Do badania serologicznego używany jest prawic wytycznie tani i prosty odczyn hamowania hemaglutynacji (FU). Sposób wykonania (wg Janthur i Koklesa) jest następujący. Badane surowice psów rozcieńcza się 1:10 w PBS i inaktywuje w 56°C przez 30 minut, po czym dodaje do nich 1/10 objętości 50% zawiesiny krwinek prosiąt (p. odczyn HA) dobrze wstrząsa i pozostawia w temperaturze 4''C do następnego dnia lub w temperaturze pokojowej na 2 godziny (w tym przypadku wiruje się ją). Ma to na celu usunięcie inhibitorów oraz heterohemaglutynin dla krwinek czerwonych świń z badanych surowic psów. Autorzy, na podstawie własnych obserwacji, uważają zarówno ten zabieg, jak i inaktywację surowic za zbędne dla uniknięcia spontanicznych aglutynacji. Supernatant znad krwinek używany jest do odczynu HI.
W mikroteście sporządza się podwójnie wzrastające rozcieńczenia supernatantu od 1:20 do 1:40.960 (wyjściowe rozcieńczenie surowicy poddanej omówionym zabiegom wynosi 1:10) w ilości 0,025 ml.
Do każdego rozcieńczenia dodaje się po 0,025 ml antygenu zawierającego 4 jedn. hemaglutynacyjne (antygen stanowi wyciąg kału, którego wysokie miano HA stwierdzono uprzednio, a swoistość wykazano za pomocą dodatniej surowicy diagnostycznej dla wirusa panleukopenii kotów').
Po jednogodzinnym okresie wiązania w temperaturze pokojowej, dodaje się po 0,05 ml ochłodzonej 1 % zawiesiny erytrocytów. Mieszaniny inkubuje się w temperaturze 4 C przez 12—16 godzin, po czym odczytuje wyniki. Przy nastawianiu odczynu włącza się oczywiście kontrole surowicy, antygenu i krwinek czerwonych. Autorzy zwracają też uwagę na konieczność dokładnego oczyszczania zagłębień w mikropłytach. Po dezynfekcji i dokładnym płukaniu wodą bieżącą, a następnie 5-krotnic destylowaną i wysuszeniu, należy każdą studzienkę wytrzeć najpierw wacikiem zwilżonym PBS, a następnie suchym.
Piśmiennictwo. 1. BOI IM H. O.: Ticrarztl. Umsch. 35, 229, 1980. — 2. CARMI-CHAEL L.E.. JOtJBRRT J.C., POLLOCK R. V.: Am. J. vcł. Rcs. 41. 784, 1980.
— 3. GÓRSKI J.. GÓRSKA C, ARCIUCH B.. ARCIUCI! II.: Mcd. Wet. 39. 710, 1983.
— 4. JANTHUR 1., KOKLES R.: Mh. Vct. Mcd. 39, 512, 1984. — 5. SHEN D.T., WARD A.C.S., GORHAM J. R.: Am. J. vct. Rcs. 47, 2025, 1986. — 6. WAWR2KIE-WICZ J„ DOMAŃSKI G., MICHALSKI J.: Mcd. Wet. 41,474, 1985. — 7. WITTE K. H.. PRAGHR D., ERNST H.: Tierarztl. Umsch. 35. 234. 1980.
Najlepszym materiałem do badania wirusologicznego jest wątroba chorych gąsiąt. lecz wirus można wykryć też w innych narządach.
Do izolacji wirusa używa się hodowli fibroblaslów zarodka gęsi w okresie żywych podziałów mitotycznych oraz 9-dniowych zarodków gęsi, które inokulowane doomoczniowo giną w ciągu 5—7 dni. W zakażonych komórkach stwierdza się wewnątrzjądrowe ciałka wtrętowe. Przy zakażaniu zarodków ewentualna obecność w nich reowirusów może prowadzić do błędnego rozpoznania.
Odczyn SN w hodowlach komórek wobec dawki 100 TCID50 nadaje się zarówno do bezpośredniego (wzrost miana), jak i retrospektywnego rozpoznawania zakażenia. Miano może osiągać wartość 1:512, przyczyni już 1:64 świadczy o zakażeniu stada. Obecność przeciwciał u ptaków w wieku poniżej 3 tygodni wskazuje na odporność bierną przekazaną przez woreczek żółtkowy.
Piśmiennictwo. ]. DHRZSY D.: Dic Viruskrankheil der Jungganse. llandbuch der Yirusin-fektionen bei Tieren. Red. H. Róhrcr. Tom VI/2. 919. VFB Gustav Fischer Yerlag. Jena 1978. — 2. MHSZAROS J.: Dcrzsyschc Krankheit der Gan$. infektionskrankheiten der Haustiere, 202. Red. J. Beer. VFB Gustav Fischer Vcrlag, Jena 1980. — 3. PF.TF.R W.: Mh. Vct. Mcd. 40. 636, 1985.