24879 P1100585

110 Kwbaw—iiuMrthpwhiyrt

przy uwzględnieniu jego makrootoczema. a szczególnie otoczenia konkurencyjny związanego z nasilającymi się procesami globalizacji rynków kapitałowych w wy. murze międzynarodowym.

Ryzyko inwestowania w papiery wartościowe powinno być rozpatrywać w wymiarze zdarzeń związanych bezpośrednio z [52]:

•    samym rynkiem kapitałowym danego kraju, głównie jednak z jego instytucjami i instrumentami (papierami wartościowymi) oraz zasadami i mechanizmami jego funkcjonowania;

•    polityką gospodarczą danego państwa oraz międzynarodowych instytucji i organizacji gospodarczo-finansowych przy uwzględnieniu globalizacji rynków kapitałowych:

•    działalnością spólek-cmitentów papierów wartościowych oraz sektora;

•    zachowaniami inwestorów instytucjonalnych i indywidualnych, z ich strategiami inwestowania na giełdzie.

Te cztery podstawowe grupy ryzyka wyróżniono według nadrzędnego kryte-rium źródeł ich powstawania rozpatrywanych w układzie podmiotowo-przedmioto¹ wym. Bardziej szczegółowego podziału ryzyka dokonano według kryteriów efektywności doboru instrumentów finansowych przy uwzględnieniu stopnia ich bezpieczeństwa i celów inwestorów długookresowych i krótkookresowych.

Oczywiście przy dalszej bardziej szczegółowej klasyfikacji ryzyka o wiele trudniejsze jest zachowanie zasady całkowitej rozłączności niektórych rodzajów ry¹ zyka niż zasady ich kompleksowości. Jednak nie powinno to stanowić bariery w wyodrębnianiu kolejnych szczegółowych rodzajów ryzyka inwestowania w papiery wartościowe. W wiclokrytcrialnej klasyfikacji tego ryzyka chodzi bowiem o jednoczesne ukazanie wielu głównych i złożonych współzależności między instrumentami a uczestnikami tego rynku (relacje cmitenci-inwesiorzy-instytucje).

Ryzyko zdeterminowane bezpośrednio przez rynek kapitałowy jest związane z jego instrumentami i instytucjami. Jest ono utożsamiane z ryzykiem: rynko, płynności papierów wartościowych, instytucji rynku kapitałowego.

Ryzyko rynku wiąże się z wpływem rynku kapitałowego na rangę (pozycję) konkretnych papierów wartościowych. Występuje ono ciągle z mniejszym lub większym nasileniem, przy czym można wyróżnić trzy zasadnicze sytuacje:

Umieją trzy podstawowe przyczyny ryzyka rynku:

•    wahaniu cen rynkowych papierów wartościowych, głównie akcji;

•    £lc ustalony Horyzont czasowy inwestycji i brak możliwości utrzymania inwe-stycji w założonym czasie;

•    brak zabezpieczęrt przed ryzykiem.

Zmiany cen rynkowych akcji mogq być duże i szybkie, i zależą od wielu czyn* luków (ogólnej koniunktury w gospodarce, sektorach lub spółkach>. W okresie dekoniunktury gospodarczej ceny akcji spadają. Inwestorzy, którzy potrzebują szybko gotówki z przyczyn losowych, muszą sprzedawać akcje w danym momencie. Mogą oni zatem trafić na niekorzystne dla siebie kształtowanie się cen akcji, a zarazem brak możliwości oczekiwania na korzystniejszą sytuację na giełdzie. Jeżeli inwestor będzie zmuszony zlikwidować swoją inwestycję wcześniej niż zamierzał, to może stracić część pieniędzy, gdy cena papieru wartościowego w momencie sprzedaży będzie niższa od ceny jego zakupu (lub od wielkości szacowanych przez inwestora według realnych szans w danym okresie). Ryzykowny jest również zakup akcji przewartościowanych i sprzedaż akcji niedowartościowanych, ponieważ akcjonariusz ponosi straty w obu sytuacjach.

Innymi przyczynami ryzyka rynku jest. po pierwsze, spadek cen akcji, który może spowodować tendencje wzrostu cen obligacji i odwrotnie. Po drugie, celi >we wpływy grupy lub pojedynczych inwestorów na poziom cen akcji przez składanie dużych ofert lub rozpowszechnianie odpowiednio przygotowanych informacji w mediach. Po trzecie, napływ lub wycofanie się zagranicznych inwestorów, głównie instytucjonalnych, co może być sygnałem do zmian tendencji na giełdzie.

Ryzyko płynności papierów wartościowych wynika z dwóch głównych przyczyn:

•    stopnia łatwości likwidacji inwestycji;

•    polityki dywidendy i jej gwarancji.

Łatwość likwidacji inwestycji, czyli możliwość zbytu papierów wartościowych. ma wpływ nu kształtowanie się icb cen. W miarę wzrostu trudności zbytu akcji następuje spadek ich cen i odwrotnie wraz ze wzrostem łatwości sprzedaży akcji wzrastają ich ceny. Niektóre papiery wartościowe nie są płynne, ponieważ sprzedając je. niekiedy osiągamy niższą cenę. a czasami trudno je nawet sprzedać. Wskutek tego istnieje zróżnicowanie płynności papierów wartościowych i różne ryzyko. Miarą ryzyka płynności jest możliwość szybkiej zamiany papierów wartościowych na gotówkę bez spowodowania spadku ich cen. Ryzyko to zmienia się w czasie, a także jest zmienne dla poszczególnych rodzajów papierów wartościowych <w spółkach, sektorach lub dla całej giełdy).

Polityka dywidendy i jej gwarancje są związane z sytuacją ekonomiczną spółki oraz z jej decyzjami inwestycyj no- fi nan sowy mi. Dla spółki brak dopływu kapitału ma wpływ na jej kondycję finansową, jej konkurencyjność i możliwości roz-

1

   rynek byka, kiedy stopy zysku papierów wartościowych mają wyraźną tendencję rosnącą;

•    rynek niedźwiedzia, kiedy stopy zysku papierów wartościowych mają wyraźną tendencję malejącą;

•    zmaganie się rynku byka i niedźwiedzia, kiedy występuje przenikanie się ten¹ i dencji rosnącej i malejącej stóp zysku papierów wartościowych, czyli istnieje brak wyraźnych trendów w tym zakresie.