65
KTO JEST TURYSTĄ W PRZESTRZENI MIASTA?
styki sensu largo (np. turystyka zarobkowa, pielgrzymkowa, kongresowa). Jako kluczowe dla turystyki miejskiej motywacje jej uczestników wskazują jednomyślnie C. M. Law (1996) i G. Gołembski (2003): kulturowe, prestiżowe i egzystencjalne (w tym biznesowe). Z kolei raport Światowej Organizacji Turystycznej z 2005 r. (ss. VII-VIII) przedstawia m.in. następujące wnioski w poruszanej kwestii:
- kultura dominuje wśród najważniejszych przesłanek wizyt turystów w miastach (mimo że tylko nieliczni mianują siebie „turystami kulturowymi”),
- stałe atrakcje turystyczne w miastach (wymiar materialno-przestrzenny) mają większe znaczenie niż wydarzenia kulturalne,
- miejska turystyka kulturowa jest udziałem wszystkich grup wiekowych (najczęściej jednak są to osoby w wieku 20-30 lat).
Powyższym operacyjnym zestawieniom dotyczącym motywów i zachowań turystów w miastach niech towarzyszy formalny kontrapunkt:
Na całym świecie niedoceniane armie semiotyków, turyści, rozpraszają się w poszukiwaniu znaków francuskości, typowych włoskich zachowań, przykładnych orientalnych scen, typowych amerykańskich autostrad, tradycyjnych angielskich pubów (Cul-ler 1981, 127).
W złożoności i wielości motywów turystycznych aktywności dają się wyodrębnić no-lens volens aspekty niezmienne, a mianowicie: nieodzowność ruchu w przestrzeni (na razie nie budząca wątpliwości), stale obecny wątek podróży, a także potrzeba
- czyli stan niezaspokojenia albo niezrealizowania pewnego zachowania w określonym miejscu i czasie, wiążący się z brakiem bądź nadmiarem doznań. Jednak czy na podstawie takiej roboczej definicji potrzeby oraz na kanwie przykładowych potrzeb podróżujących lub też motywów wyjazdów, jesteśmy uprawnieni stwierdzić, kto jest turystą? jakim jest turystą? W dodatku, czy można to założyć apriorycznie względem każdego następnego badania, najprawdopodobniej opierając się na wcześniejszych analizach problematyki? Czy zestawy motywów i zachowań turystów (np. w mieście) pozwalają na udzielenie w miarę rozsądnej odpowiedzi na pytania:
- co przeważa: chęć opuszczenia miejsca zamieszkania, czy chęć odwiedzenia innego / nowego? a może chęć sprawdzenia siebie?... konfrontacja wartości?... stereotyp zachowań?... ucieczka od przyzwyczajeń?...
- czy istnieje przypadkowy turysta (pojemna kategoria „inne” / „pozostałe” mimo wszystko pozostawia pewien niedosyt)? (por. Cohen 1979, Shaw, Williams 2004)