie zasoby, kompetencje i umiejętności ich wykorzystania w przedsiębiorstwie (od zasobów strategicznych po progowe, o niewielkim wpływie na przedsiębiorstwo); jest to systematyczna, pracochłonna i dokładna analiza (bilans strategiczny przedsiębiorstwa);
2. badające tylko wyróżniające się, kluczowe kompetencje i zasoby w przedsiębiorstwie, które stanowią^ o jego unikalności, podejście to nosi nazwę analizy kluczowych czynników sukcesu.
Te dwa podejścia są jednocześnie metodami analizy potencjału wewnętrznego firmy, oprócz nich stosuje się jeszcze:
- Cykl życia produktu,
- Cykl życia technologii,
- Metody portfelowe (macierz BCG, portfel technologiczny).
Bilans strategiczny przedsiębiorstwa
Jest metodą, która ocenia wszystkie obszary funkcjonowania przedsiębiorstwa. Tak szczegółowe bilanse powinny być tworzone w momentach przełomowych funkcjonowania przedsiębiorstwa (zmiana strategii, alians itp.). Przykła-
E. Urbanowska-Sojkin, P. Banaszyk. H. Witczak. Zarządzanie strategiczne..., op. cit.. s. 178.
G. Hamel. C.K. Prahalad, Przewaga konkurencyjna jutra. Business Press. Warszawa 1999.