25922 skanowanie0004 (208)

Metoda półmikroanalityczna jest znacznie szybsza i przy pewnej dokładności i skru pulatnośd pracy daje wyniki znacznie lepsze aniżeli metoda makroanalityczna. Dzięli temu znalazła ona szerokie zastosowanie po wprowadzeniu jej w USA w 1939 r. przui luigeldera, profesora uniwersytetu w Pittsburgu, i w Związku Radzieckim w 19-41 i przez Alimarina, profesora uniwersytetu w Moskwie,

Ze względu na wygodę i szybkość pracy z małymi objętościami roztworu, skuli półmikro jest szczególnie godna polecenia dla celów szkoleniowych.

Czułość reakcji jakościowych. Ogólną zasadą w analizie chemicznej jest sto-.' wanie odpowiednio czułego odczynnika do wykrywania danego jonu. Miarą tej czuło jest masa jonów w określonej objętości rozpuszczalnika, która daje jeszcze dostrzegali reakcję z użytym odczynnikiem, a więc stężenie badanego roztworu, poniżej któro reakcja nie jest rozpoznawalna.

Granica wykrywalności jest to najmniejsza ilość jonów w mikrogramach, pil można wykryć przy użyciu danego odczynnika w 1 kropli badanego roztworu.

Czułość każdego odczynnika i reakcji analitycznej określają 2 wartości, a mi;m wicie tzw. minimum wykrywalne i stężenie graniczne lub rozcieńczenie graniczne

Minimum wykrywalne według Feigia* oznacza najmniejszą ilość danych jon" zawartą w najmniejszej objętości roztworu i wystarczającą do ich wykrycia.

W analizie jakościowej stosuje się reakcje, których czułość wykazuje minimum ■ krywalne od 50 do 0,001 jxg.

Stężenie graniczne według Hahna** lub Hellera’¹'** wyznaczone jest zazwy przez stosunek jednej wagowej części jonu wykrywanego do największej masy tości) rozpuszczalnika, w którym jon ten może być wykryty, przy czym jest ono i od 1 : 1000 do 1 :50 000 000. Tak więc czułość reakcji określa się tzw. stężem granicznym, przy którym reakcja daje jeszcze pozytywne wyniki, daje dostrz.ru»i zmianę.

Przy stężeniu granicznym:

1 : 500 000 — 1 : 5 • 10⁶ ł : 100 000 - 1 :1 • 10⁵ 1 : 15 000 — 1 : 1,5 • 10 ^Ł

1 g substancji można wykryć w 500, 100 lub 15 1 wody.

Stężenie graniczne łatwo wyliczyć ze wzoru

D

objętość w ml

10⁶

minimum wykrywalne w yg Jeśli np. minimum wykrywalne wynosi 2 gg w 1 kropli (0,03 ml):

0,03 • 10“

D 1 :

1:15000    1:1,5- 10*

'    / Mikmdicmlc, 1‘l.M, I I

II,iliu !•' I MII¹ mdit nile, 1'Mi). M. 7"i

i Inakże stężenie graniczne nie określa całkowicie czułości reakcji, gdyż nie podaje, takiej najmniejszej objętości można przeprowadzić reakcję w roztworze. Na przy-¹ ci :y czułości o granicznym stężeniu 1 : 1 000 000 - - ł : 10° reakcja będzie jeszcze na w objętości 1 1, natomiast w objętości i kropli, lub nawet 1 ml nie jest wini Ze stężenia granicznego można wyprowadzić czułość.

i 'ii np. 1,58 g AgN0₃, zawierającego 1 g jonu Ag⁺, rozpuścić w 400 1 wody (400000 ml), to po doda-■ oru HC1 do 1 ml powyższego roztworu można stwierdzić jeszcze subtelny osad AgCl; większe

.....i nie uniemożliwia stwierdzenie osadu. Dlatego rozcieńczenie graniczne dla reakcji Ag'¹' przy uży-

" ■ i wynosi 1 część Ag⁺ na 400 000 części wody, co możemy wyrazić stosunkiem 1 : 400 000. Czułość •i'v równa się 1 : 400000 — 0,0000025 g/ml 2,5 • 10~⁶ g/ml lub 2,5 fig/ml. Mniejszego stężenia u-bra nie daje się wykryć przez wytrącenie osadu AgCl.

b.,il/,ynarodowa Komisja dla analitycznych reakcji i odczynników zatwierdziła ii zaproponowane przez Malissę* oznaczanie czułości reakcji przez ujemny mi granicznego stężenia z dokładnością do jednego miejsca po przecinku, gdyż . i dokładności nie można uzyskać, i ii więc przy granicznym stężeniu (D)

D = 1    : 5 • 10⁵ = 1    •    10 '^3l7    pD = 5,7

D — \    : ł • 10⁵ — 1    •    10 ~⁵    pD - 5

D = 1    : 1,5 • 10⁴ -    1    • 10-⁴’²    pD = 4,2

> ■, określić czułość reakcji, należy przez rozcieńczanie zmniejszyć stężenie badanego powtarzać reakcję do chwili jej zaniku.

uli piej przeprowadzać to w ten sposób, że z pierwszej probówki pobiera się po-• tworu zawierającego określoną ilość danego jonu w określonej objętości (x ml)

■ .ilnika i przenosi do drugiej probówki, dopełniając ponownie rozpuszczalnikiem l. po czym znów z drugiej probówki pobiera się połowę roztworu do trzeciej pro-w.-irtej itd., dopełniając za każdym razem rozpuszczalnikiem do x ml i pobie-n iwuie połowę zawartości. Następnie do każdej probówki dodaje się danego od-i i i roztwór ostatniej probówki, zawierający określoną ilość jonów, a dający pozy-i\ y nik reakcji, wskaże minimum wykrywalne, stężenie graniczne, a więc i czułość

■ • i. t \ uniki. Można je ogólnie podzielić na specyficzne, selektywne, grupowe, cha-. \ myi zne i maskujące.

, lnic z uchwałą Międzynarodowej Komisji dla Nowych Reakcji i Odczynników nych (1938) należy rozróżniać reakcje i odczynniki specyficzne i selektywne, i .-ynnikami specyficznymi są nazywane odczynniki, które w określonych ,i i. h dają reakcję tylko z danym jonem, to znaczy pozwalają na wykrycie danego "ii.-t uości innych. Ma to duże znaczenie praktyczne i odczynniki te znalazły sze-, i.iM.wanie w analizie chemicznej ze względu na możność wykrywania poszuki-„ 1'nui bezpośrednio w badanym roztworze, bez przeprowadzania uprzedniego

i I. Ili11Ul

11 II Ai uil (' 111111 .V i i, I 'i >, l I