27986 P1040065

I

przemieszcza się środek krzyża siatki do punktu D (położenie ID), odc^., przy tym wskazanie położenia poprzecznego y_t. Wreszcie ruchem popJ% nym, który w mikroskopie uniwersalnym wykonuje cała kolumna oicu|J/^ przesuwa się środek krzyża do punktu B (pozioma nić siatki zajmuje nie IV, styczne do zarysu) dokonując odczytu y₂.

Długość strzałki

I

Na podstawie trójkąta CDO można napisać:

r² = (0,5 cf + (r-sf r² = (0,5 cf + r² - 2 rs + s²

_{r =} (0 ficf+s*

2 s

1

(ty

m

lub

s

^Ss 2

Niedokładność pomiaru promienia Ar metodą pośrednią wynosi:

r -

m

Ar = ±

A j. \&^r

Ac + — \ds

(7.11)

gdzie:

|3r| _ c_ 4s

Ac, As — niedokładność bezpośredniego pomiaru cięciwy i strzałki za porno-Z | Mw> cą mikroskopu (patrz [1] s. 126).

1.23>. Pomiar zarysu za pomocą projektora warsztatowego PrW2

Na podstawie 1 projektora (rys. 7.7) zamocowane są następujące ważniejsze części: oświetlacz górny 2 (wraz z zespołem skupiającym), podświetlasz dolny 3, wymienne kondensatory 4 dobrane odpowiednio do powiększenia obiektywu, stolik przedmiotowy (płaski lub z kłami) umocowany na saniach 5, które za pomocą pokrętła 6 wykonują ruch pionowy umożliwiając ustawienie ostrości. Głowica obiektywów 7 umożliwia ustawienie w osi optycznej obiektywu dającego powiększenie V = 10 x, 20 x lub 50 x. Lustro 8 kieruje światło oświetlacza 2 (cień przedmiotu) lub podświetlacza 3 (światło odbite od miotu) na ekran 9 (matówka). Do włączenia oświetlaczy służą przełącznik¹

10 i 11. Na ekranie 9 mocuje się kalkę techniczną. Przedmiot umieszcza się na stoliku pomiarowym tak, by jego zarys był widoczny na ekranie (odpowiednio do tego dobiera się również powiększenie obiektywu 7 i reguluje ostrość pokrętłem 6 (blokując je po tej czynności). Zarys przedmiotu (łuku koła lub krzywki) odrysowuje się na kalce.

Rys. 7.7. Budowa projektora warsztatowego PrW2: a) widok z boku, b) uproszczony schemat układu optycznego

Rys. 7.8. Wykreślne wyznaczanie promienia łuku odrysowanego z ekranu projektora

W przypadku łuku koła jego promień R można wyznaczyć wykreślnie (rys. 7.8), zmierzyć linijką i dzieląc przez powiększenie V określić wartość rzeczywistą r - R/V.

W przypadku krzywki (rys. 7.9) należy w pierwszej kolejności wyznaczyć położenie jej osi (można tu również wykorzystać konstrukcję z rys. 7.8), a następnie w układzie biegunowym określić położenie (promienie) wybranych punktów zarysu odpowiadających przyjętym kątom % *2. <P₃* ••••.. lir

93