29673 skanuj0008

306 NADREALIZM W PLASTYCE

KŁĘBOWSKI Janusz, 1987, Dzieje sztuki polskiej, Warszawa.

KOSTYRKO Teresa (red.), 1987, Sztuki plastyczne w Poznaniu 1945 —1980, Poznań, KOWALSKA Bożena, 1988, Polska awangarda malarska 1945 — 1980. Szanse i mity. Warszawa.

RETROVISEUR, Imprimerics Nouvelles Rćunies, 1972, Nice.

WAŻYK Adam, 1976, Surrealizm. Teoria i praktyka literacka, Warszawa. WITKIEWICZ Stanisław Ignacy, 1959, Nowe formy w malarstwie i inne pisma estetyczne, Warszawa.

WOJCIECHOWSKI Aleksander, 1983, Młode malarstwo polskie 1944 - 1974, Wrocław.

ABSTRAKCJA

Grzegorz Dziamski

Rodzaje abstrakcji^ • Narodziny i przemiany abstrakcji nieikonicznej * Abstrakcja niegeometryczna i geometryczna - faszyzm i sztuka minimalistyczna * Dwie tradycje sztuki abstrakcyjnej • Sztuka abstrakcyjna w Polsce * Abstrakcja lat sześćdziesiątych * Epilog abstrakcji

Rodzaje abstrakcji

Abstrakcja jest to jedna z najbardziej radykalnych tendencji w sztuce nov755zesnei, rezygnująca z odtwarzania przedmiotów i zdarzeń na rzecz '“'prezentowania czystych elementów plastycznych: linii, form, płaszczyzn, kolorów, znana również jako sztuka nieprzedstawiaiąca. niefiguratywnaT bezprzedmiotowa; konkretna. Jcrmin „abstrakcja” pochodzi od dwóch łacińskich słów abstractio i abslraherc oznaczających dosłownie: „odrywać”, „oddzielać”, „usuwać”. Etymologia uzasadnia dwojakie rozumienie ahstra-^,rkcn w sztuce: jako abstrakcji semantycznej lub semi-abstrakcji i abstrakcji nieikonicznei_T nieorzedstawiającej fOsborne. 1979).

Abstrakcja semantyczna właściwa jest całej sztuce; konieczność abstrakcji wynika z medium, jakim posługuje się artysta (np. statycz-ności i dwuwymiarowości płótna), oraz artystycznej intencji, podkreślenia pewnych elementów przedstawienia w celu lepszego wyrażenia idei dzieła bądź przyciągnięcia uwagi odbiorcy do formalnych i ekspresywnych aspektów dzieła. Rezultatem tak pojmowanej abstrakcji jest deformacia_T motywowana różnymi względami: ideowymi, w przypadku satyry lub sztuki apolitycznie zaangażowanej (Georg Grosz, Otto Dix, Max Beckmann); poznawczymi, w przypadku sztuki nastawionej na uchwycenie typowości przedstawianych przedmiotów (puryzm) lub sztuki prezentującej nowy sposób widzenia świata (Paul Cezanne); dekoracyjnymi bądź stylistycznymi w przypadku sztuki podkreślającej znaczenie formalnych i kompozycyjnych jakości dzieła sztuki (Henri Matisse, Paul Dufy, Kees van Dongen). Szczególnym przypadkiem semantycznej abstrakcji jest surrealistyczne wyabstrahowanie przedmiotu z jego naturalnych powiązań w celu osiągnięcia