25417 IMG43 (3)

184

Szkodliwe owady. ochrona

produkcji leśne) 185

Tabela 8.12

Szerokość głowy gąsienic zawisaka borowca w kolejnych stadiach wzrostowych

iii "

Stadium larwalne

I

II

IV

Szerokość głowy gąsienicy (mm)

1.2

1.8

2.5

3.8

5.3

— • •— ->j»sni. w Polsce jest po-,stanach sosnowych w całym kraju. Preferuje bory sosnowe IV-V honila-

11\ * dr*^cW0!‘ _icniu (0.5-O.6). Gradacje zawisaka borowca są niezwykle rzadkie. sT' _n,_;dy^,T' ^/a , _mj_cjsce w Borach Tucholskich w roku 1936. kiedy to gąsienice zawisa-0' ⁰ _r nich i⁰)^{3 a} .    igliwia na powierzchni kilkunastu hektarów (Nunherg. 1937).

j^n wca    , _na pomorzu, gdzie objęła większą powicr/chn.n

Gąsienica początkowo zielonkawożółta. a głowa, nogi tułowiowe oraz rozwidlony u lec na końcu odwłoka - czarne. Po pierwszym linieniu barwa gąsienicy przechodzi w czystozieloną, na ciele pojawia się 6 jasnożołtych, podłużnych pasków. Przetehlinki i _; grzbietowa są czerwonobrunatne. Osiąga długość 70 nim (rys. 8.95). Grudki kału podohn_c do kału gąsienic barczatki sosnówki, ale bardziej symetryczne, szcścioboczne. Rozwój gąsienicy najszybciej przebiega przy temperaturze 25-35 C i trwa wówczas 23-19 dni. pr/y temperaturze !5"C trwa on 40 dni. Zwykle jednak rozwój jest dłuższy i dopiero w pa/, dzicmiku gąsienice opuszczają korony, schodzą do ściółki, gdzie pr/epoczwarezają się na granicy z glebą mineralną. Poczwarka brunatna, długości 40 mm. z wyróżniającą się ssa-wką. Ciężar poczwarki 2.1-3.0 g. Zwykle poczwarki przebywają w środowisku glebowym do czerwca następnego roku. ale zdarza się. że poczwarka może pozostać w diapauzic i zimować jeszcze raz lub dwa razy - wówczas generacja jest 2-3-letnia.

Do czynników ograniczających zawisaka borowca należy susza występująca w okresie przebywania poczwarck w glebie, a także szereg chorób i pasożytów, z których pospolitością i wielkością wyróżniają się gąsieniczniki Protichneumon pisorius L. i Therion dr-cumflexum L.

0MP»^wrokU

Osnuja gwiaździsta - Accmtholyda po-oicalis Mats- (

_J/Łr i....... nemoralis Thoms.j. Populacje os

gwiaździstej w różnych obszarach jej wystę. różnią się zagęszczeniem, a w związki

iązku

Rysunek 8.95

Gąsienica zawisaka borowca Hyiotcus pirwsln L (tot. 8. i Z. Schnaider)

, ,ym II- są jednakowe pod względem takich cech. jak długość rozwoju osobniczego, płodność, fenologia, a także różnią się między sobą morfologicznie. W Polsce W. Kochler wykrył te różnice już w połowie bieżącego stulecia i poszczególne populacje osnui uznał za formy fenologiczno-gco-sraficzne. Populację osnui gwiaździstej z borów sosnowych z okolic Żar Śląskich. Zielonej Góry Rysunek 8 9fi

nazwał formą zachodnią (późną), a populacje os- _ ^ne ‘

nui gwiaździstej z obszaru gradacyjncgo między ^cr‘^?r‘^al ubarwienia samicy osnui

o,L. o_t,_r„w_V p,„,vv nUS

kiej i pozostałych terenów jej występowania w (zachodnia). B-lorma wczesna iw^hod-Pulscc za formę wschodnią (wczesną) (rys. 8.96). nia)

Osnuja gwiaździsta, lorma wczesna-Acaiuholydaposticulis r. i>rat,‘\ U Koch. Roi się od drugiej potowy kwietnia do połowy maja w dni słoneczne, w godzinach południowych. Samce pojawiają się nieco wcześniej od samic (rys. 8.97). Zapłodnienie następuje na pniach drzew w czasie wędrówek samie w korony. Samiec latają niechętnie Samica składa około 40-60 jaj. pojedynczo, na wewnętrznej stronie starych, zeszłoroczny en igieł w koronie drzewa. W tym celu samica nacina pokładełkicm igłę. nakłada na nacie, . wydzielinę gruczołów kitowych i dopiero składa tam jedno jajo. Najednci igle ic-t - dr dwa lub rzadziej trzy jaja. Jaja mają łódkowaty kształt, długość 2..i mm. a 0.8 mm. Jeden z wierzchołków jaja jest lekko zaostrzony, drugi obły . Ten ostatni -kierów "y jest ku wierzchołkowi igły (rys. 8.98). Barwa jaja początkowo bialokrcmow a. na-ier

szarawa i brunatawa. Rozwój embrionalny trwa 10-20 dni.

ządza luźny oprzęd i. trzymając się go nogami, p". > -<■' -

■    ) ma barwę jasnozielonkawą. a od dnigi, ;

Larwa po wylęgu sporzą

cunagrzbietową stroną do gałązki. Młoda larwa ^{ma P}‘^ui._m Głowa bnn-1-»U pojawiaj, ,1, na jej ciele P«y

Py częściowo czarno ubarwione. Igły są ^sC1Iun^._i młode K.d "^v:

do opr icany jest na i dłużone

'jadane. Początkowo zjadane są igły Stare. P"^/,1K' _n|(._ICgul.uncH ⁿś^,rz i gromadzi się na białym oprzęd/ie. t'^{rlul 1 a 1}    _ _f/asie larwy -amco"

a od 3 do 8 tygodni i » »^m

20 mm.

^L7n>mi szczątkami igieł. Żer trwa od 3 oo o ^^Ll^dlug*^ do <M. .1 laru/.i___t < lini.-ń Larwy samców «'^⁴ ._vl *nęu/a ^

Jl

ędu i tam cw-NVlJ»v

larw)

i?i^,aSr^mic5,inicri-¹......z.....

Jt'Pnic |_anvv ^ ^,IPlv P°stępuje od dołu ku górze korom i oo je......

^0rbaivj_any_(l)    po pniu lub spadają / koron (interesujący ie-t iii '.n

° ^rc'^s‘^c uzyskują, jsrelobnie jak gąsienice motyli, /dolno-. jvi

n Na

ai-w-