24753 IMG!76 (7)

Matm jednak przyjąć pewne istotne * socjologicznego punkiu widzenia nałożenie, że rodzina jest gjupąjawną, otwartą, przyjmującą nowych członków (popi7c/ zawierane małżcńsrwa bądź w wyniku prokrcacji) Ma też charakter grupy pierwotnej, opartej na bezpośrednich relacjach i emocjonalnych więziach pomiędzy jej członkami. Ze względu na brak formalnej kontroli i podziału zadań, rodzinę zaliczamy do grup nieformalnych

Niektórzy socjologowie skłonni są co prawda traktować rodzinę jako instytucję czy system społeczny, należy jednak pamiętać o tym. że można mówić tu jedynie o pewnym etapie instytucjonalizacji i formalizacji życia społeczne-go¹⁴*. Na klasyczne rozumienie instytucji składają się w socjologii co najmniej trzy elementy: wzory działań, sposoby ich akceptacji i uprawomocniania, a więc i sankcje W przypadku rodziny wzory działań jej członków wyrażanych poprzez funkcje są dalekie od jednoznaczności i nic w pełni podlegają normalizacji. Wiemy dokładnie, na czym polega realizacja funkcji prokreacyjnej, kiedy jest ona wypełniana, a kiedy nie. ale jeśli chodzi o omawiane w kolejnym podrozdziale funkcje socjalizacji i wychowania, sprawy się komplikują. Nie ma jednego określonego wzorca działań dla realizacji tych funkcji, dzieci w różny sposób przejmują wyobrażenia o święcie od rodziców, w różnym tempie i z rozmaitą efektywnością transmitowane są preferowane przez starszych wartości, możliwa jest leż internalizacja wzorców postępowania w odwrotnym, charakterystycznym dla kultury prefiguraiywnej. kierunku - rodzice przejmują rozumienie pewnych elementów rzeczywistości społecznej od dzieci. Wreszcie trzeci komponent struktury społecznej: sankcje, które w instytucjach mają charakter formalny, w rodzinie przybierają formę umowną Przeważają te o charakterze niepowtarzalnym i nic objętym żadnymi prawnymi regulacjami. Rozumienie rodziny jako systemu społecznego, czyli pewnej całości złożonej ze wzajemnie powiązanych elementów, nie ma tak daleko idących konsekwencji, odnosi się bowiem jedynie do symetryczności i strooności więzi. Była już o tym mowa, kiedy rozpatrywaliśmy rodzinę jako wspólnotę i zrzeszenie. Zależność rodzic-dziccko jest tu dobrym przykładem, wzajemna więź polega na tym, że nie tylko syn czy córka zależni są od rodziców, ale również rodzice, przynajmniej emocjonalnie w jakimś stopniu warunkowani są przez zachowania dzieci.

Funkcje i typologia rodzin

Pr/.c/ * górą sto lut obraz rod/iny, milżcAMwa i kh maezenil w f ttwic ulegał pewnym przekształceniom. W niniejszym podrozdziale rajmie-ray się jej funkcjami, typologią i oddziaływaniem wspomnianych prrr—i na proces socjalizacji i wychowania Rodzina w społeczeństwie pełni arii podstawowych funkcji: prokreacyjną ekonomiczną socjalizacji i wychowania zaspokajania potrzeb emocjonalnych - kontroli zachowań c/łonków nadawania pozycji społecznej'".

Funkcja prokreacyjna wynika z faktu, ze w większości małżeństw na świat przychodzą dzieci i choć chęć czy gotowość małżonków do ich posiada-nj.i nic jest jedynym celem n* arcia zw lązku. to d/ico właśnie pchną irtotną rolę u przekształcaniu się małżeństwa w pełną rodzinę. Oczywiście, jej członkami są te* i dalsi krewni czy choćby rodzice i rodzeństwo obojga malMków, ale to właśnie narodziny dzieci są przejawem pełnienia tejże funkcji Prokrcacia pozostaje w ścisłym związku z funkcją ekonomiczną polegającą na zapewnieniu bytu i zaspokojeniu ni optymalnym poziomic potmb materialnych wszystkich c/łonków rodziny, w tym takie niepracujących zawodowo Można tu mów ić o pewnego rodzaju współpracy ekonomicznej, rozumianej jako równowaga pomiędzy- zdobywaniem dóbr i środków potrzeb* nych do utrzymania rodziny oraz ich konsumowaniem. Związek tych dwu funkcji wyraża się w zależności pomiędzy warunkami materialnymi rodziny a ilością dzieci przychodzących na świat, tak aby moiliwe było zapewnienie im właściwych warunków rozwoju, rozumianego jako prawo do opieki, zaspokojenia potrzeb i adekwatnego do możliwości poznawczych oraz zainteresował i wykształcenia.

Funkcję iocjitlincyjną rozpatrywać można w kiiku sferach biologicino* -popędowej (opieko, stwarzanie właściwych warunków do rozwoju, ochroni przed szkodliwymi wpływami otoczenia), społeczno-kulturowej (tradycja, transmisja wartości, przekaz międzypokoleniowy) oraz świadomościowe-

■ /, Sn/tpubfci.opctf.s śMiawt

Ul