25776 Obraz7 (49)

Białka iawarta w akdrta to przede wszystkim białka fibrylerne, tj. kolagen, karatyna i alaatyna. Podczas wyprawiania skóry zachodzą śolśl# określone reakcja chemiczna, polegająca na trwałym wiązaniu ' alf ciąataotak substancji garbująca) z białkiem skory.

Kazeina

Kazaina jaat białkiem zlotonym. Występuje w mleku jako eól wapniowa i utrzymuje tluazcz mleka w poetaci zemulgowanaj. W akali przemysłowej wykorzystuje alf ją do wytwarzania włókien i tworzyw białkowych.

Surowcem do otrzymywania kazeiny jest odtłuszczone mleko. Białko wytrącę eif z mleka przez zakwaszenie kweeem mineralnym lub organicznym lub tet dodaje alf do mleka podpuszczką (enzym pochodzący i błony śluzowe] żołądka cielącego). Zakwaszone mleko ogrzewa elf do temp. 8S°C, wskutek czego kłaczki białka zbijają elf w łatwy do odfiltrowania, serowaty osad. Odolialfty półprodukt suszy alf i miała - etanowi oa kazeinę techniczną.

W celu otrzymania tworzyw białkowych wysuszoną kazeiną miale alf i mleaza z wodą dodawaną w ilości 20-25%. Uzyskaną mesą formuje eif te pomocą wytłaczarek. Ostatnim etapem jest utwardzenie, które dokonuje elf przez zanurzenie wyrobów z kazeiny w 5-procontowym wodnym roztworze formaldehydu. Następuje wtedy sieciowanie produktu 1 związane z tym priejaoie w stan nietopllwy i nierozpuszczalny. Utwardzone tworzywo białkowe nosi nazwą 9 a 1 a 1 1 t u. Nalały do najstarszych tworzyw pólayntetycznych. Jaat ono nloprzezroczyate, o naturalnaj barwie lóltej, deje elf barwić na pifkne, żywe kolory. Calallt nie jaat odporny na działania czynników chemicznych oraz atmosferycznych. Chłcftiie wody i jaat kruchy. Jaat stosowany do wytwarzania galanterii (np. guziki, ozdoby, gałki, uchwyty 1 różne inne materiały do wyposażania wnętrz). Zaletą tego tworzywa jaat odporność na światło, łatwa obróbka skrawaniem oraz możliwość uzyskania efektownych wybarwloń i połysku.

Otrzymywanie włókien białkowych 1 kazeiny wymaga przeprowadzenia kazeiny technicznej w sten rozpuszczony dla uzyskanie płynu przędzalniczego. W tym celu poddaje się ją spęcznianiu wodą, a następnie rozpuszcza w rozcieńczonym (1-21) roztworze NoOH* Pod wpływem tego czynnika kazeina przechodzi w rozpuszczalny kazelnian sodowy. Ne skutek hydratacji* cząsteczek białkowych lepkość wzrasta i płyn staje się przędliwy. Stętenie kazeiny w płynie przędzalniczym wynoel 15-201.

Regeneracja białka i uformowanie włókna zachodzi w kąpieli przędzalniczej zawierającej kwse siarkowy, siarczan sodowy i siarczan glinowy. Wytworzone włókno jest rozciągane, utwardzane w kąpieli fomalinowe j, a następnie atabilizowane przez acetylowanie bezwodnikiem kwasu octowego lub ketenem. W wyniku taj ostatniej operacji włókno staje się bardziej odporne na dzielenie wody, jak tez kąpieli o odczynie kwaśnym

i lub alkalicznym, co ma duto maczania przy barwieniu i praaiu wyrębów g

| włókien kazeinowych.    .

Niewielka wytrzymałość i mała odporność w użytkowaniu ele kwalifikuje włókien białkowych do zastosowania w postaci włókna ciąfłago, przerabia się ja więc na włókno oifte. Włókna z białka raganarowanago eiywene I są w przemyśle włókienniczym zwykle w miaazaakacb z bawełną, wełną lub | włóknem! syntetycznymi. Włókna białkowe, mimo małej trwaloóci, są bardzo , interesujące, posiadają bowiem niektóre cechy Zbliżone do wełny, e mis-j nowicie dużą chłonność wilgoci i przepuszczalność.

X uwagi na deficyt białek pochodzenie zwierzęcego, korzystne jest ! wytwarzanie białek z surowców roślinnych. W tym celu do otrzymywania białek roślinnych można wykorzystać wytłoki z orzeszków ziemnych,

I wytłoki sojowe, ziarno kukurydzy oraz ziarno roślin strączkowych.

Gluten pszenny

Nazwą gluten określa alg kompleks białkowy, który można c-trzymeć z ciasta pszennego przez odmywanie wodą. W przeliczeniu ne suchą I mesą gluten zawiera: 80-851 białka, 10-15% węglowodanów (głównie skrobi), 2-8% tłuszczów i 0,5-2% składników mineralnych. Podstawową mesą ! glutenu stanowią dwie frakcje białkowe - gliadyna (40-50%) I glutenina (35-40%).

Gluten jest elastyczną, kleistą masą białkową powstałą z białek gli-adyny i gluteniny w czasie zarabiania ciasta z mąki pszennej. Nożna 90 | wydzielić przemywając ciasto wodą, at do wypłukania skrobi i łusek. Powstaje on również podczas zarabiania ciasta z męki Żytniej, lecz nie można go wymyć w podobny sposób jak z mąki pszennej, gdyż cieeto Żytnie przy wypłukiwaniu skrobi rozpływa się. Z innych zbóz, pomimo i z zawierają pewne ilości giiadyny i gluteniny, glutenu wydzielić nie możne.

Strukturalny model.glutenu przedstawiony na rye. 21 wyjaśnia sposób jago powstawania. Po dodaniu wody do mąki z cząsteczek białka przedstawiających wydłużona łańcuchy polipeptydowe powstają cienkie płytki łączące eią ze pomocą wiązali wodorowych, tworząc warstwę ciągłą. Cząsteczki tłuszczu, o których przypuszczę się, ze są połączone z silą sjwęcojąco

płyto ttiołkówo

Rye. 21. Model struktury warstwy glutenu według Groeekremtse

ni